Aort Kapak Darlığı Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Aort stenozu, sol ventrikül çıkım yolunda artmış basınç yüküne neden olarak sol ventrikül hipertrofisi ve zamanla sistolik/diyastolik disfonksiyona yol açar. En sık etiyoloji dejeneratif kalsifikasyon olup, biküspit kapak ve romatizmal hastalık daha nadir nedenlerdir. Semptomatik üçlü tipik olarak efor dispnesi, anjina ve senkoptur; semptom gelişimi prognozun kötüleştiğini gösterir. Tanıda transtorasik ekokardiyografi darlığın derecesini, kapak alanını ve gradyanları belirlemede esastır; ileri değerlendirmede BT ve kardiyak kateterizasyon gerekebilir. Tedavide semptomatik veya ağır darlıkta kapak replasmanı altın standarttır; cerrahi (SAVR) ve transkateter (TAVR) seçenekleri hasta yaşı, risk profili ve anatomik uygunluğa göre seçilir. İlaç tedavisi darlığı tersine çevirmese de eşlik eden hipertansiyon ve kalp yetersizliği yönetiminde önemlidir.

Aort Kapak Darlığı Nedir?

Aort kapak darlığı (aort stenozu), sol karıncık ile aorta arasındaki kapağın daralması sonucu kanın kalpten vücuda geçişinin zorlaşmasıdır. Kapaktaki açıklık azalınca kalp, aynı miktarda kanı gönderebilmek için daha fazla basınç üretir; bu durum zamanla kalp kasında kalınlaşmaya ve tedavi edilmezse kalp yetmezliğine yol açabilir. En sık nedenler yaşa bağlı kalsiyum birikimi, doğuştan iki yaprakçıklı (biküspit) aort kapağı ve romatizmal ateşe bağlı skar oluşumudur.

Aort Kapak Darlığı Belirtileri Nelerdir?

Hastalık uzun süre sessiz seyredebilir. Darlık ilerledikçe aşağıdaki yakınmalar görülebilir:

Fiziksel aktiviteyle artan nefes darlığı ve çabuk yorulma
Göğüste sıkışma tarzında ağrı (anjina)
Baş dönmesi veya bayılma (özellikle eforla)
Kalp çarpıntısı
Ayak bileklerinde ve bacaklarda şişlik

Acil uyarı işaretleri

Göğüs ağrısı, bayılma, şiddetli nefes darlığı ya da istirahat halinde hızla kötüleşen yakınmalar acil değerlendirme gerektirir.

Aort Kapak Darlığı Neye Yol Açar?

Daralmış kapak nedeniyle kalp üzerine binen yük artar ve zamanla çeşitli komplikasyonlar gelişebilir:

Sol ventrikül hipertrofisi ve ilerleyen dönemde kalp yetmezliği
Egzersiz intoleransı, baş dönmesi ve senkop
Ritim bozuklukları (ör. atriyal fibrilasyon) ve iletim sorunları
Akciğer ödemi atakları
Nadir de olsa ani kardiyak ölüm riski

Aort Kapak Darlığı Neden Olur?

Aort kapak darlığı farklı mekanizmalarla gelişebilir. Başlıca nedenler şunlardır:

İleri yaşta kapak yaprakçıklarında kalsiyum birikimi ve sertleşme
Doğumsal biküspit aort kapağı
Romatizmal ateş sonrası kapakta skar ve yapışıklık
Geçirilmiş kapak enfeksiyonları (enfektif endokardit)
Nadir olarak radyasyona maruziyet veya bazı dejeneratif hastalıklar

Aort Kapak Darlığı Tanısı ve Uygulanan Testler

Muayenede üfürüm saptanması tanı için ipucu verir. Tanıyı kesinleştirmek ve ciddiyeti belirlemek amacıyla şu testler kullanılır:

Ekokardiyografi (TTE/TEE): Kapak alanı, gradyanlar ve kalp fonksiyonlarını gösterir; temel yöntemdir.
Elektrokardiyografi (EKG): Hipertrofi ve ritim bozukluklarını değerlendirmeye yardımcı olur.
Göğüs röntgeni: Kalp silueti ve kapak kalsifikasyonları hakkında bilgi verebilir.
BT anjiyografi: Özellikle TAVR planlamasında damar ve anüler yapıların haritalanmasında kullanılır.
Kardiyak kateterizasyon: Basınç ölçümleri ve eşlik eden koroner arter hastalığını değerlendirmek için gerekebilir.

İzlem ve risk değerlendirmesi

Hafif-orta darlıkta düzenli ekokardiyografi ile takip önerilir (genellikle 1-2 yılda bir; ağır darlıkta daha sık). Semptom gelişimi ve ekokardiyografik ilerleme, müdahale zamanlamasını belirler.

Aort Kapak Darlığı Tedavisi ve Uygulanan Yöntemler

Tedavi, darlığın derecesi, semptomlar ve hastanın genel risk profiline göre planlanır:

İzlem ve ilaç yönetimi: Darlığı geriletmez; hipertansiyon, ödem ve eşlik eden durumların kontrolünde kullanılır.
Balon valvuloplasti: Genellikle geçici fayda sağlar; seçilmiş hastalarda köprü tedavi olarak düşünülebilir.
Kapak replasmanı: Semptomatik veya ağır darlıkta kalıcı çözüm sağlar.

Ameliyat seçenekleri: SAVR ve TAVR

Açık cerrahi aort kapak replasmanı (SAVR), özellikle genç ve uygun cerrahi riske sahip hastalarda tercih edilir. Transkateter aort kapak replasmanı (TAVR), ileri yaş veya yüksek cerrahi riskli hastalarda yaygın olarak uygulanır; anatomik uygunluk ve ekip deneyimi seçimde belirleyicidir.

Günlük yaşam ve öneriler

Düzenli hekim kontrolü, diş sağlığına özen (endokardit riskini azaltmak için), semptom oluşturan ağır efordan kaçınma ve ilaçların düzenli kullanımı önemlidir. Aşılar (ör. influenza), kalp yetmezliği riski olan kişilerde yararlı olabilir. Ani yakınma artışlarında gecikmeden tıbbi yardım alınmalıdır.