Entübasyon Nedir? Entübe Ne Demek?
Entübasyon, endotrakeal tüp ile hava yolunun güvence altına alınması ve yeterli oksijenlenme/ventilasyonun sağlanması işlemidir. En sık genel anestezi, solunum yetmezliği ve hava yolu koruması gereken durumlarda uygulanır. Süreç; hazırlık, tüpün yerleştirilmesi ve pozisyonun kapnografi, oskültasyon ve gerekirse görüntüleme ile doğrulanması basamaklarından oluşur. Komplikasyonlar arasında ağız-diş travması, ses teli tahrişi, aspirasyon, enfeksiyon ve nadiren pnömotoraks bulunur; risk, uygun teknik ve hijyenle azaltılabilir. Uzun süreli ventilatör desteğinde enteral beslenme tercih edilir; stabil hastada kriterler sağlandığında ekstübasyon planlanır. Alternatif olarak uzamış solunum desteğinde trakeostomi değerlendirilebilir.
Entübasyon (Entübe) Nedir?
Entübasyon, solunum yolunu açık tutmak ve yeterli oksijenlenme ile ventilasyonu sürdürmek için endotrakeal tüpün ağızdan veya burundan trakeaya yerleştirilmesi işlemidir. Anestezi altında yapılan ameliyatlar, ciddi solunum yetmezliği ve hava yolu koruması gerektiren tablolar başlıca endikasyonlardır.
Burun Entübasyonu Nedir?
Ağız veya boğaz bölgesinde cerrahi planlanan ya da ağız yolunun kullanılamadığı durumlarda tüp burundan ilerletilerek trakeaya yerleştirilebilir. Nazotrakeal yaklaşım daha seyrek tercih edilse de cerrahi alanı serbest bırakması avantaj sağlar.
Pediatrik Entübasyon Nedir?
Çocuklarda temel ilkeler aynıdır; ancak hava yolu daha dardır ve kullanılan ekipman daha küçük boyutludur. Görüntüleme desteği (video/fiberoptik) işlem güvenliğini artırır; yenidoğan ve bebeklerde nazal yol daha sık düşünülebilir.
Entübasyon Neden Yapılır?
Genel anestezikler solunumu baskıladığı için ameliyatlarda ventilatör desteği ve entübasyon gerekir. Travma, nörolojik bozukluk, ağır akciğer hastalığı veya enfeksiyon nedeniyle gelişen solunum yetmezliğinde de hava yolunun güvence altına alınması yaşam kurtarıcıdır. Uygun koşullarda hasta kısa sürede ekstübe edilir; ancak bazı durumlarda ventilatör desteği günlerce sürebilir.
Entübasyon Süreci Nasıl Gerçekleşir?
Uygulama üç temel basamaktan oluşur: hazırlık, tüpün yerleştirilmesi ve doğru pozisyonun teyidi.
Hazırlık Aşaması
- Hava yolu anatomisi ve klinik durum değerlendirilir.
- Gerekli ekipman (laringoskop/video, uygun boy tüp, aspirasyon sistemi) hazırlanır ve kontrol edilir.
- Preoksijenasyon yapılır; çoğunlukla sedasyon ve kas gevşetici uygulanır.
Tüpün Yerleştirilmesi
- Laringoskopla glottis görüntülenir.
- Tüp trakeaya dikkatlice ilerletilir ve kafı uygun basınçta şişirilir.
- Tüp deri veya sabitleyici ile güvenli şekilde tespit edilir.
Doğru Pozisyonun Kontrolü
- Kapnografi ile ekshale CO2 dalga formu doğrulanır.
- Her iki hemitoraksta eşit solunum sesi ve simetrik göğüs hareketi değerlendirilir.
- Gerektiğinde akciğer grafisi ile uç düzeyi teyit edilir.
Entübasyonun Riskleri Nelerdir?
İşleme ve hastaya bağlı çeşitli komplikasyonlar görülebilir. Uygun teknik, deneyim ve enfeksiyon kontrol önlemleriyle çoğu risk azaltılabilir.
Enfeksiyon Riski
Uzun süreli tüp varlığı bakteriyel kolonizasyonu artırabilir ve ventilatör ilişkili pnömoniye zemin hazırlayabilir. Sterilite, ağız bakımı ve aspirasyon önlemleri kritik önemdedir.
Ses Teli Yaralanmaları
Tüp ve laringoskop travması geçici ses kısıklığı ve ödem yapabilir; nadiren kalıcı hasar gelişir. Uygun tüp boyu ve nazik teknik riski düşürür.
Diş ve Ağız Yaralanmaları
Özellikle zor hava yolunda diş kırıkları, dudak ve mukoza yaralanmaları olabilir. Koruyucu ısırma bloku ve dikkatli manevra önerilir.
Entübasyon Sırasında Beslenme
Kısa süreli entübasyonda damar yoluyla sıvı desteği yeterli olabilir. İki günden uzun ventilatör gereksiniminde enteral beslenme nazogastrik/orogastrik tüple başlanır; yalnızca zorunlu hallerde total parenteral beslenme tercih edilir.
Entübasyon Sonrası Bakım ve İzlem
Yoğun bakımda yakın takip, komplikasyonların önlenmesi ve güvenli ekstübasyon için esastır.
Solunum Fonksiyonlarının İzlenmesi
- Oksijen satürasyonu, solunum hızı ve ventilatör parametreleri düzenli izlenir.
- Tüp derinliği ve pozisyonu periyodik kontrol edilir.
Ağız ve Tüp Bakımı
- Düzenli ağız hijyeni ile bakteriyel yük azaltılır.
- Basınç yaralarını önlemek için tüp tespiti ve temas noktaları aralıklı değiştirilir.
Olumsuz Etkilerin Önlenmesi
- Ateş, balgam ve solunum sıkıntısı gibi enfeksiyon/komplikasyon bulguları erken tanınır.
- Uzamış hava yolu ihtiyacında trakeostomi değerlendirilir.
Tüpün Çıkarılmasına Hazırlık
- Spontan solunum, gaz değişimi ve bilinç durumu yeterli olduğunda ekstübasyon planlanır.
- Çıkarma sonrası olası hava yolu sorunları için yakın gözlem sürdürülür.
Entübasyon Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Entübe Etmek Ne Demek?
Hava yoluna endotrakeal tüp yerleştirerek solunumu güvenceye almak demektir.
Entübe Hasta Yaşar mı?
Entübasyon çoğu kez hayat kurtarıcı bir destektir; sonuçlar altta yatan hastalığın ciddiyetine bağlıdır.
Entübasyon Nasıl Yapılır?
Genellikle sedasyon altında, laringoskop/fiberoptik kılavuzla tüp trakeaya ilerletilir ve kapnografi ile doğrulanır.
Entübasyon En Fazla Kaç Gün Sürer?
Süre klinik gereksinime göre değişir; kısa süre hedeflenir, uzayan olgularda alternatif olarak trakeostomi düşünülebilir.
Kaç Çeşit Entübasyon Vardır?
Başlıca orotrakeal ve nazotrakeal yöntemler vardır; zor hava yolunda fiberoptik teknikler kullanılabilir.
Entübe Tehlikeli midir?
Deneyimli ekip ve uygun ekipmanla güvenlidir; yine de enfeksiyon, travma ve ses teli hasarı gibi riskler mevcuttur.
Entübasyon Yapılmazsa Ne Olur?
Ciddi solunum yetmezliğinde oksijenlenme bozulur, organ hasarı ve yaşamı tehdit eden durumlar gelişebilir.