Boy Uzatma Ameliyatı Nedir? Boy Uzatma Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Boy uzatma ameliyatı, distraksiyon osteogenezi ile kemiklerin kademeli ayrıştırılması sonucu yeni kemik oluşumuna dayanan ve kalıcı boy artışı sağlayabilen bir cerrahidir. Endikasyonlar arasında bacak uzunluk farkı, deformiteler, cücelik spektrumu ve kozmetik beklentiler yer alır; hasta seçimi çok disiplinli değerlendirme ve gerçekçi hedeflerle yapılmalıdır. İlizarov, intramedüller manyetik çiviler (Precice) ve LON teknikleri farklı konfor, maliyet ve komplikasyon profilleri sunar. Rehabilitasyon; eklem hareket açıklığı, kas dengesi ve fonksiyonun korunması açısından belirleyicidir ve düzenli klinik-radyolojik takip gerektirir. Tipik uzatma hızları 0,75–1 mm/gün olup tek segmentte 5–8 cm, toplamda 5–15 cm aralığı hedeflenir. Komplikasyonlar arasında enfeksiyon, nörovasküler yaralanma, kaynama sorunları, eklem sertliği ve tromboembolik olaylar bulunur.
Boy Uzatma Ameliyatı Nedir?
Boy uzatma ameliyatı, kemiklerin kontrollü şekilde ayrıştırılıp arada yeni kemik oluşmasının sağlandığı distraksiyon osteogenezi tekniğine dayanan cerrahi bir işlemdir. Yetişkinlerde kozmetik veya tıbbi nedenlerle, çocuk ve ergenlerde ise belirgin bacak uzunluk farkı ya da ciddi kısalık gibi özel durumlarda uygulanabilir. Uygun aday belirleme; genel sağlık durumu, kemik kalitesi, beklentilerin gerçekçiliği ve uzun süren rehabilitasyona uyum gibi ölçütlerle yapılır.
Boy Uzatma Ameliyatı Kimlere Uygulanır?
Aşağıdaki özelliklere sahip bireyler, hekim değerlendirmesi sonrası aday olabilir:
- Doğuştan veya sonradan gelişen bacak uzunluk farkı olanlar
- Cücelik spektrumunda yer alan genetik durumlara sahip olanlar
- Büyüme plakları kapanmış ve boyundan memnun olmayan yetişkinler
- İyi kemik kalitesi ve cerrahiye engel sistemik hastalığı olmayanlar
- Gerçekçi hedefler belirleyen ve rehabilitasyon programına uyum gösterebilenler
- Psikososyal açıdan ameliyata uygun bulunanlar
Boy Uzatma Ameliyatı Çeşitleri Nelerdir?
Temel prensip aynı olsa da kullanılan cihaz ve teknikler konfor, maliyet ve komplikasyon profili bakımından farklılık gösterir.
İlizarov Yöntemi
Halka tipi eksternal fiksatörler ve teller aracılığıyla uzatma yapılır. Çok yönlü düzeltmelere izin verir, maliyeti görece düşüktür; ancak cihazın dışarıdan görünmesi, pin yolu enfeksiyonları ve daha uzun rehabilitasyon gereksinimi gibi dezavantajları vardır.
Precice Yöntemi
Kemiğin içine yerleştirilen manyetik olarak kontrol edilen intramedüller çivi ile uzatma sağlanır. Daha iyi kozmetik sonuç ve daha düşük enfeksiyon riski sunabilir, günlük yaşam konforu yüksektir; buna karşın maliyeti daha fazladır ve her olgu için uygun olmayabilir.
LON ve Diğer Yaklaşımlar
Uzatma aşamasında eksternal fiksatör, stabilizasyon için intramedüller çivi kombinasyonu kullanılır. Bazı olgularda rehabilitasyonun kolaylaşmasına katkı sağlar. Teknolojideki gelişmelerle kişiye özel planlama ve implant tasarımları yaygınlaşmaktadır.
Boy Uzatma Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Ameliyat Öncesi Değerlendirme
Ayrıntılı muayene, röntgen/ileri görüntüleme ve laboratuvar testleri yapılır. Hedef uzama miktarı, segment seçimi ve teknik belirlenir; psikolojik değerlendirme ve rehabilitasyon planı hastayla paylaşılır.
Cerrahi İşlem
Genel anestezi altında osteotomi uygulanır ve seçilen cihaz ya da intramedüller çivi yerleştirilir. Birkaç gün sonra, genellikle günde 0,75–1 mm olacak şekilde kademeli uzatma başlatılır; ayarlar klinik ve radyolojik kontrollere göre düzenlenir.
Ameliyat Sonrası Bakım
Ağrı kontrolü, yara/pin yolu bakımı ve enfeksiyon profilaksisi sağlanır. Düzenli kontrollerle kemik oluşumu, hizalanma ve yumuşak doku durumu izlenir. Cihaz/çiviye bağlı ayarlamalar gerekebilir.
Avantajlar ve Dezavantajlar
- Avantajlar: Kalıcı boy artışı, uzunluk farkının düzeltilmesi, fonksiyonel ve psikososyal kazanımlar
- Dezavantajlar/Riskler: Enfeksiyon, sinir-damar hasarı, eklem sertliği, gecikmiş ya da yetersiz kaynama, uzun rehabilitasyon
Boy Uzatma Ameliyatı İyileşme Süresi ve Rehabilitasyon
İyileşme süresi; yöntem, uzatılan segment sayısı ve bireysel kemik iyileşmesiyle değişir. Fizik tedavi; eklem hareket açıklığı, kas esnekliği ve yürüme paterninin korunmasında anahtar rol oynar. Başlangıçta yardımcı yürüme cihazları gerekebilir; kemik olgunlaştıkça yük verme aşamalı artırılır.
Boy Uzatma Ameliyatı Ne Kadar Sürer?
Cerrahi süre; seçilen teknik, uzatılacak segment sayısı ve cerrahın deneyimine göre değişir. Uzatma fazı genellikle günde 0,75–1 mm hızla ilerler; konsolidasyon (kemik sertleşmesi) fazı uzatma uzunluğu ve biyolojiye bağlı olarak haftalar-ayılar alabilir. Günlük yaşama dönüş birkaç ayı bulabilirken, yoğun sporlara dönüş için kemik olgunlaşması ve hekim onayı beklenir.
Boy Uzatma Ameliyatı Riskleri
- Enfeksiyon (yara veya pin yolu, derin kemik enfeksiyonu)
- Sinir ve damar yaralanmaları, his ve güç kaybı
- Gecikmiş/yetersiz kaynama, kırık, malalignman
- Aşırı ya da asimetrik uzama, eklem sertliği ve kas kısalıkları
- Kan pıhtılaşması, ağrı ve psikolojik zorluklar
Riskleri azaltmak için uygun hasta seçimi, deneyimli cerrah, düzenli takip ve titiz rehabilitasyon esastır.
Boy Uzatma Ameliyatı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Boy uzatma ameliyatı çocuklarda uygulanır mı?
Belirgin uzunluk farkı veya ciddi kısalık gibi tıbbi endikasyonlarda, büyüme ve genel sağlık durumu uygun çocuklarda uzman merkezlerde planlanarak uygulanabilir.
Ameliyat ne kadar uzama sağlar?
Genellikle tek segmentte 5–8 cm, toplamda 5–15 cm aralığında uzama hedeflenir; bireysel koşullar ve teknik seçimi sonucu belirler.
Normal hayata ne zaman dönerim?
Günlük aktivitelere kademeli dönüş çoğu hastada birkaç ay içinde olur; tam yük ve yoğun sporlar için kemik olgunlaşması ve hekim onayı beklenmelidir.
Ameliyat ağrılı mıdır?
Erken dönemde ağrı ve rahatsızlık beklenir; ilaç tedavisi, uygun ayarlar ve fizik tedavi ile yönetilir.
Spor yapmaya ne zaman başlayabilirim?
Hafif egzersizlere hekim ve fizyoterapist eşliğinde birkaç hafta-ay içinde başlanabilir; yüksek etkili sporlara dönüş bireysel iyileşmeye göre daha geç olur.