Adenokarsinom Nedir?

Adenokarsinom, salgı (bez) hücrelerinden kaynaklanan ve akciğer, kolon-rektum, mide, pankreas, meme ve prostat gibi birçok organda görülebilen malign bir tümördür. Klinik belirtiler tümörün yerleşimine ve evresine göre değişir; genel semptomlar arasında kilo kaybı, yorgunluk ve iştahsızlık bulunur. Tanı, görüntüleme yöntemleri ve kesinleştirici biyopsi ile konur; moleküler testler uygun olgularda hedefe yönelik tedavi kararlarını destekler. Tedavi; cerrahi, kemoterapi, radyoterapi ve hedefe yönelik ajanların çeşitli kombinasyonlarını içerir ve kişiselleştirilir. Erken tanı ve tarama programlarına katılım tedavi başarısını ve sağkalımı belirgin biçimde artırır.

Adenokarsinom Nedir?

Adenokarsinom, salgı yapma işlevi olan epitel hücrelerinden köken alan kötü huylu bir kanser türüdür. Bu hücreler pek çok organda bulunduğu için hastalık akciğer, kolon ve rektum, mide, pankreas, meme ve prostat gibi farklı bölgelerde gelişebilir. Tümörün davranışı, ortaya çıktığı organ ve evresine göre değişir; bazıları yavaş seyrederken bazı alt tipler daha agresif olabilir.

Tanı ve tedavi yaklaşımı, tümörün yerleşimi, yayılım durumu (evre) ve hastanın genel sağlık durumuna göre kişiselleştirilir. Erken yakalanan olgularda tedavi başarısı belirgin biçimde artar.

Adenokarsinomun Görüldüğü Organlar

Adenokarsinom, salgı üreten dokuların bulunduğu organlarda daha sık görülür. Farklı organlara yerleştiğinde belirti, tanı ve tedavi yaklaşımları değişkenlik gösterebilir.

Akciğer
Kolon ve rektum
Mide
Pankreas
Prostat
Meme

Akciğer Adenokarsinomu

Genellikle akciğerin dış bölgelerinde gelişir. Sigara, çevresel maruziyetler ve genetik yatkınlık riski artırır. Nefes darlığı, inatçı öksürük, göğüs ağrısı ve yorgunluk görülebilir. Erken evrede cerrahi ön plandayken ileri evrelerde kemoterapi, radyoterapi ve hedefe yönelik tedaviler uygulanır.

Kolon ve Rektum Adenokarsinomu

Kalın bağırsağın iç yüzeyini kaplayan hücrelerde başlar ve çoğu zaman poliplerden gelişir. Erken dönemde belirti vermeyebilir; ilerledikçe dışkıda kan, bağırsak alışkanlıklarında değişiklik, karın ağrısı ve kilo kaybı ortaya çıkabilir. Tanıda kolonoskopi ve biyopsi esastır; tedavide cerrahiye kemoterapi ve radyoterapi eşlik edebilir.

Mide Adenokarsinomu

Midenin iç yüzeyindeki salgı bezlerinde gelişir. H. pylori enfeksiyonu, kronik gastrit, tuzlu/işlenmiş gıda tüketimi ve sigara ile ilişkilidir. İştahsızlık, erken doyma, karın ağrısı, bulantı ve kansızlık görülebilir. Tedavi; cerrahi, kemoterapi ve gerektiğinde radyoterapinin kombinasyonlarını içerir.

Pankreas Adenokarsinomu

Çoğu zaman agresif seyirli ve geç tanı alan bir kanserdir. Sigara, ailesel yatkınlık, kronik pankreatit ve obezite risk faktörleridir. Sarılık, üst karın ve sırt ağrısı, kilo kaybı ve sindirim yakınmaları sık görülür. Tedavi evreye göre cerrahi, kemoterapi, radyoterapi ve gerektiğinde palyatif yaklaşımları kapsar.

Prostat Adenokarsinomu

Erkeklerde en sık görülen kanserlerden biridir. İleri yaş, aile öyküsü ve hormonal faktörler riski artırır. İdrar yapmada zorlanma, pelvik rahatsızlık ve idrarda kan görülebilir. Tanıda PSA, muayene ve biyopsi kullanılır; tedavi seçenekleri cerrahi, radyoterapi, hormon tedavisi ve kemoterapiyi içerir.

Meme Adenokarsinomu

Süt bezleri veya süt kanallarından köken alır. Memede ağrısız kitle, ciltte çekilme ve meme başı akıntısı tipiktir. Erken tanı için düzenli mamografi önemlidir. Tedavi; cerrahi (lumpektomi/mastektomi), kemoterapi, radyoterapi, hormon ve hedefe yönelik tedavileri içerebilir.

Adenokarsinom Belirtileri

Erken evrede belirti vermeyebilir; ilerledikçe organ işlev bozukluğu ve genel yakınmalar belirginleşir. Yaygın şikayetler arasında yorgunluk, iştahsızlık ve kilo kaybı yer alır.

Kronik öksürük veya nefes darlığı
Dışkıda kan, kabızlık/ishal değişimi
Karın ağrısı ve şişkinlik
İştahsızlık ve hızlı kilo kaybı
İdrar yapmada zorluk veya kanlı idrar
Memede ya da vücutta yeni kitle
Sarılık
Kemik ağrıları veya kas güçsüzlüğü (ileri evre)

Organlara Göre Belirti Farklılıkları

Belirtiler, tümörün yerleştiği organın işlevine göre değişir: akciğerde solunumsal, kolonda dışkılama, pankreasta sarılık ve kilo kaybı, prostatta idrar, memede kitle ve cilt değişiklikleri ön plandadır.

Adenokarsinomun Nedenleri

Hastalığın gelişiminde genetik, çevresel ve yaşam tarzına bağlı etkenler rol oynar. Hücre DNA’sındaki hasar, kontrolsüz çoğalma ve tümör oluşumuna yol açar.

Genetik yatkınlık
Sigara ve tütün ürünleri
Obezite ve sağlıksız beslenme
Alkol tüketimi
Enfeksiyonlar
Hormonlar ve hormonal tedaviler
Çevresel toksin/kimyasal maruziyeti
Yaş ve cinsiyet

Adenokarsinom Tanı Yöntemleri

Ön değerlendirmede öykü ve fizik muayene yapılır. Yerleşim ve yayılımın belirlenmesi için BT, MR, PET ve ultrason gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır. Kesin tanı biyopsi ile konur. Uygun olgularda moleküler/genetik testler, hedefe yönelik tedavi seçeneklerinin belirlenmesine yardımcı olur.

Adenokarsinom Tedavi Seçenekleri

Tedavi, tümörün bulunduğu organ, evre, hastanın performans durumu ve yayılım özelliklerine göre çok disiplinli olarak planlanır.

Cerrahi tedavi
Kemoterapi
Radyoterapi
Hedefe yönelik tedaviler

Cerrahi Tedavi

Erken evrede küratif amaçla tümörün tamamen çıkarılmasını hedefler; seçilmiş ileri olgularda semptomları azaltmak için palyatif uygulanabilir.

Kemoterapi

Sistemik ilaçlarla kanser hücrelerini yok etmeyi veya büyümelerini durdurmayı amaçlar. Cerrahi öncesi/sonrası ya da tek başına veya kombine biçimde verilebilir.

Radyoterapi

Yüksek enerjili ışınlarla bölgesel tedavi sağlar; cerrahi öncesi küçültme veya cerrahi sonrası kalan hücrelerin temizlenmesi amacıyla kullanılabilir.

Hedefe Yönelik Tedaviler

Kanser hücrelerindeki özgül moleküler değişiklikleri hedef alan ilaçlardır. Uygun biyobelirteç varlığında özellikle ileri evrede etkinlik gösterebilir.

Erken Teşhisin Önemi

Erken tanı sağkalımı artırır, daha sınırlı ve etkili tedavi seçeneklerine olanak tanır. Mamografi, kolonoskopi gibi tarama testleri belirtiler ortaya çıkmadan saptama şansı sunar.

Adenokarsinomdan Korunma Yolları

Risk faktörlerini azaltmak hastalık olasılığını düşürür. Sağlıklı yaşam alışkanlıkları ve düzenli taramalar önleyici stratejilerin temelidir.

Tütün ürünlerinden uzak durmak
Alkolü sınırlamak
Liften zengin, dengeli beslenmek
Düzenli fiziksel aktivite ve sağlıklı kilo
Tarama programlarına katılmak
Enfeksiyonların uygun tedavisi
Kimyasal ve toksik maruziyeti azaltmak

Adenokarsinom Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Adenokarsinom tedavi edilebilir mi?

Erken evrede saptanan olgular sıklıkla başarılı biçimde tedavi edilir; organ, evre ve tedaviye yanıt sonuçları belirler.

Adenokarsinom önlenebilir mi?

Tamamen önlenemese de tütün ve alkolü bırakmak, sağlıklı beslenme ve egzersiz, tarama programlarıyla risk ve geç tanı olasılığı azaltılabilir.

Adenokarsinom ölümcül müdür?

Geç evrede ve tedavi edilmediğinde ölümcül olabilir; erken tanı alan vakalar genellikle daha iyi prognoza sahiptir.

Adenokarsinom ne demek?

Salgı yapan epitel hücrelerinden kaynaklanan malign tümördür; çok sayıda organda görülebilir.

Adenokarsinom iyi huylu mudur?

Hayır. Adenokarsinom kötü huyludur; çevre dokulara yayılabilir ve metastaz yapabilir.

Adenokarsinom tehlikeli midir?

Tehlike düzeyi organ, evre ve tedaviye yanıta bağlıdır; erken tanı ve uygun tedavi riski azaltır. Bu içerik bilgilendirme amaçlıdır; tanı ve tedavi için hekiminize başvurunuz.