Canlı Donör Seçimi

Canlı donör seçimi, kadavra donör arzının yetersiz kaldığı sağlık sistemlerinde organ nakline erişimi artıran temel bir yaklaşımdır. Biyolojik akrabalardan yapılan nakillerde doku uyumu olasılığı daha yüksek olduğundan rejeksiyon epizodları görece daha azdır ve immünosupresyon gereksinimi düşebilir. Operasyonun planlanabilir oluşu, soğuk iskemi süresinin kısalması ve greft fonksiyonunun (özellikle karaciğerde) hızlı başlaması, morbiditenin azalmasına ve alıcı rehabilitasyonunun hızlanmasına katkı sağlar. Donör adayları, tercih sırasına göre birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü derece kan akrabaları ile bazı sıhri (kayın) hısımlar arasından değerlendirilebilir. Hangi akrabalık derecelerinin bağışa uygun kabul edileceği ülke mevzuatı ve etik kurullara göre değişir; kapsamlı tıbbi, psikososyal ve etik değerlendirme her durumda zorunludur.

Canlı Donör Seçimi: Genel Bakış

Pek çok ülkede kadavra donör arzı, nakil bekleyen hasta sayısındaki artışı karşılamadığından canlı donörlere duyulan gereksinim giderek yükselmektedir. Kadavra organ temininde sosyal, kültürel ve yönetsel engellerin sürdüğü yerlerde bu ihtiyaç daha da belirginleşir.

Biyolojik akrabalardan alınan greftler, alıcı için çoğu zaman en uygun seçenektir. Canlı donör naklinin avantajları arasında planlanabilir zamanlama, greft fonksiyonunun (özellikle karaciğer için) genellikle hızla başlaması, daha seyrek rejeksiyon nedeniyle daha düşük immünosupresif tedavi gereksinimi ve erken rehabilitasyon sayılabilir.

Ameliyatın zamanlaması önceden planlanabilir.
Nakil sonrası organ fonksiyonu çoğu zaman hemen devreye girer.
Rejeksiyon epizodları görece daha azdır; daha düşük doz immünosupresyon yeterli olabilir.
Erken ve başarılı nakil, alıcının toparlanmasını hızlandırır.

Canlı Donör Kaynakları (Tercih Sırası)

1. derece akraba: Anne, baba ve çocuklar.
2. derece akraba: Kardeşler, torunlar, dede ve nine (babaanne, anneanne).
3. derece akraba: Yeğenler, amca, hala, dayı, teyze.
4. derece akraba: Üçüncü derece akrabaların çocukları.

Birinci Derece Sıhri Hısımlar

Kayınvalide ve kayınpeder, yani kişinin eşinin annesi ve babası.

İkinci Derece Sıhri (Kayın) Akrabalar

Kişinin eşinin kardeşleri (kayın, baldız, görümce) ile eşin dedesi ve ninesi.

Üçüncü Derece Sıhri (Kayın) Hısımlar

Eşin kardeşinin çocukları (kayın, baldız, görümce çocukları) ve ayrıca eşin dayısı, amcası, halası, teyzesi.