Amiloid PET Nedir? Amiloid PET Testi Hangi Hastalıkların Teşhisinde Kullanılır?
Amiloid PET, amiloide bağlanan bir 18F işaretli radyofarmasötik kullanarak beyinde beta-amiloid plaklarını in vivo görüntüleyen onaylı bir nükleer tıp yöntemidir. Alzheimer hastalığının biyolojik izlerini semptomlar ortaya çıkmadan yıllar önce saptayabildiği için tanının desteklenmesi, uygun hasta seçimi ve hastalık modifiye edici tedavilerin izleminde önemli rol oynar. Görsel değerlendirme kantitatif analizle tamamlanmalı; standardizasyon için Centiloid skoru tercih edilmelidir. Test, MCI olgularında risk sınıflaması ve atipik/erken başlangıçlı demansların ayırıcı tanısında da klinik değere sahiptir. Radyasyon dozu düşüktür ve genellikle özel hazırlık gerektirmez; ancak sonuçlar klinik, nöropsikolojik ve diğer biyobelirteçlerle birlikte bütüncül olarak yorumlanmalıdır.
Amiloid PET Nedir?
Amiloid PET, Alzheimer hastalığında beyinde biriken beta-amiloid plaklarını canlıda göstermeye yarayan ileri bir nükleer tıp görüntüleme testidir. Amiloide bağlanan bir radyofarmasötik (örneğin [18F] flutemetamol) damar yoluyla verilir ve beyin, PET teknolojisiyle görüntülenir. Plak birikimi belirtiler başlamadan yıllar önce oluştuğundan, test hastalığın biyolojik izlerini erken dönemde ortaya koyabilir. ABD ve Avrupa’da klinik kullanım için onaylıdır.
Doğru sonuç için yalnızca görsel okuma değil, aynı zamanda kantitatif (ölçümsel) analiz de yapılmalıdır. Böylece bireyler arası ve zaman içindeki değişiklikler daha güvenilir biçimde izlenebilir.
Amiloid PET Ne İşe Yarar?
Amiloid PET, Alzheimer tanısını desteklemek, tedaviye uygun hastaları belirlemek ve hastalık modifiye edici tedavilerin etkisini izlemek amacıyla kullanılır. Klinik pratikte şu durumlarda özellikle yararlıdır:
- Atipik veya erken başlangıçlı demans tablolarında ayırıcı tanıya katkı
- Hafif bilişsel bozuklukta (MCI) risk sınıflamasının desteklenmesi
- Karmaşık olgularda diğer biyobelirteç ve görüntülemelerle birlikte tanısal netleştirme
- Klinik araştırmalarda ve tedavi seçiminde uygun hastaların belirlenmesi
Amiloid PET rutin tarama amacıyla önerilmez; test kararı, nöroloji ve nükleer tıp uzmanlarının klinik değerlendirmesiyle verilmelidir.
Amiloid PET Testi Nasıl Uygulanır?
Genellikle özel bir hazırlık veya açlık gerekmez. Radyofarmasötik damar yolundan enjekte edilir. Yaklaşık 30–45 dakikalık bekleme süresinin ardından beyin PET çekimi yapılır. İşlem çoğu kişi tarafından rahat tolere edilir; radyasyon dozu düşüktür ve ciddi yan etkiler nadirdir. Gebelik ve emzirme gibi durumlar varsa mutlaka hekime bildirilmelidir.
Amiloid PET Sonuçları Nasıl Yorumlanır?
Görüntüler, beyin bölgelerindeki tutulum dağılımı ve simetrisi dikkate alınarak uzman hekimlerce değerlendirilir. MR gibi ek tetkiklerle birleştirilerek Centiloid skoru hesaplanabilir; bu skor amiloid yükünü 0–100 ölçeğinde standardize biçimde ifade eder. Pozitiflik eşikleri kullanılan yöntem ve klinik bağlama göre değişebilir. Tedavi izleminde, örneğin 50 civarındaki bir skorun 30’un altına gerilemesi anlamlı azalmayı gösterebilir. Nihai tanı ise her zaman klinik bulgular ve diğer biyobelirteçlerle birlikte konur.
Amiloid PET Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Amiloid PET nedir?
Alzheimer biyobelirteci olarak beta-amiloid plaklarını, amiloide bağlanan bir radyofarmasötik ile PET cihazında görünür kılan testtir.
Amiloid PET ne işe yarar?
Alzheimer tanısını destekler, uygun hasta seçiminde ve tedavi etkisini izleme sürecinde güvenilir bilgi sunar.
Test öncesi hazırlık gerekir mi?
Genellikle özel bir hazırlık veya açlık gerekmez; bireysel durum için hekiminizin önerilerine uyunuz.
İlaç nasıl verilir?
Amiloide bağlanan [18F] flutemetamol damar yolundan enjekte edilir; 30–45 dakika sonra beyin PET çekimi yapılır.
Radyasyon zararlı mı?
Verilen doz düşüktür ve klinik gereklilik olduğunda kabul edilebilir düzeydedir.
Sonuçlar nasıl değerlendirilir?
Uzman hekimler görsel okuma yapar; mümkünse Centiloid temelli kantitatif analizle desteklenir.
Centiloid skoru nedir?
Amiloid birikimini 0–100 aralığında standardize eden sayısal ölçektir; zaman içindeki değişimleri karşılaştırmayı kolaylaştırır.
Kimler sonuçları yorumlamalı?
Deneyimli nükleer tıp uzmanları, nöroloji ekibiyle birlikte klinik bağlamda yorumlamalıdır.
Test pahalı mı?
Radyofarmasötik ve analiz gereksinimi nedeniyle maliyetli olabilir; ücretlendirme merkezlere göre değişir.
Geri ödeme var mı?
Geri ödeme koşulları ülke ve kuruma göre farklılık gösterebilir; güncel bilgi için ilgili merkezle iletişime geçiniz.