Çocuklarda Böbrek Nakli

Çocuklarda kronik böbrek yetmezliği büyüme-gelişme geriliğine ve psiko-sosyal sorunlara yol açtığından, uygun hastalarda erken böbrek nakli diyalize kıyasla daha iyi sonuçlar sağlar. Kontrendikasyonların başında aktif malignite ve kontrolsüz enfeksiyonlar gelir; zihinsel gerilik tek başına engel değildir. Nakil planlamasında greft boyutu–alıcı kilosu uyumu belirleyicidir; özellikle 10 kg altındaki çocuklarda uygun pediatrik greft seçilmezse hipoperfüzyon ve tromboz riski artar. Alt üriner sistemin ayrıntılı değerlendirilmesi ve gerekirse reflü/obstrüksiyon gibi sorunların nakil öncesi düzeltilmesi şarttır. Cerrahi yaklaşım kilo aralığına göre değişirken, nakil sonrası immünsüpresyon uyumu ve ergenlik döneminde psikososyal destek greft sağkalımı için kritik önemdedir.

Çocuklarda Böbrek Nakli

Çocukluk çağında kronik böbrek yetmezliği büyüme ve gelişmeyi yavaşlatır, okula devam ve sosyal uyumu zorlaştırabilir. Uygun adaylarda canlı veya kadavra vericiden naklin geciktirilmeden planlanması, yaşam kalitesi ve uzun dönem sonuçları iyileştirir.

Neden erken böbrek nakli?

Diyalize bağımlılığın sürmesi, beslenme ve gelişim üzerinde ek yük oluşturur. Zamanında yapılan nakil, büyüme hızını artırır ve çocuğun günlük yaşamına katılımını kolaylaştırır.

Verici seçenekleri ve kontrendikasyonlar

Verici çoğunlukla anne veya baba olup, kadavra verici seçeneği de değerlendirilir.
Aktif malignite ve kontrolsüz/süregelen enfeksiyonlar nakle engeldir.
Zihinsel gerilik tek başına kontrendikasyon değildir; nakil sonrası bilişsel ve psikososyal işlevlerde iyileşme görülebilir.

Organ-boyut ve kilo uyumu

Greftin boyutu ile alıcı çocuğun kilosu arasındaki denge hemodinamik stabilite ve greft sağlığı için kritiktir.

≥ 20 kg: Çoğu çocuk erişkin böbreğini güvenle tolere edebilir.
10–20 kg: Greft hacmi ve alıcının dolaşımı bireyselleştirilerek değerlendirilmelidir.
< 10 kg: Yaşa ve beden yapısına uygun pediatrik greft tercih edilmelidir; aksi halde hipoperfüzyon ve vasküler tromboz riski artar.

Alt üriner sistem değerlendirmesi ve hazırlık

Posterior üretral valv, vezikoüreteral reflü ve tekrarlayan enfeksiyonlar çocuklarda böbrek yetmezliğine yol açabilir.
Nakil öncesi alt üriner sistem ayrıntılı incelenmeli; reflü/obstrüksiyon gibi sorunlar cerrahi veya medikal olarak düzeltilmelidir.
Ciddi mesane disfonksiyonunda önce üriner diversiyon yapılıp ardından nakil planlanması önerilir.

Cerrahi yaklaşım: kilo aralıklarına göre

< 10 kg: Greft genellikle intraperitoneal yerleştirilir.
10–30 kg: Greft boyutu ve alıcının anatomisine göre yerleşim yeri bireysel olarak seçilir.
> 30 kg: İliak damarlar sıklıkla tercih edilir.

İlaç uyumu ve ergenlikte psikososyal destek

İmmünsüpresif ilaçlara düzenli uyum greft sağkalımının temelidir. Ebeveynler/bakım verenler ayrıntılı eğitilmelidir. Ergenlikte ilaç atlama eğilimi artabileceğinden psikolojik destek ve yakın takip şarttır; uyumsuzluk bağışıklığın aktive olması ve greft kaybı ile sonuçlanabilir.

Ekip ve merkez gereksinimleri

Pediyatrik nefrolog, çocuk cerrahisi/üroloji ve transplant cerrahlarının bulunduğu multidisipliner ekip
Çocuk diyalizi altyapısı ve pediatrik hastaya uygun ekipman
Standart izlem protokolleri ve aile eğitimi programları