Akalazya Nedir? Akalazya Hastalığı Belirtileri ve Akalazya Tedavisi

Akalazya, alt özefagus sfinkterinin yetersiz gevşemesi ve özefageal peristaltizmin bozulması ile karakterize, genellikle nöronal dejenerasyonla ilişkili bir motilite bozukluğudur. Klinik tablo çoğunlukla yavaş ilerleyen disfaji, regürjitasyon, göğüs ağrısı/yanması, postprandiyal öksürük ve kilo kaybını içerir. Tanıda üst endoskopi ve baryumlu özefagogramdan yararlanılır; yüksek çözünürlüklü manometri altın standarttır. Tedavi kür sağlamaz; pnömatik dilatasyon, botulinum toksini gibi enjeksiyonlar ve cerrahi miyotomi alt sfinkter basıncını azaltarak semptom kontrolü sağlar. Yöntem seçimi yaş, komorbidite, tercih ve merkez deneyimine göre bireyselleştirilir.

Akalazya Nedir?

Akalazya, yemek borusunun mideye açıldığı noktadaki alt özefagus sfinkterinin gerektiği gibi gevşeyememesi ve özefagus kas hareketlerinin bozulması sonucu gelişen bir yutma bozukluğudur. Altta yatan temel sorun çoğunlukla özefagus duvarındaki sinir hücrelerinin hasarı ya da kaybıdır. Hastalığı tamamen ortadan kaldıran bir tedavi olmamakla birlikte, uygun yaklaşımlarla semptomlar kontrol altına alınabilir ve yaşam kalitesi artırılabilir.

Risk Faktörleri

Her yaşta görülebilir; en sık 30–60 yaş arasında saptanır.
Kadın ve erkeklerde benzer sıklıkta görülür.
Kesin nedeni bilinmez; genetik yatkınlık, otoimmün mekanizmalar ve bazı enfeksiyonlar olası etmenler olarak düşünülür.

Akalazya Belirtileri

Belirtiler genellikle yavaş ve sinsi biçimde ilerler. Şikayetler kişiden kişiye değişebilmekle birlikte aşağıdakiler görülebilir:

Katı ve sıvı gıdaları yutarken zorlanma
Yenilen gıdaların ağza geri gelmesi (regürjitasyon)
Göğüste ağrı veya yanma hissi
Yemeklerden sonra öksürük
İstemsiz kilo kaybı

Akalazya Hastalığının Tanısı

Hekim değerlendirmesi ve fizik muayenenin ardından tanıyı desteklemek için aşağıdaki testler kullanılabilir:

Endoskopi

Ucu kameralı esnek bir tüple yemek borusu ve mide girişinin doğrudan incelenmesi; darlık, inflamasyon veya farklı patolojilerin dışlanmasına yardımcı olur.

Özefagogram (Baryumlu özefagus grafisi)

Baryum içirilerek yutma sırasında kontrast maddenin özefagustaki ilerleyişi ve mideye geçişi görüntülenir; boşalma gecikmesi ve geçiş kısıtlılığı saptanabilir.

Manometri

İnce bir kateterle özefagus boyunca basınçların ve alt özefagus sfinkterinin gevşeme yanıtının ölçülmesidir; akalazyanın doğrulanmasında temel testtir.

Akalazya Hastalığının Tedavisi

Tedavinin hedefi özefagus boşalmasını kolaylaştırmak, semptomları hafifletmek ve komplikasyonları azaltmaktır. Seçenekler hastanın özelliklerine göre belirlenir:

Pnömatik dilatasyon: Endoskopi eşliğinde alt özefagus sfinkterinde balonla genişletme yapılır.
Enjeksiyonlar: Sfinkter kasını geçici olarak gevşetmek amacıyla kas içine uygulanan ajanlar (örneğin botulinum toksini) kullanılabilir.
Miyotomi: Alt sfinkter kas liflerinin cerrahi olarak kesilmesiyle geçişin kolaylaştırılması; çoğu hastada uzun süreli rahatlama sağlayabilir.

Yöntem seçimi yaş, eşlik eden hastalıklar, beklentiler ve merkez deneyimi dikkate alınarak kişiselleştirilir.