Adenit Nedir? Adenit Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

Adenit, en sık enfeksiyonlara bağlı gelişen lenf düğümü iltihabıdır ve servikal, aksiller, inguinal ve mezenterik bölgeleri etkileyebilir. Klinik bulgular lokalize ağrılı şişlik, kızarıklık ve ateşten sistemik yakınmalara kadar değişir; mezenterik formu çocuk ve gençlerde apandisite benzer karın ağrısıyla seyreder. Tanıda öykü-fizik muayene, inflamasyon belirteçleri ve ultrasonografi temel araçlardır; seçilmiş olgularda BT/MR ve biyopsi gerekebilir. Tedavi etiyolojiye yöneliktir: viral olgularda destek tedavisi, bakteriyel olgularda uygun antibiyotik ve apse varlığında drenaj esastır. Komplikasyonlar arasında apse, sepsis ve kronik lenfadenopati bulunur; el hijyeni, aşılar ve yara bakımı korunmada etkilidir.

Adenit (Lenfadenit) Nedir?

Adenit, lenf bezlerinin enfeksiyon, inflamasyon veya daha nadir nedenlere bağlı olarak iltihaplanmasıdır. En sık etkenler viral ve bakteriyel enfeksiyonlardır; daha seyrek olarak otoimmün hastalıklar, bazı ilaçlar ve maligniteler rol oynar. Mezenterik lenfadenit, karın içindeki mezenterde yer alan lenf düğümlerinin iltihabıdır; çocuk ve gençlerde apandisite benzeyen sağ alt kadran ağrısı, ateş, bulantı-kusma ile görülebilir ve çoğu zaman kendiliğinden iyileşir.

Lenf Bezlerinin Görevleri ve Önemi

Lenf bezleri, lenf sıvısını filtreleyerek mikroorganizmaları ve atıkları temizler, bağışıklık hücrelerini aktive ederek enfeksiyonlara karşı yanıtı düzenler ve antikor üretimine katkıda bulunur. Bu nedenle enfeksiyon dönemlerinde reaktif olarak büyüyüp hassaslaşmaları fizyolojik bir yanıttır.

Adenit Türleri

Adenit farklı bölgelerde ortaya çıkabilir. Klinik yaklaşım, tutulan bölge ve olası kaynak enfeksiyona göre planlanır.

Servikal Adenit (Boyun)

Çoğunlukla üst solunum yolu, bademcik/boğaz veya diş-oral kavite enfeksiyonlarına eşlik eder. Boyunda ağrılı, hassas ve bazen kızarık şişliklerle seyreder.

Mezenterik Adenit (Karın)

Mezenterdeki lenf düğümlerinin iltihabıdır. Çocuk ve gençlerde daha sık olup sağ alt kadranda ağrı, ateş, bulantı-kusma ve zaman zaman ishal görülebilir. Apandisit ile karışabileceğinden klinik ve görüntüleme ile ayırım önemlidir.

İnguinal Adenit (Kasık)

Kasık bölgesindeki lenf bezlerinin enfeksiyona reaktif büyümesidir. Alt ekstremite yaraları, deri enfeksiyonları veya genital kaynaklı enfeksiyonlar tetikleyebilir.

Aksiller Adenit (Koltuk Altı)

Koltuk altında ağrılı şişlik ve hassasiyetle seyreder; sık olarak cilt enfeksiyonları veya meme kaynaklı sorunlarla ilişkilidir.

Adenit Belirtileri Nelerdir?

Tipik yakınmalar şişmiş ve hassas lenf bezleri, lokal ağrı, kızarıklık ve ısı artışı ile ateş ve halsizliktir. Belirtiler çoğu kez enfeksiyona karşı normal bağışıklık yanıtını yansıtır; altta yatan nedene göre değişkenlik gösterebilir.

Lenf Bezlerinde Şişlik ve Hassasiyet

Reaktif lenfadenopatilerde bezler ağrılı ve hareketlidir. Sıklıkla üst solunum yolu enfeksiyonları, diş-oral enfeksiyonlar veya bölgesel cilt sorunları eşlik eder.

Ağrı ve Kızarıklık

Lokal inflamasyon varlığında ciltte kızarıklık, ısı artışı ve bastırmakla ağrı görülebilir. Apse gelişimi durumunda ağrı şiddetlenebilir.

Ateş, Halsizlik ve Genel Durum

Sistemik bulgular ateş, kırgınlık, baş ağrısı ve iştahsızlık şeklinde olabilir. Bu durum özellikle enfeksiyöz etyolojilerde belirgindir.

Çocuklarda Adenit Belirtileri

Şişmiş ve hassas lenf bezleri
Ateş, yorgunluk ve halsizlik
Boğaz/baş ağrısı, iştah azalması
Gece terlemesi, kilo kaybı olasılığı
Karın ağrısı, bulantı; bazen ishal

Adenit Nedenleri ve Risk Faktörleri Nelerdir?

En yaygın nedenler bakteriyel ve viral enfeksiyonlardır. Otoimmün hastalıklar, bazı ilaçlar ve nadiren maligniteler de lenf düğümlerinde büyüme/iltihap yapabilir. Duyarlılığı artıran faktörler arasında bağışıklık zayıflığı, kronik hastalıklar ve yetersiz beslenme yer alır.

Bakteriyel Enfeksiyonlar

Stafilokok ve streptokoklar başta olmak üzere deri, boğaz ve yumuşak doku kaynaklı enfeksiyonlar adenite neden olabilir. Klinik ve gerekirse kültür sonuçlarına göre antibiyotik tedavisi planlanır.

Viral Enfeksiyonlar

Soğuk algınlığı, grip ve belirli diğer virüsler reaktif lenfadenite yol açabilir. Tedavi çoğu kez destekleyicidir ve semptom kontrolüne odaklanır.

Bağışıklık Sistemi Hastalıkları

Lupus ve romatoid artrit gibi otoimmün hastalıklar yaygın lenfadenopati ile seyredebilir. Yaklaşım altta yatan hastalığın kontrolüne yöneliktir.

Diğer Risk Faktörleri

Yaş, genetik yatkınlık, yetersiz uyku-beslenme, stres, sigara ve hijyen eksiklikleri enfeksiyon sıklığını artırabilir.

Adenit Nasıl Teşhis Edilir?

Tanı; öykü, fizik muayene ve uygun laboratuvar-görüntüleme testlerinin birlikte değerlendirilmesiyle konur. Şüpheli durumlarda patolojik inceleme gerekebilir.

Fizik Muayene ve Hasta Öyküsü

Lenf bezlerinin boyutu, hareketliliği, ağrısı ve cilt bulguları değerlendirilir; eşlik eden enfeksiyon odağı araştırılır.

Ultrasonografi ve Görüntüleme Testleri

Ultrason ilk tercih edilen yöntemdir; bezlerin boyut, içerik ve vaskülaritesini gösterir. Gerekli olgularda röntgen, BT veya MR ile ayırıcı tanı desteklenir.

Kan Testleri ve Enfeksiyon Belirteçleri

Tam kan sayımı, CRP ve ESR gibi inflamasyon belirteçleri etyolojiye dair ipucu verir; gerektiğinde seroloji ve kültürler istenir.

Lenf Bezi Biyopsisi

Etyoloji netleşmediğinde, kronik/atipik bulgular veya malignite şüphesi varsa ince iğne aspirasyonu ya da eksizyonel biyopsi uygulanabilir.

Adenit Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Tedavi nedene yöneliktir. Viral olgularda istirahat, sıvı, ateş ve ağrı kontrolü yeterlidir. Bakteriyel olgularda uygun antibiyotik verilir; apse varlığında drenaj düşünülür.

Antibiyotik Tedavisi ve İlaç Kullanımı

Klinik ve olası kaynak enfeksiyona göre seçilir; doz ve süreye uyum önemlidir. Gerektiğinde kültür-antibiyogram ile tedavi yönlendirilir.

Ağrı Kesici ve Ateş Düşürücü Tedaviler

Parasetamol veya NSAİİ’ler ağrı ve ateşi azaltır. İlaçların eşlik eden hastalıklar ve yaşa göre güvenli kullanımına dikkat edilmelidir.

Cerrahi Müdahale Gerektiren Durumlar

Apse gelişimi veya drenaj gerektiren yoğun iltihap varlığında cerrahi girişim uygulanabilir. Nadiren tanısal amaçlı eksizyon yapılır.

Evde Bakım ve Destekleyici Tedaviler

Bol sıvı ve yeterli dinlenme
İlgili bölgeye ılık kompres
Hekimin önerdiği ilaçların düzenli kullanımı
Yara ve cilt bakımının sürdürülmesi

Adenit Komplikasyonları ve Korunma Yolları

Zamanında tedavi edilmediğinde apse, enfeksiyonun kana yayılması (sepsis) ve kronik lenfadenopati gelişebilir. Uygun korunma önlemleri riski azaltır.

Adenit Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Enfeksiyon ilerleyerek apseleşebilir; nadiren sepsis gibi yaşamı tehdit eden tablolara yol açabilir. Uzamış olgularda lenf bezi hasarı ve kalıcı büyüme görülebilir.

Adenitten Korunmak İçin Neler Yapılmalı?

Düzenli el hijyeni ve cilt/yara bakımı
Aşıların güncel tutulması
Enfeksiyonların erken tedavisi
Yeterli uyku, dengeli beslenme ve stres yönetimi

Adenit Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Adenit nedir?

Lenf bezlerinin iltihaplanmasıyla seyreden, ağrılı şişlik ve bazen ateşle görülen bir tablodur.

Adenit belirtileri nelerdir?

Şişmiş-hassas lenf bezleri, ağrı, kızarıklık, ateş, halsizlik ve enfeksiyon bulguları.

Adenit nasıl teşhis edilir?

Öykü ve muayeneye ek olarak kan testleri, ultrason ve gerekli olgularda ileri görüntüleme/biopsi ile.

Adenit neden olur?

En sık bakteriyel veya viral enfeksiyonlara bağlıdır; otoimmün hastalıklar ve nadiren kanser de neden olabilir.

Adenit nasıl tedavi edilir?

Nedene yönelik tedavi uygulanır: destek tedavisi, uygun antibiyotik ve apse varlığında drenaj.

Adenit bulaşıcı mıdır?

Bulaşıcılık, adenite yol açan enfeksiyöz ajana bağlıdır; lenf bezinin kendisi bulaşıcı değildir.

Adenit ne kadar sürede iyileşir?

Nedene göre değişir; bakteriyel olgular tedaviyle genelde 1-2 haftada, viral olgular haftalar içinde düzelebilir.

Adenit için hangi doktora gidilir?

Öncelikle aile hekimi/çocuk hekimi; tabloya göre enfeksiyon hastalıkları, KBB, genel cerrahi veya diğer branşlar.