Ablasyon Nedir? Ablasyon Tedavisi Nasıl Yapılır?

Ablasyon, kateter veya cerrahi yaklaşımla kalpte aritmiye yol açan anormal elektriksel odakları hedefleyip inaktive eden bir tedavidir. En sık uygulanan kateter ablasyonu, radyofrekans ve kriyoablasyon gibi enerji türleriyle gerçekleştirilirken, PFA kısa ve yüksek voltajlı darbelerle seçici etki amaçlar. Yöntem seçimi aritmi tipi, semptomlar, yapısal kalp hastalığı ve önceki tedavi yanıtına göre kişiselleştirilir. Uygun hastalarda semptomları azaltabilir ve komplikasyon riskini düşürmeye katkı sağlayabilir; ancak kanama, damar/kalp yaralanmaları, yeni aritmiler, pıhtı ve inme gibi komplikasyonlar mümkündür. Kateter ablasyonunda iyileşme genellikle kısa, cerrahi yaklaşımlarda ise daha uzundur. İşlem öncesi hazırlık ve sonrası bakım, başarı ve güvenlilik açısından kritik önemdedir.

Ablasyon Nedir?

Ablasyon, kalpte ritim bozukluğuna (aritmi) yol açan anormal elektriksel odak veya yolları hedefleyip etkisiz hale getiren girişimsel bir tedavidir. Çoğunlukla kasık, boyun ya da koldan damara girilerek kalbe yönlendirilen ince ve esnek kateterler kullanılır. İlaçlarla kontrol sağlanamadığında veya uygun görülmediğinde; bazı aritmi tiplerinde ise ilk seçenek olarak planlanabilir.

Ablasyon Türleri Nelerdir?

Ablasyon temelde üç yaklaşımla yapılır:

Kateter Ablasyonu
Kardiyak Cerrahi Ablasyon
PFA (Pulsed Field Ablasyon)

Kateter Ablasyonu

Kateter ablasyonu çoğu hastada anjiyografiye benzer, göğüs açılmadan yapılan bir işlemdir. Doktor, damar yolundan ilerlettiği kateterleri kalbe konumlandırır; aritminin kaynağı haritalanarak hedef dokuya enerji verilir.

Başlıca iki enerji türü kullanılır:

Radyofrekans Ablasyonu: Kateter ucundan ısı enerjisi verilerek dokuya çizgisel lezyonlar oluşturulur.
Kriyoablasyon: Kateterle hedef doku -ısıtmak yerine- dondurularak etkisizleştirilir.

Kardiyak Cerrahi Ablasyon

Cerrahi ablasyon, açık kalp ameliyatı sırasında ya da küçük kesilerle minimal invaziv yöntemle uygulanabilir. Maze (labirent) ve mini-maze teknikleri ile hibrit/konvergent yaklaşımlar, uygun hastalarda tercih edilir.

PFA (Pulsed Field Ablasyon)

PFA, kısa süreli ve yüksek voltajlı elektrik darbeleriyle (pulsed field) hedef dokuda seçici etki oluşturmayı amaçlayan, ısı veya soğuk yerine elektrik alanlarına dayalı bir tekniktir.

Ablasyon Nasıl Yapılır?

Kateter ablasyonunda genellikle sedasyon ve lokal anestezi uygulanır. Kasık, boyun veya koldan damara girilerek kateterler kalbe ilerletilir; elektrofizyolojik haritalama ve gerekirse kontrast boya yardımıyla anormal odak belirlenir ve enerji uygulanır. Cerrahi ablasyonda ise genel anestezi altında göğüste küçük kesilerle veya açık cerrahiyle işlem yapılabilir; eşlik eden ameliyatlarda kalp-akciğer pompası kullanılabilir.

Ablasyonun Faydaları

Çarpıntı, nefes darlığı ve çabuk yorulma gibi semptomların azalmasına yardımcı olabilir.
Uygun hastalarda yaşam kalitesini artırabilir.
Atriyal fibrilasyonda başarı sağlandığında, inme ve kalp yetmezliği gibi komplikasyon risklerinin azaltılmasına katkı sağlayabilir.

Ablasyonun Olası Riskleri

Kateter giriş yerinde kanama, morarma veya enfeksiyon
Kan damarı, kalp kapağı veya kalp duvarında hasar
Farklı tipte düzensiz ritimler veya kalp atımında aşırı yavaşlama (kalp pili gereksinimi doğabilir)
Bacaklarda veya akciğerlerde pıhtı, inme veya kalp krizi

Risk düzeyi, seçilen yönteme, aritmi tipine ve hastanın genel durumuna göre değişir.

Hastaya Uygun Kardiyak Ablasyon Türü Nasıl Seçilir?

Karar, aritminin tipi ve mekanizması, semptomların şiddeti, yapısal kalp hastalığı varlığı, önceki tedavi yanıtı ve hasta tercihlerine göre verilir. Kateter ablasyonunda taburculuk çoğunlukla aynı gün veya ertesi gündür; cerrahi yaklaşımlarda iyileşme süresi daha uzundur.

Ablasyon Öncesi Nelere Dikkat Edilmeli?

Genellikle işlemden önce gece yarısından sonra aç kalınması, bazı ilaçların (ör. antikoagülanlar ve antiaritmikler) hekim önerisine göre düzenlenmesi ve verilen hazırlık talimatlarına uyulması istenir.

Ablasyon Sonrası Süreç

Kateter ablasyonu sonrası birçok hasta aynı gün taburcu edilir. Giriş yerinde kanamayı önlemek için kısa süre düz yatış gerekebilir. Reçete edilen ilaçlar (kan sulandırıcılar ve antiaritmikler dahil) önerildiği şekilde kullanılmalıdır. Kesi bölgeleri iyileşene kadar yüzme gibi suyla uzun temas gerektiren aktiviteler ertelenir; ağır fiziksel efor kısa süre kısıtlanır. Cerrahi ablasyon sonrası toparlanma haftalar-aylar sürebilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Ablasyon Ne Demek?

Ablasyon, kalpteki anormal elektriksel odak veya yolları hedefleyip yok ederek aritmiyi düzeltmeyi amaçlayan bir işlemdir; kateter aracılığıyla radyofrekans, kriyo veya PFA gibi enerjiler kullanılabilir.

Ablasyon Yapılırken Hasta Uyutulur mu?

Kateter ablasyonunda çoğunlukla sedasyon ve lokal anestezi yeterlidir. Cerrahi yaklaşımlar genel anestezi altında yapılır.

Ablasyon Sonrası İyileşme Süresi Nedir?

Kateter ablasyonunda iyileşme genellikle birkaç hafta sürer; cerrahi işlemlerde bu süre daha uzundur.

Ablasyon Sonrası Hala Aritmi Yaşanır mı?

Tekrar aritmi görülebilir. Bazı hastalarda ek ilaç tedavisi veya ikinci bir ablasyon gerekebilir.

Ablasyon Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?

Dinlenme, ilaçları düzenli kullanma, ağır eforlardan kaçınma ve uyarıcı belirtilerde (şiddetli çarpıntı, göğüs ağrısı, nefes darlığı, giriş yerinde artan şişlik/kanama) gecikmeden tıbbi yardım alma önemlidir.