Ağız Kanseri Nedir? Ağız Kanseri Belirtileri ve Tedavisi

Ağız kanseri, çoğunlukla alt dudak, ağız tabanı ve dilde ortaya çıkan, mukozadan kaynaklanan skuamöz hücreli bir kanserdir. Tütün ve alkol kullanımı başlıca risk faktörleridir; dudak için yoğun güneş maruziyeti, ailede kanser öyküsü, kötü ağız hijyeni ve kronik protez/diş travması da riski artırır. Klinik bulgular arasında kalıcı ağız yaraları, lökoplaki/eritroplaki, kolay kanama, çiğneme-yutma-konuşma güçlükleri ve boyunda kitle yer alır. Tanı muayene ve biyopsi ile konur; evreleme için görüntüleme ve endoskopi kullanılır. Tedavi; cerrahi, radyoterapi ve kemoterapinin evreye ve tümör lokalizasyonuna göre kombinasyonudur. Erken tanı sağlandığında kür oranları belirgin şekilde yükselir ve tedaviye bağlı yan etkiler destekleyici yaklaşımlarla yönetilebilir.

Ağız Kanseri Nedir?

Ağız kanseri; ağız boşluğunu ve dudakları kaplayan çok katlı yassı epitelden gelişen, en sık alt dudak, ağız tabanı ve dilde görülen bir kanser türüdür. Baş-boyun kanserleri içinde yer alır ve erkeklerde daha sık saptanır.

Erken tanı tedavi başarısını belirgin artırır. Bu nedenle düzenli diş hekimi ve Kulak-Burun-Boğaz muayeneleri, risk faktörlerinden uzak durma ve ağız içindeki kalıcı değişiklikleri gecikmeden değerlendirme önem taşır.

Ağız Bölgesi Kanserlerinden Korunma Yolları

Tütün ve alkolden uzak durmak.
Düzenli diş hekimi ve KBB kontrollerine gitmek.
Travmaya yol açan kırık dişleri ve uyumsuz protezleri tedavi ettirmek.
Dudakları güneşten korumak (şapka, dudak için güneş koruyucu).
İyi ağız hijyeni ve dengeli beslenme alışkanlıkları edinmek.

Ağız Bölgesi Kanseri Risk Faktörleri

Benzer yaşam tarzına sahip kişilerde hastalığın görülme farklılıkları olabilir; ancak ağız kanseri bulaşıcı değildir. Bilinen bazı etkenler riski artırır.

Tütün

Sigara, pipo, puro ve dumansız tütün ürünlerinin uzun süreli ve yoğun kullanımı riski çok yükseltir. Tütün ile alkol bir arada kullanıldığında olumsuz etki katlanır.

Alkol

Alkol tüketimi, miktar ve süreyle ilişkili olarak riski artırır. Tütün ile birlikte kullanımı sinerjistik etki gösterir.

Güneş Işınları

Özellikle açık havada çalışanlarda alt dudak için anlamlı bir risk oluşturur. Güneşten korunma önlemleri riski azaltır.

Ailede Kanser Öyküsü ve Diğer Etkenler

Ailede kanser öyküsü, kötü ağız hijyeni, yetersiz beslenme, kronik protez/diş travması ve daha önce baş-boyun kanseri öyküsü risk artışıyla ilişkilidir.

Ağız Kanseri Belirtileri

Ağız kanseri; ağız içinde ve dudakta geçmeyen yara, beyaz (lökoplaki), kırmızı (eritroplaki) veya karışık renkli (eritrolökoplaki) lekeler ile kendini gösterebilir. Bu lezyonlar kanayabilir ve hassas olabilir.

İki haftayı aşan ağız içi/dudak yaraları ve şişlikler.
Kolay kanayan, iyileşmeyen lezyonlar; diş etinde incelme ve yara.
Ağız veya dilde uyuşma, ağrı, hassasiyet.
Ağız içinde yamalı renk değişiklikleri.
Çiğneme, yutma, konuşma ve çene hareketlerinde güçlük.
Uzun süren boğazda takılma hissi ve ağız kokusu.
Yüz ve boyunda inatçı yara veya kitle.
Açıklanamayan diş kaybı, dişlerin yer değiştirmesi, protez uyumunda bozulma.
Ses kısıklığı ve seste kalıcı değişiklik.
Sebepsiz kilo kaybı.

Ağız Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?

Klinik muayenede şüpheli yara veya kitle izlendiğinde tanı için biyopsi yapılır; alınan doku mikroskopta değerlendirilir. Kanser doğrulanırsa hastalık; tümörün yaygınlığını belirlemek amacıyla evrelenir.

Evreleme ve tedavi planlaması için bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans, direkt grafiler, endoskopik incelemeler ve gerekli laboratuvar testleri kullanılabilir. Erken evrede yakalandığında kür olasılığı yüksektir.

Ağız Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?

Kemoterapi

Kanser hücrelerinin çoğalmasını engelleyen ilaçlar tek başına veya cerrahi/radyoterapi ile birlikte uygulanabilir. Bulantı, kusma, halsizlik, geçici saç dökülmesi ve enfeksiyon eğilimi gibi yan etkiler görülebilir; karaciğer ve böbrek fonksiyonları yakından izlenir.

Cerrahi

Primer tümörün ve gerektiğinde boyun lenf bezlerinin çıkarılmasını içerir. Ameliyat sonrası ağrı, ödem ve geçici beslenme güçlükleri olabilir; uygun ağrı kontrolü ve beslenme desteği önemlidir.

Radyoterapi

Tümör bölgesine verilen yüksek enerjili ışınlarla kanser hücrelerinin kontrolü hedeflenir. Ağız kuruluğu, diş sorunları, boğaz ağrısı, diş eti kanaması, ağız yaralarında gecikmiş iyileşme, lokal enfeksiyonlar, çene ekleminde sertlik ve tat/koku değişikliği gibi yan etkiler görülebilir; düzenli ağız bakımı ve destek tedavileri önerilir.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

Ağız içinde iki haftadan uzun süren yara, yeni kitle, açıklanamayan kanama veya kalıcı ağrı fark edildiğinde vakit kaybetmeden diş hekimi ya da KBB uzmanına başvurulmalıdır.