Endometrial Kanser Nedir? Endometrial Kanser Belirtileri ve Tedavisi
Endometrial kanser, rahim iç tabakasından gelişen ve çoğunlukla hormonal dengesizliklerle ilişkili bir malignitedir. En temel belirti menopoz sonrası kanama veya adet döngüsü dışında gelişen anormal kanamadır. Tanıda transvajinal ultrason, endometrial biyopsi ve gerektiğinde histeroskopi öne çıkar; CA-125 çoğunlukla hastalık takibinde kullanılır. Tedavinin ana basamağı cerrahidir; evre ve histolojik risk durumuna göre radyoterapi, kemoterapi ve hormon tedavisi eklenebilir. Obezite, PCOS, diyabet, erken menarş, geç menopoz ve ailevi kanser sendromları önemli risk faktörleridir.
Endometrial Kanser Nedir?
Endometrium, rahmin iç yüzeyini döşeyen ve her adet döngüsünde olası bir gebelik için kalınlaşıp kısmen dökülen dokudur. Bu tabakadan köken alan habis tümörler endometrial (endometrium) kanser olarak adlandırılır. Hastalığın temelinde hücrelerde gelişen genetik değişiklikler ve özellikle östrojen-progesteron dengesindeki bozulmalar bulunur.
Endometrial Kanserin Nedenleri
Endometrial kanser, hücrelerin kontrolsüz çoğalmasına yol açan mutasyonların yanı sıra uzun süreli ve koruyucu progesteron etkisi olmadan maruz kalınan östrojen ile ilişkilidir. Bazı tıbbi durumlar ve yaşam tarzı etmenleri riski artırabilir.
Hormon Dengesizliği ve Risk Faktörleri
- Erken menarş (ilk adet yaşının 12’den önce olması) veya geç menopoz
- Adet düzensizlikleri ve ovulasyon problemleri (ör. polikistik over sendromu)
- Doğum yapmamak (nulliparite)
- Obezite ve insülin direnci/diyabet
- Hipertansiyon
- Ailede kalıtsal kanser sendromları (ör. Lynch sendromu) ve kanser öyküsü
- Kişisel meme veya over kanseri öyküsü
- Bazı ilaç kullanımları (ör. tamoksifen) ve uzun süreli östrojene maruziyet
Endometrial Kanserin Belirtileri
En yaygın belirti, menopoz sonrası vajinal kanama veya adet döngüsü dışında meydana gelen anormal kanamadır. Erken dönemde saptanması tedavi başarısını artırır.
- Menopozdan sonra kanama
- İki adet arasında veya adet dışı dönemde kanama
- Vajinadan gelen anormal ya da kanlı akıntı
- Pelvik bölgede ağrı veya baskı hissi
- Cinsel ilişki sırasında ağrı
Endometrial Kanser Nasıl Teşhis Edilir?
Jinekolojik muayene ve tıbbi öykü sonrası, şüpheli bulgular varlığında rahim iç tabakasını değerlendirmeye yönelik testler planlanır. Erken tanı çoğu olguda mümkündür.
Başlıca Tanı Yöntemleri
- Transvajinal ultrasonografi: Vajinal yoldan yapılan görüntüleme ile endometrium kalınlığı ve yapısı değerlendirilir.
- Endometrial biyopsi: Rahim içinden doku örneği alınarak patolojik inceleme yapılır.
- Histeroskopi: Vajinal yoldan kamera ile rahim içinin doğrudan görülmesi ve gerekli ise hedefe yönelik biyopsi yapılması.
- Kan testleri (örn. CA-125): Tanıya yardımcı olabilir; daha çok tedaviye yanıt ve takipte kullanılır.
Endometrial Kanser Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi; hastalığın evresi, tümörün derecesi, histolojik tipi ve hastanın genel durumuna göre planlanır. Çoğu hastada cerrahi temel yaklaşımdır; gerektiğinde radyoterapi, kemoterapi ve hormon tedavisi eklenebilir.
Cerrahi Tedavi
Standart yaklaşım, rahmin ve çoğu zaman her iki yumurtalık-tüplerin çıkarılmasıdır (histerektomi ve bilateral salpingo-ooforektomi). Evrelemeye yönelik lenf nodu örneklemesi yapılabilir. Açık, laparoskopik veya robotik yöntemlerle uygulanabilir.
Radyoterapi
Cerrahi sonrası nüks riskini azaltmak için veya cerrahinin uygun olmadığı olgularda uygulanabilir. Bazı durumlarda cerrahi öncesi tümör hacmini küçültmek amacıyla da verilebilir.
Kemoterapi
İlerlemiş hastalıkta veya yüksek riskli alt tiplerde sistemik tedavi olarak tercih edilir. Cerrahi ve/veya radyoterapi ile birlikte adjuvan ya da nükslerde palyatif amaçla kullanılabilir.
Hormonal Tedavi
Hormon reseptör pozitif tümörlerde progestin temelli tedavilerden yararlanılabilir. Uygun seçilmiş genç ve çocuk sahibi olmayı erteleyen olgularda fertilite koruyucu yaklaşımlar değerlendirilebilir.
Ne Zaman Doktora Başvurmalı?
Menopozdan sonra görülen her vajinal kanama, adet dönemi dışında tekrarlayan kanamalar, açıklanamayan pelvik ağrı veya anormal akıntı durumlarında gecikmeden bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanına başvurulmalıdır. Risk faktörleri olan bireylerin düzenli jinekolojik kontrolleri önemlidir.