Siğil Nedir ve Nerede Çıkar? Siğil Neden Olur?
Siğiller, derinin veya mukozaların HPV ile enfeksiyonu sonucu gelişen, genellikle iyi huylu ve bulaşıcı lezyonlardır. Bulaşma doğrudan temas, kontamine yüzeyler ve oto-inokülasyonla olur; cilt bütünlüğündeki bozulmalar ve bağışıklık zayıflığı riski artırır. En sık yaygın, düz, plantar, tırnak çevresi ve genital siğiller görülür; tanı çoğunlukla kliniktir, şüpheli olgularda dermatoskopi veya biyopsi gerekebilir. Tedavide gözlem, topikal salisilik asit, kriyoterapi, küretaj/koterizasyon, lazer ve seçilmiş olgularda immünoterapi seçenekleri bulunur; nüksler yaygındır. Kanıta dayalı olmayan ev tedavileri tahrişe yol açabileceğinden önerilmez. Korunma; kişisel eşyaları paylaşmamak, nemli ortak alanlarda terlik kullanmak, cilt lezyonlarını kapatmak ve genital siğiller için HPV aşısını değerlendirmeyi içerir.
Siğil Nedir?
Siğil, insan papilloma virüsünün (HPV) neden olduğu, cilt veya mukozada görülen, genellikle iyi huylu ve bulaşıcı küçük kabarık lezyonlardır. En sık eller, ayak tabanı, yüz, tırnak çevresi ve genital bölgede ortaya çıkar. Kişiden kişiye veya aynı kişide farklı bölgelere temasla yayılabilir.
Siğil Nerede Çıkar?
Siğiller; eller, parmaklar, tırnak çevresi, ayak tabanı gibi sık temas ve basınca maruz kalan alanlarda; ayrıca yüz, diz, dirsek gibi travmaya açık bölgelerde görülür. Cinsel temasla genital bölgede gelişen siğiller (kondilom) da yaygındır.
Siğil Neden Olur?
Esas neden HPV enfeksiyonudur. Virüs, çoğunlukla derideki mikroyaralanmalardan girerek epidermal hücrelerin anormal çoğalmasına yol açar. Aşağıdaki durumlar riski artırır:
- HPV ile kontamine yüzeylerle temas
- Bağışıklık sisteminin zayıf olması
- Havlu, tıraş bıçağı, terlik gibi eşyaları ortak kullanmak
- Ciltte kesik, çatlak ve kuruluk
- Aşırı terleme ve uzun süre nemli ortamda kalma
- Tırnak yeme ve lezyonla oynama
- Genital temas (genital siğiller için)
HPV ile Temas
Havuz-şezlong kenarları, duş zeminleri ve spor salonu gibi nemli ortak alanlar, virüsün yüzeylerde daha uzun süre yaşamına izin verebilir.
Bağışıklık Zayıflığı
Organ nakli, kemoterapi, HIV ve benzeri bağışıklığı baskılayan durumlarda siğiller daha dirençli ve yaygındır.
Ortak Eşya Kullanımı
Kişisel eşyaların paylaşılması dolaylı bulaşa neden olabilir; özellikle çocuklarda sık görülür.
Ciltte Açık Yara/Çatlak
Cilt bariyerindeki hasar, HPV için giriş kapısıdır; kuruluk ve mikrotravmalar riski artırır.
Aşırı Terleme ve Nem
Terle ıslak kalan ayaklarda virüsün tutunması kolaylaşır; plantar siğiller bu nedenle yaygındır.
Tırnak Yeme ve Ciltle Oynama
Periungual (tırnak çevresi) siğillerin ve oto-inokülasyonun başlıca nedenlerindendir.
Genital Temas
Genital siğiller cinsel temasla bulaşır; bariyer yöntemleri bulaş riskini azaltabilir ancak tamamen ortadan kaldırmaz.
Siğil Neden Çıkar?
HPV, epidermisin bazal tabakasına yerleşip çoğaldığında deride kalınlaşma ve kabarıklık gelişir. Stres, uykusuzluk ve yetersiz beslenme bağışıklığı etkileyerek riskin sürmesine katkıda bulunabilir; ancak asıl etken virüstür.
Ayakta Siğil Neden Çıkar?
Plantar siğiller, özellikle çıplak ayakla nemli ortak alanlara temas, aşırı terleme ve basınca bağlı mikrotravmalar nedeniyle daha kolay gelişir ve içe doğru büyüyerek ağrı yapabilir.
Siğil Nasıl Bulaşır?
Bulaş; doğrudan cilt teması, kontamine yüzeyler ve kişisel eşyaların paylaşımıyla olur. Cilt bütünlüğünün bozulması bulaşı kolaylaştırır. Kişi lezyonla oynayarak virüsü kendi vücudunun başka bölgelerine taşıyabilir.
- Ten tene temas
- Havuz, sauna, duş zemini, spor salonu
- Havlu, tıraş bıçağı, terlik gibi eşyalar
- Tırnak yeme, koparma, yolma
Siğil Belirtileri
Siğiller sıklıkla ağrısızdır; plantar siğiller basınçla ağrı yapabilir. Aşağıdaki bulgular görülebilir:
- Pütürlü-kabarık, kubbemsi veya düz küçük lezyonlar
- Cilt renginde veya kahverengi-gri tonlarda görünüm
- Küçük siyah noktalar (tromboze kapiller)
- Kaşıntı, gerginlik ve basınç hassasiyeti
Siğil Çeşitleri
HPV tipine, bölgeye ve görünüme göre farklı klinik formlar vardır:
Yaygın Siğiller (Verruca vulgaris)
Ellerde ve parmaklarda pütürlü, sert, yuvarlak kabarıklıklar olarak görülür; çocuklarda sık rastlanır.
Düz Siğiller (Verruca plana)
Yüz, boyun, el sırtında çok sayıda, küçük ve düz lezyonlardır; tıraş/kaşıma ile yayılabilir.
Ayak Tabanı Siğilleri (Verruca plantaris)
Basınca bağlı içe büyür, nasırla karışabilir ve yürürken ağrı yapabilir.
Tırnak Çevresi Siğilleri (Periungual)
Tırnak kenarında düzensiz kabarıklıklar; tırnak deformasyonuna neden olabilir.
İpliksi Siğiller
Yüz ve göz çevresinde ince, uzantılı çıkıntılar şeklindedir; estetik olarak rahatsız edebilir.
Mozaik Siğiller
Ayak tabanında çoklu küçük plantar siğillerin kümelenmesidir; tedavisi güç olabilir.
Genital Siğiller (Condyloma acuminatum)
Genital ve perianal bölgede yumuşak, nemli lezyonlar; cinsel yolla bulaşır ve yayılabilir. Uygun branş değerlendirmesi gerekir.
Siğil Tanısı Nasıl Konur?
Tanı çoğu zaman klinik görünümle konur. Ayırıcı tanıda dermatoskopi yardımcıdır; atipik veya tedaviye dirençli olgularda biyopsi düşünülebilir. Genital siğillerde dermatoloji/üroloji/jinekoloji değerlendirmesi ve uygun taramalar önerilir.
Siğil Tedavisi
Birçok siğil aylar içinde kendiliğinden gerileyebilir; ancak bulaşı ve ağrıyı azaltmak veya kozmetik nedenlerle tedavi tercih edilebilir. Nüksler sık görülebilir.
- Topikal salisilik asit: Keratolitik etkiyle lezyonu inceltir. Yüz ve genital bölge gibi hassas alanlarda hekime danışılmadan kullanılmamalıdır.
- Kriyoterapi (dondurma): Sıvı nitrojen ile lezyonun yok edilmesi; geçici ağrı, kızarıklık ve bül oluşabilir.
- Küretaj/koterizasyon, lazer: Seçilmiş olgularda uygulanır; iz riski ve nüks olasılığı vardır.
- İmmünoterapi: Özellikle genital siğillerde imikimod gibi ajanlar tercih edilebilir.
“Siğil Kökü” Nasıl Çıkarılır?
Siğillerin botanik bir “kökü” yoktur; görülen siyah noktalar çoğunlukla pıhtılaşmış kılcal damarlardır. Lezyonun tamamının güvenli şekilde uzaklaştırılması için uygun tedavi yöntemini bir hekim belirlemelidir; evde kazıma/kesme önerilmez.
Siğil Nasıl Geçer?
Takip ve kanıta dayalı tedavilerle çoğu siğil kontrol altına alınabilir. Evde bakım, bulaşın ve tahrişin azaltılmasına odaklanmalıdır.
Evde Bakım Önerileri
- Lezyonları koparmayın, traş etmeyin; kişisel törpü ve pedikür aletlerini ayırın.
- Ayakları kuru tutun; ortak alanlarda terlik kullanın.
- El hijyenine dikkat edin; lezyonları kapatmak oto-inokülasyonu azaltabilir.
Kanıta Dayalı Olmayan Yöntemler Hakkında
Elma sirkesi, muz/portakal kabuğu, sarımsak, ananas ve benzeri uygulamaların etkinliği bilimsel olarak kanıtlı değildir; ciltte yanma, tahriş ve ikincil enfeksiyonlara yol açabilir. Bu nedenle önerilmez.
Parmaktaki Siğil Nasıl Geçer?
Parmak siğillerinde düzenli salisilik asit uygulamaları ve gerektiğinde kriyoterapi/lazer etkili olabilir. Tırnak yeme ve siğille oynamadan kaçınmak yayılımı önler. Yüz, tırnak matriksi veya ağrılı/kanayan lezyonlarda mutlaka hekime başvurulmalıdır.
Siğil Nasıl Önlenir?
- Kişisel eşyaları (havlu, tıraş bıçağı, terlik) paylaşmayın.
- Havuz/duş gibi alanlarda terlik kullanın; ayakları kuru tutun.
- Ciltteki kesik ve çatlakları temizleyip kapatın.
- Siğilleri koparmayın; tırnak yemekten kaçının.
- Aşırı terlemeyi yönetin; nefes alan ayakkabı/çorap tercih edin.
- Genital siğiller için HPV aşısını sağlık profesyoneli ile değerlendirin.
Siğiller Hakkında Sık Sorulan Sorular
- Siğiller kanser midir? Tipik siğiller iyi huyludur; genital bölgede yüksek riskli HPV tipleriyle ilişkili lezyonlar için hekim değerlendirmesi gerekir.
- Ne zaman doktora başvurmalı? Yüz/genital bölgede, hızla çoğalan, ağrılı, kanayan veya tedaviye dirençli lezyonlarda; diyabet/dolaşım bozukluğu ya da bağışıklık baskılanması varsa.
- Tedavi sonrası tekrarlar mı? Evet, nüks olabilir; hijyen ve korunma önlemleri önemlidir.
- Bulaşıcılık nasıl azaltılır? Lezyonları kapatmak, el hijyeni, eşyaları ayırmak ve ortak alanlarda terlik kullanmak bulaşı azaltır.