Diş Eti Çekilmesi (Periodontitis) Nedir? Neden Olur, Ne İyi Gelir?

Periodontitis, dental plak kaynaklı biyofilm ve konak yanıtı etkileşimi sonucu periodontal ligament ve alveoler kemikte destrüksiyonla seyreden kronik inflamatuvar bir hastalıktır. Yetersiz plak kontrolü plağın mineralize olup tartara dönüşmesine, gingivitisten periodontite ilerlemeye zemin hazırlar. Sigara, diyabet, hormonal dalgalanmalar, immün yetmezlik, belirli ilaçlar ve genetik yatkınlık majör risk faktörleridir. Tanıda klinik prob ile cep derinliği ve kanama indeksi değerlendirilir; radyografiler kemik kaybını ortaya koyar ve evre-derece sınıflaması yapılır. Tedavi biyofilmin uzaklaştırılması ve inflamasyonun kontrolüne odaklanır; kök yüzeyi düzeltme, antimikrobiyaller ve uygun olgularda flep cerrahisi, rejeneratif prosedürler ve yumuşak doku/kemiğe yönelik greftler uygulanır. Süreğen bakım, etkili ağız hijyeni ve tütünün bırakılması, hem nüksü azaltır hem de metabolik eş hastalıkların kontrolünü iyileştirebilir.

Diş Eti Çekilmesi (Periodontitis) Nedir?

Periodontitis, dişleri saran yumuşak dokuyu ve destekleyen kemiği etkileyen, ilerlediğinde diş gevşemesi ve kaybına yol açabilen ciddi bir diş eti enfeksiyonudur. Çoğu durumda düzenli ve doğru ağız bakımıyla önlenebilir; etkili fırçalama, diş ipi ve ara yüz temizliği ile düzenli diş hekimi kontrolleri riski belirgin azaltır ve tedavinin başarısını artırır.

Hastalık genellikle sinsi seyreder ve erken evrede ağrı yapmayabilir. Bu nedenle kanama ve şişlik gibi uyarıcı belirtiler görülür görülmez profesyonel değerlendirme önemlidir.

Diş Eti Çekilmesi (Periodontitis) Neden Olur?

Periodontitin temelinde, yiyecek ve içeceklerle etkileşen ağız içi bakterilerin oluşturduğu yapışkan biyofilm olan plak yer alır. Plak düzenli temizlenmezse mineralize olarak tartara (diş taşı) dönüşür; tartar bakteri yükünü artırır, diş eti iltihabını tetikler ve süreç periodontite ilerleyebilir.

Uygun profesyonel temizlik yapılmadıkça tartarın evde fırçalama veya diş ipiyle çıkarılması mümkün değildir. Tedavisiz bırakılan derinleşen diş eti cepleri bakterilerle dolar ve hem yumuşak doku hem de kemikte kalıcı kayba neden olur.

Sigara ve tütün ürünleri kullanımı
Yetersiz ağız hijyeni ve düzensiz diş hekimi kontrolleri
Hormon değişiklikleri (gebelik, menopoz)
Diyabet, romatoid artrit, Crohn hastalığı gibi sistemik durumlar
Bağışıklığı zayıflatan hastalıklar ve kanser tedavileri
Ağız kuruluğu yapan ilaçlar ve beslenme yetersizlikleri (ör. C vitamini eksikliği)
Obezite ve genetik yatkınlık

Diş Eti Çekilmesi (Periodontitis) İle Ortaya Çıkabilecek Riskler

İlerlemiş periodontitisin başlıca sonucu diş ve çene kemiği kaybıdır. Ayrıca periodontal bakteriler kan dolaşımına geçerek solunum hastalıkları, romatoid artrit, koroner arter hastalığı ve diyabette glisemik kontrolün bozulması gibi sistemik durumlarla ilişkilendirilebilir.

Diş Eti Çekilmesi (Periodontitis) Belirtileri

Sağlıklı diş etleri soluk pembe, sıkı ve dişlere sıkıca oturur. Aşağıdaki bulgular periodontitis şüphesi uyandırır:

Şiş ve kabarık diş etleri
Parlak kırmızı, koyu kırmızı ya da morumsu renk
Süregelen ağız kokusu
Çiğneme sırasında ağrı
Dişler arasında yeni aralıkların oluşması
Diş ile diş eti arasında boşluk hissi
Geri çekilmiş, dişleri daha uzun gösteren diş etleri
Fırçalama veya diş ipi sırasında kanama
Dokunmayla artan hassasiyet
Fırçalamadan sonra pembeleşen diş fırçası
Sallanan dişler veya diş kaybı
Kapanışta/ısırışta değişiklik
Kolay kanayan diş etleri

Diş Eti Çekilmesi (Periodontitis) Nasıl Teşhis Edilir?

Diş hekimi önce tıbbi öyküyü gözden geçirir, plak-tartar varlığını ve spontan kanamayı değerlendirir. Sonda ile diş-diş eti oluğundaki cep derinlikleri ölçülür; sağlıklı ağızda 1-3 mm beklenir, 4 mm ve üzeri periodontit lehinedir ve 5 mm üzerindeki ceplerin temizliği zorlaşır.

Şüpheli bölgelerde radyografilerle kemik kaybı saptanır. Bulgulara göre hastalığın evresi ve derecesi belirlenir; bireyselleştirilmiş tedavi planı oluşturulur.

Diş Eti Çekilmesi (Periodontitis) Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavinin hedefi diş çevresindeki cepleri biyofilmden arındırmak, inflamasyonu kontrol etmek ve daha fazla doku-kemik kaybını önlemektir. Başarı, klinik tedaviye ek olarak günlük etkili ağız bakımına ve tütünün bırakılmasına bağlıdır.

Cerrahi olmayan tedaviler

Diş taşı temizliği (kazaıma) ve kök yüzeyi düzeltme, manuel aletler, ultrasonik cihazlar veya uygun olgularda lazer desteğiyle yapılabilir. Topikal antibiyotikli gargaralar, ceplere uygulanan antibiyotik jeller ya da gerekli durumlarda sistemik antibiyotikler bakteriyel yükün kontrolüne yardımcı olur.

Cerrahi tedavi seçenekleri

İleri olgularda flep (cep küçültme) cerrahisi ile kök yüzeyleri açığa çıkarılarak etkin temizlik yapılır, gerekirse kemik konturlaması uygulanır. Yumuşak doku greftleri geri çekilmiş diş etini güçlendirebilir ve kök yüzeylerini örtebilir. Kemik greftleri doğal kemiğin yeniden oluşması için bir iskelet sağlar. Yönlendirilmiş doku rejenerasyonu ile yumuşak dokunun alanı doldurması engellenip kemiğin iyileşmesine fırsat tanınır; emaye matriksi türevli jel gibi biyomimetik ajanlar da rejenerasyonu destekleyebilir.

Yaşam tarzı ve evde bakım

Klinik tedavinin etkinliğini sürdürmek ve nüksü önlemek için günlük bakım şarttır.

Dişleri günde en az iki kez, tercihen ana öğün ve atıştırmalardan sonra fırçalayın.
Yumuşak kıllı fırça kullanın ve fırçanızı 3 ayda bir değiştirin; elektrikli fırçalar plak kontrolünde daha etkili olabilir.
Her gün diş ipi veya ara yüz fırçası ile diş aralarını temizleyin.
Hekiminiz önerirse antiseptik ağız gargarası kullanın.
Diş ipinden önce ara yüz temizliği yapmak, ardından fırçalamak plak uzaklaştırmayı artırır.
Düzenli aralıklarla profesyonel temizlik ve kontrol randevularına gidin.
Tüm tütün ürünlerini bırakın; bu, iyileşmeyi hızlandırır ve nüks riskini azaltır.

Diş Eti Çekilmesi (Periodontitis) Nasıl Önlenir?

Küçük yaşlardan itibaren kazanılan ve yaşam boyu sürdürülen iyi ağız hijyeni en etkili korumadır. Günde en az iki kez fırçalama, günlük ara yüz temizliği ve hekimin risk durumunuza göre önereceği 6-12 aylık aralıklarla düzenli kontroller, periodontitis gelişme ihtimalini ve tedavi gereksinimini önemli ölçüde azaltır.