Anjina Pektoris Nedir? Belirtileri ve Nedenleri Nelerdir?

Anjina pektoris, miyokard oksijen arz-talep dengesizliği sonucu gelişen ve çoğunlukla aterosklerotik koroner arter hastalığına bağlı tipik göğüs ağrısı ile karakterize bir klinik tablodur. Semptomlar genellikle efor, emosyonel stres veya soğuğa maruz kalma ile tetiklenir; göğüste baskı/sıkışma şeklinde olup kol, çene veya sırta yayılabilir. Tanısal yaklaşım; öykü ve fizik muayeneye ek olarak EKG, efor testleri, ekokardiyografi, biyobelirteçler ve uygun hastalarda BT koroner anjiyografi veya invaziv koroner anjiyografiyi içerir. Tedavi; yaşam tarzı değişiklikleri, antianginal (nitrat, beta bloker, kalsiyum kanal blokeri) ve kardiyoprotektif (antiplatelet, statin, ACEi/ARB) ilaçlar ile gerektiğinde perkütan koroner girişim veya cerrahi revaskülarizasyona dayanır. Erken tanı ve bütüncül risk faktörü kontrolü, miyokard enfarktüsü, kalp yetmezliği ve aritmi gibi komplikasyonları azaltır.

Anjina Pektoris Nedir?

Anjina pektoris, kalp kasının oksijen ihtiyacı ile koroner damarlardan sağlanan kan akımı arasında dengesizlik olduğunda ortaya çıkan göğüs ağrısı veya rahatsızlık hissidir. Genellikle göğüste baskı, sıkışma ya da yanma şeklinde tanımlanır; efor, emosyonel stres, soğuk hava veya ağır yemeklerden sonra şiddetlenebilir. Ağrı boyun, çene, omuz, kollar veya sırta yayılabilir ve çoğu zaman dinlenmeyle azalır. “Anjina” genel bir sıkışma/ağrı hissini ifade ederken, “anjina pektoris” kalp kası iskemisine bağlı göğüs ağrısını özel olarak tanımlar.

Anjina Pektoris Belirtileri

Tipik yakınmalar kısa sürelidir ve tetikleyici faktör ortadan kalktığında hafifleme eğilimindedir. Aşağıdaki bulgular sık görülür:

Göğüste baskı, sıkışma, ağırlık veya yanma hissi
Sol kola, omuza, boyuna, çeneye veya sırta yayılan ağrı
Efor, stres veya soğukta ortaya çıkan yakınmaların dinlenmeyle azalması
Nefes darlığı, terleme, halsizlik ve baş dönmesi
Mide bulantısı, hazımsızlık benzeri rahatsızlık

Unutulmamalıdır ki tüm göğüs ağrıları anjina değildir. Kas-iskelet sistemi ağrıları, reflü/ülser gibi gastrointestinal nedenler, akciğer hastalıkları (ör. zatürre, pulmoner emboli) ve anksiyete benzer şikâyetlere yol açabilir.

Anjina Pektoris Nedenleri

En sık neden, koroner arterlerde aterosklerozla gelişen daralma veya tıkanıklıktır. Bunun yanı sıra koroner vazospazm (Prinzmetal anjinası), anemi, hipertansiyon, taşikardi, soğuk maruziyeti, ağır öğünler ve emosyonel stres atakları tetikleyebilir. Başlıca risk faktörleri şunlardır:

Sigara kullanımı
Hipertansiyon, diyabet ve yüksek kolesterol
Obezite ve hareketsiz yaşam tarzı
Ailede erken yaşta koroner arter hastalığı öyküsü
İleri yaş ve erkek cinsiyet (kadınlarda menopoz sonrası risk artışı)

Anjina Pektoris Neye Yol Açar?

Kontrolsüz veya ilerleyici anjina pektoris; miyokard enfarktüsü (kalp krizi), kalp yetmezliği, ritim bozuklukları ve yaşam kalitesinde belirgin bozulmaya neden olabilir. Zamanında tanı ve tedavi bu komplikasyonların önlenmesinde kritik önem taşır.

Anjina Pektoris Tanı ve Uygulanan Testler

Tanı; öykü, fizik muayene ve risk değerlendirmesiyle başlar. Aşağıdaki incelemeler kullanılabilir:

EKG: İstirahatte veya ağrı sırasında iskemi bulgularını gösterebilir.
Efor testi: Egzersizle ortaya çıkan kanlanma yetersizliğini değerlendirmeye yardımcıdır.
Ekokardiyografi: Duvar hareketleri ve kalp fonksiyonlarını gösterir.
Kan testleri: Troponin, lipid profili, glukoz/HbA1c ve diğer risk belirteçleri.
BT koroner anjiyografi veya invaziv koroner anjiyografi: Koroner darlıkların saptanmasında güçlü yöntemler; invaziv anjiyografi altın standart kabul edilir.

Anjina Pektoris Tedavi

Amaç, semptomları kontrol altına almak, yaşam kalitesini artırmak ve kardiyovasküler olay riskini azaltmaktır. Tedavi bileşenleri:

Yaşam tarzı: Sigaranın bırakılması, Akdeniz tipi beslenme, kilo yönetimi, düzenli ve uygun yoğunlukta egzersiz, stresin azaltılması.
İlaç tedavisi: Nitratlar, beta blokerler, kalsiyum kanal blokerleri, antiplateletler (ör. asetilsalisilik asit), statinler, ACE inhibitörleri/ARB’ler.
Girişimsel/cerrahi tedavi: Uygun hastalarda balon-anjiyoplasti ve stentleme veya koroner bypass cerrahisi.

Anjina Pektoris ve Fiziksel Aktiviteler

Egzersiz planı bireyselleştirilmeli ve hekim önerilerine göre yapılmalıdır. Yürüyüş, bisiklet veya yüzme gibi düşük-orta yoğunluklu aerobik aktiviteler genellikle güvenlidir. Soğuk havada, ağır yemekten hemen sonra veya aşırı efor gerektiren aktivitelerden kaçınılmalı; yakınma gelişirse egzersiz durdurulmalı ve önerilen tedbirler uygulanmalıdır.

Sıkça Sorulan Sorular

Anjina Ne Demek?

“Anjina” kelimesi genel olarak sıkışma/ağrı hissini ifade eder. “Anjina pektoris” ise özel olarak kalp kasına giden kanın azalmasına bağlı gelişen göğüs ağrısını tanımlar ve genellikle koroner arter hastalığının belirtisidir.

Anjina Pektoris Geçer mi?

Anjina pektoris uygun tedaviyle kontrol altına alınabilir. Yaşam tarzı değişiklikleri, ilaç tedavisi ve gerekli durumlarda stent veya bypass gibi revaskülarizasyon yöntemleriyle semptomlar azalabilir veya ortadan kalkabilir; altta yatan hastalığın yönetimi belirleyicidir.