Divertikülit Nedir? Diverkülit Belirtileri ve Diverkülit Tedavisi

Divertikülit, kolonda bulunan divertiküllerin iltihaplanması veya enfeksiyonu ile ortaya çıkar ve çoğunlukla sol alt kadranda karın ağrısı, ateş, bulantı ve dışkılama alışkanlıklarında değişimle seyreder. Patogenez tam olarak aydınlanmamış olsa da düşük lifli diyetin kolonik basıncı artırarak divertikül oluşumuna zemin hazırladığı düşünülmektedir. Tanıda fizik muayene ve laboratuvar testlerine ek olarak bilgisayarlı tomografi, hem tanıyı doğrulamak hem de hastalığın şiddetini belirlemek için tercih edilir. Komplike olmayan olgularda istirahat, diyet düzenlemesi ve gerektiğinde antibiyotikler yeterli olabilir; komplike olgularda hastaneye yatış, intravenöz tedaviler, apse drenajı ve cerrahi gerekebilir. Cerrahi seçenekler, birincil rezeksiyon-anastomoz veya yoğun inflamasyonda geçici kolostomiyi içerir. İyileşme sonrası yaklaşık altı haftada kolonoskopi önerilir ve ileri yönetim atak sıklığına göre bireyselleştirilir.

Divertikülit Nedir?

Divertikül, sindirim sistemi duvarında oluşan küçük, kese benzeri çıkıntılardır ve en sık kalın bağırsağın alt bölümünde görülür. Bu keselerin varlığı divertiküloz olarak adlandırılır. Keseler iltihaplandığında ya da enfekte olduğunda divertikülit gelişir; bu durum çoğunlukla sol alt kadranda birkaç gün sürebilen şiddetli karın ağrısına, ateşe, bulantıya ve dışkılama alışkanlıklarında değişikliklere neden olabilir. Hafif olgular istirahat, beslenme düzenlemesi ve hekim uygun görürse antibiyotikle yönetilebilir; şiddetli veya tekrarlayan ataklarda hastane yatışı ve cerrahi gündeme gelebilir.

Divertikülit Nedenleri

Kesin neden tam olarak bilinmemektedir. Liften yetersiz beslenme, dışkının sertleşmesine ve kolon içi basıncın artmasına yol açarak kolondaki zayıf alanlardan keselerin oluşmasına zemin hazırlayabilir. Divertikülit genellikle keselerdeki mikro yırtılma sonrası iltihap ve bazı durumlarda enfeksiyon gelişmesiyle ortaya çıkar.

Divertikülit Risk Faktörleri

Yaşlanma: Görülme sıklığı yaşla artar.
Obezite: Aşırı kilolu olmak riski yükseltir.
Sigara: İçenlerde divertikülit daha sık görülür.
Yetersiz fiziksel aktivite: Düzenli egzersiz koruyucudur.
Hayvansal yağdan zengin, liften fakir diyet: Özellikle düşük lif alımı ile birlikte risk artabilir.
Bazı ilaçlar: Kullanılan kimi ilaçlar riski artırabilir.

Divertikülitin Yol Açabileceği Hastalıklar

Akut divertikülitli kişilerin yaklaşık %25’inde aşağıdaki komplikasyonlar görülebilir:

Apse: Keselerde irin birikimi.
Bağırsak tıkanıklığı: Yara dokusuna bağlı daralma.
Fistül: Bağırsak segmentleri arasında veya bağırsak ile diğer organlar arasında anormal bağlantı.
Peritonit: Enfekte ya da iltihaplı kesenin yırtılmasıyla karın zarının iltihabı; acil tedavi gerektirir.

Divertiküliti Önleme

Düzenli egzersiz: Bağırsak hareketliliğini destekler ve kolondaki basıncı azaltır.
Yeterli lif alımı: Meyve, sebze ve tam tahıllar dışkıyı yumuşatarak geçişi kolaylaştırır.
Bol sıvı tüketimi: Artan lif alımına paralel su tüketimi kabızlığı önler.
Sigaradan uzak durma: Sigara, divertikülit riskini artırır.

Divertikülit Belirtileri

En tipik yakınma, çoğu zaman sol alt kadranda hissedilen ve birkaç gün sürebilen sürekli karın ağrısıdır.

Sık Görülen Belirtiler

Mide bulantısı ve kusma
Ateş
Karında hassasiyet
Kabızlık veya ishal

Divertikülit Tanısı

Akut atak sırasında tanı konulması yaygındır. Benzer yakınmalar başka hastalıklarla da ilişkili olabileceğinden, hekim öncelikle diğer olasılıkları dışlar. Fizik muayene yapılır; kadınlarda pelvik kaynaklı sorunları dışlamak için pelvik muayene ve gerekli durumlarda gebelik testi istenebilir. Enfeksiyon bulguları için kan ve idrar testleri, ishal varlığında dışkı incelemesi yapılabilir. Bilgisayarlı tomografi (BT) iltihaplı keseleri gösterebilir, tanıyı doğrular ve hastalığın ciddiyetini belirleyerek tedaviye yön verir.

Divertikülit Tedavisi

Tedavi, hastalığın şiddetine ve eşlik eden durumlara göre planlanır.

Komplike Olmayan Divertikülit

Hafif olgularda evde tedavi mümkündür. Hekim; sıvı ağırlıklı beslenme, uygun ağrı kontrolü ve gerekli görürse antibiyotik önerebilir. Yakınmalar geriledikçe kademeli olarak katı gıdalara geçilir.

Komplike Divertikülit

Şiddetli ataklarda veya eşlik eden hastalıkların varlığında hastaneye yatış tercih edilir. Damar yoluyla antibiyotik uygulanır; apse saptanırsa görüntüleme eşliğinde drenaj yapılabilir. Aşağıdaki durumlarda cerrahi gündeme gelir: bağırsak apsesi, fistül, bağırsak duvarında delinme, tekrarlayan ataklar veya bağışıklık sisteminin zayıf olması.

Birincil Bağırsak Rezeksiyonu

Hastalıklı bağırsak segmenti çıkarılır ve sağlıklı uçlar yeniden birleştirilir (anastomoz). Duruma göre açık cerrahi veya laparoskopik yöntem uygulanabilir.

Kolostomi ile Bağırsak Rezeksiyonu

Yoğun iltihap varlığında geçici kolostomi gerekebilir. Kolonun sağlıklı kısmı karın duvarındaki bir açıklığa bağlanır ve atık dış torbaya yönlendirilir. İltihap yatıştıktan sonra kolostomi kapatılarak bağırsak tekrar bağlanabilir.

Takip Bakımı

İyileşmeyi takiben yaklaşık altı hafta sonra kolonoskopi önerilir. Akut atak sırasında kolonoskopi riskli olduğundan ertelenir. Gelecekteki atakları önlemek amacıyla cerrahi kararları, atak sıklığı ve hastanın özelliklerine göre bireyselleştirilir.