Ağız Kokusu Neden Olur? Ağız Kokusu Nasıl Geçer?
Ağız kokusu çoğunlukla ağız içi kaynaklıdır ve diş yüzeyleri ile dil üzerinde biriken bakteriyel plak ve uçucu kükürtlü bileşiklerin üretimiyle ilişkilidir. Düzenli fırçalama, diş ipi ve dil temizliği, antibakteriyel gargaralar ve profesyonel diş taşı temizliği etkinliğini kanıtlamış temel yaklaşımlardır. Kalıcı halitozis durumunda periodontal hastalıklar, çürükler, oral kandidiyazis, sinüzit, tonsillit, reflü, diyabet, böbrek ve karaciğer hastalıkları gibi sistemik veya KBB kaynaklı etkenler araştırılmalıdır. Tanıda dental muayene ve radyografiler ilk basamaktır; gerekli hallerde laboratuvar testleri ve ilgili uzmanlık değerlendirmeleri eklenir. Tedavi, saptanan nedene yönelik girişimlerle birlikte yaşam tarzı düzenlemeleri (sigaranın bırakılması, yeterli hidrasyon) ve ağız hijyeninin iyileştirilmesini içerir.
Ağız Kokusu Nedir?
Ağız kokusu (halitozis), sosyal yaşamı etkileyebilen ve çoğunlukla ağız içi etkenlerden kaynaklanan bir yakınmadır. En sık neden, diş araları, diş yüzeyleri ve dil üzerinde biriken gıda artıklarının bakterilerce parçalanması sonucu oluşan kötü kokulu bileşiklerdir.
Fizyolojik ve patolojik koku
Sabah uyanınca görülen ve fırçalama-dil temizliğiyle hızla geçen koku fizyolojik kabul edilir. Buna karşın düzenli ve doğru ağız bakımına rağmen süren, gün içinde tekrarlayan veya kötü tat ile seyreden koku patolojik bir nedenin işareti olabilir ve araştırılmalıdır.
Psikojenik rahatsızlık
Bazı kişilerde gerçek bir koku olmamasına rağmen ağız kokusu algısı olabilir. Bu durumda diş hekimi değerlendirmesi ve gerekirse ilgili uzmanlıklarla iş birliği önerilir.
Ağız Kokusu Neden Olur?
Ağız hijyeni ve plak
Yetersiz fırçalama, diş ipi/ara yüz temizliği ve dil bakımı; gıda artıklarının birikmesine, plak oluşumuna ve uçucu kükürtlü bileşiklerin üretimine yol açar. Diş eti iltihabı ve periodontitis bu süreci şiddetlendirir.
Yaşam tarzı ve besinler
Soğan-sarımsak gibi kükürtlü gıdalar, tütün ve alkol kullanımı, uzun süreli açlık ile yetersiz su tüketimi kokuyu belirginleştirebilir. Ağız kuruluğu tükürük akışını azaltarak temizleyici etkiyi düşürür.
Protez ve ağız içi aparatlar
Takma dişler veya ortodontik apareylerin yeterli temizlenmemesi, bakteriyel birikim ve kokuya neden olabilir.
Ağız Kokusuna Sebep Olabilecek Diğer Nedenler
- Ağıziçi mantar enfeksiyonları
- Diş çürükleri
- Sinüzit
- Bademcik iltihabı
- Reflü ve diğer mide-bağırsak sistemi sorunları
- Uzun süreli açlık
- Alkol kullanımı
- Sigara ve tütün ürünleri
- Ağız kuruluğu
- Diyabet
- Böbrek ve karaciğer hastalıkları
- Burun ve burun eti sorunları
Ağız Kokusu Hangi Hastalıkların Belirtisi Olabilir?
Ağız kokusu tek başına bir hastalık değildir; diş çürükleri, periodontal hastalıklar, sinüzit, farenjit/tonsillit, geniz eti sorunları, reflü ve diğer sindirim sistemi hastalıkları, diyabet ile böbrek ve karaciğer yetmezliği gibi sistemik durumların belirtisi olabilir.
- Şeker hastalarında meyvemsi/aseton benzeri koku
- Böbrek yetmezliğinde amonyak benzeri koku
Ağız Kokusu ve İlişkili Hastalıklar Nasıl Teşhis Edilir?
İlk basamak, diş hekimi muayenesi ile çürük, diş eti hastalığı ve diş taşı varlığının değerlendirilmesidir. Gerekli durumlarda radyografiler istenir.
Sistemik veya KBB kaynaklı neden şüphesinde, kan testleri ve ilgili branşlara (KBB, gastroenteroloji, endokrinoloji vb.) yönlendirme yapılabilir.
Ağız Kokusu Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavinin temeli etkin ağız hijyenidir. Florürlü diş macunuyla günde en az iki kez ve en az iki dakika fırçalama, günlük diş ipi/ara yüz temizliği ve antibakteriyel gargara önerilir. Dil yüzeyi, dil temizleyicilerle düzenli olarak temizlenmelidir.
- Protezler gece çıkarılmalı ve talimatlara uygun şekilde temizlenmelidir.
- Yeterli su tüketimi desteklenmeli, ağız kuruluğunu artıran alışkanlıklardan kaçınılmalıdır.
- Sigara ve tütün ürünleri bırakılmalıdır.
- Diş taşı temizliği ve periodontal bakım düzenli aralıklarla yapılmalıdır.
- Çürük ve enfeksiyonlar uygun dental tedavilerle giderilmelidir.
Ağız ve diş sağlığı düzgün olmasına rağmen koku sürüyorsa, altta yatan sistemik nedenlerin tanı ve tedavisi için ilgili uzmanlıklara başvurulmalıdır.