Anne Karnında Tedavi Nedir? Anne Karnında Ameliyat
Anne karnında tedavi, doğum öncesinde saptanan bazı hastalık ve anomalilere minimal invaziv veya açık tekniklerle müdahale edilmesini amaçlayan, dikkatle seçilmiş olgularda uygulanan bir yaklaşımdır. İkizden ikize transfüzyon sendromunda lazerle damarların kapatılması, kordon oklüzyonu, seçici fetosid, fetal idrar yolu ve akciğer girişimleri, belirli kalp hastalıklarına fetal müdahaleler, aritmilerin ilaçla tedavisi, intrauterin kan nakli ve amniyotik sıvı düzenlemesi başlıca yöntemlerdir. Her işlem için ayrıntılı görüntüleme, risk-yarar analizi ve multidisipliner konsey kararı esastır. Uygun merkez ve deneyimli ekiplerle yapıldığında, organ gelişimine zaman kazandırarak doğum ve doğum sonrası tedavilerin başarısını artırabilir; ancak her olgu müdahale için uygun değildir ve potansiyel riskler hastayla paylaşılmalıdır.
Anne Karnında Tedavi (Fetal Tedavi) Nedir?
Anne karnında tedavi; gelişmiş ultrason, fetoskopi ve benzeri teknikler yardımıyla, bebeğe gebelik devam ederken uygulanan girişim ve ameliyatların genel adıdır. Amaç, saptanan bir sorunun ilerlemesini durdurmak, organ gelişimine zaman kazandırmak ve doğum sonrası tedavilerin başarısını artırmaktır.
Her olgu bireysel olarak değerlendirilir; ayrıntılı görüntüleme, risk–yarar analizi ve çok disiplinli konsey kararı esastır. Uygun olmayan durumlarda müdahale önerilmez.
Sık Uygulanan Müdahale ve İşlemler
- İkiz gebeliklerde lazer ile damar bağlantılarının kapatılması (İİTS)
- Kordon oklüzyonu (lazer, radyofrekans vb.)
- Çoğul gebeliklerde seçici fetosid
- Fetal idrar yolu tıkanıklıklarına kateter veya fetoskopik girişimler
- Akciğer kisti/plevral sıvı için kateter yerleştirme
- Seçilmiş yapısal kalp hastalıklarına fetal girişimler
- Fetal ritim bozukluklarının ilaçla tedavisi
- Anne karnında kan (intrauterin transfüzyon) nakli
- Amniyotik sıvının azaltılması veya nadiren tamamlanması
- Fetal cerrahi (açık veya endoskopik)
İkiz Bebeklere Lazer Uygulaması
Tek yumurta ikizlerinde görülen ikizden ikize transfüzyon sendromunda (İİTS) bebekler arası dengesiz kan geçişi her iki fetusu da riske atar. Fetoskopi eşliğinde plasentadaki patolojik damar bağlantıları lazerle kapatılarak bu geçiş engellenir ve uygun olgularda her iki bebeğin yaşama ve sağlıklı gelişim şansı artar.
İkiz Gebeliklerde Kordon Oklüzyonu
Bir fetusta yaşamla bağdaşmayan ağır anomali veya kontrol edilemeyen kan geçişi varsa, riskli bebeğin kordonunun kapatılması diğer bebeğin prognozunu iyileştirebilir. Lazer, radyofrekans veya elektrokoter gibi farklı teknikler kullanılabilir; yöntem seçimi olguya göre yapılır.
Çoğul Gebeliklerde Fetosid Uygulaması
Fetosid; çoğul gebeliklerde sayıyı azaltma veya hayatla bağdaşmayan anomalili fetüste seçici sonlandırma amacıyla uygulanır. Etik ve tıbbi açıdan kapsamlı değerlendirme gerektirir.
Fetosid Hangi Durumlarda Uygulanır?
- Çoğul gebeliklerde bebek sayısını 3’ten 2’ye ya da 2’ye indirgemek
- Hayatla bağdaşmayan ağır anomalili fetüste seçici sonlandırma (selektif terminasyon)
Bebeğin İdrar Yolu Tıkanıklıklarına Müdahale
Fetal idrar yollarındaki tıkanıklık böbrek ve mesanede basınç artışına yol açarak böbrek fonksiyonlarını bozabilir. Uygun olgularda mesane veya böbreğe kateter yerleştirilir; seçilmiş durumlarda tıkanıklık fetoskopik olarak açılabilir.
Bebeğin Akciğer Lezyonlarına Müdahale
Akciğer kistleri ve plevral sıvı birikimi akciğer gelişimini engelleyebilir. Göğüs boşluğuna kateter yerleştirilerek basınç azaltılır ve akciğer gelişimine fırsat tanınır.
Bebeğin Bazı Yapısal Kalp Hastalıklarına Müdahale
Seçilmiş kapak darlıkları gibi belirli kalp hastalıklarına intrauterin girişimler uygulanabilir. Karar, anomalinin ayrıntılı değerlendirilmesi ve beklenen yararın riskleri aşması durumunda verilir.
Bebeğin Kalp Ritim Bozukluklarına Müdahale
Fetal aritmilerin çoğu geçicidir; tedavi gerektiren olgularda anneye verilen ilaçlarla bebeğin ritmi düzenlenmeye çalışılır. Nadir durumlarda doğrudan bebeğe ilaç uygulanabilir.
Anne Karnında Bebeğe Kan Nakli
Kan uyuşmazlığı başta olmak üzere çeşitli nedenlerle gelişen fetal anemi, dokularda hasara ve kayba yol açabilir. Kordon veya fetal damarlardan intrauterin transfüzyon yapılarak bu risk azaltılabilir.
Bebeğin Sıvısının Azaltılması veya Tamamlanması
Amniyotik sıvının fazla olması (polihidramniyos) hem bebeğin dolaşımını hem de uterin gerginliği etkileyebilir. Nedene yönelik inceleme yapılır; semptomatik olgularda sıvı aralıklı olarak boşaltılabilir. Eksik sıvının tamamlanması ise nadiren, görüntüleme veya belirli girişimlere yardımcı olmak amacıyla kısa süreli uygulanır.
Fetal Cerrahi
Uygun seçilmiş durumlarda, açık veya endoskopik yöntemlerle bebeğe anne karnında cerrahi uygulanabilir. Güncel uygulamalar arasında açık spina bifida onarımı ve bazı yüzeyel tümörlerin tedavisi öne çıkar. Deneyimli ekip, merkez altyapısı ve kapsamlı risk–yarar değerlendirmesi şarttır.