Gebelikte Meme Kanseri
Gebelik ve laktasyon döneminde en sık görülen malignite meme kanseridir ve yaklaşık her 1.000 gebeliğin 2–4’ünde ortaya çıkar. Gebeliğe bağlı meme dokusu değişiklikleri palpabl lezyonların değerlendirilmesini zorlaştırarak tanıda gecikmeye ve daha ileri nodal yayılım oranlarına yol açabilir. Şüpheli bulguda ilk basamak görüntüleme ultrasonografi olup, histopatolojik doğrulama kalın iğne biyopsisi ile yapılır. Cerrahi girişimler 14–36. haftalar arasında güvenle planlanabilir; sentinel lenf nodu biyopsisinde mavi boya önerilmez, düşük doz radyoaktif tracer kullanımı ise sınırlı veri nedeniyle özellikle 30. haftadan önce kaçınılmalıdır. Tedavide çoğunlukla modifiye radikal mastektomi tercih edilir; radyoterapi gebelikte ertelenir. Kemoterapi ilk trimesterde kontrendikedir; ikinci trimesterden itibaren belirli rejimler verilebilir, doğuma 3 hafta kala kesilmesi önerilir; tamoksifen gebelik ve emzirme dönemlerinde kullanılmaz.
Gebelikte meme kanseri: genel bilgi
Gebelik ve emzirme döneminde en sık görülen kanser türü meme kanseridir. Yaklaşık her 1.000 gebeliğin 2–4’ünde saptanır. Gebeliğe bağlı meme dokusu değişimleri, kitlenin fark edilmesini ve değerlendirilmesini güçleştirerek tanıda gecikmeye yol açabilir; bu nedenle aksiller lenf nodu tutulumuna tanıda daha sık rastlanır.
Tanı ve değerlendirme
İlk başvuru ve görüntüleme
Şüpheli muayene bulgusu varlığında ilk basamak görüntüleme ultrasonografidir. Manyetik rezonans veya diğer yöntemler ancak klinik gereklilik halinde, ilgili uzmanlarca risk–yarar değerlendirmesi yapılarak düşünülmelidir.
Biyopsi ve lenf nodu değerlendirmesi
Histopatolojik tanı için kalın iğne biyopsisi tercih edilir. Sentinel lenf nodu biyopsisinde mavi boya kullanımı gebelikte önerilmez. Düşük doz radyoaktif madde ile gamma prob yardımlı sentinel biyopsisi bazı serilerde güvenli görünse de, veriler sınırlı olduğundan özellikle 30. haftadan önce uygulanmaması uygun kabul edilir.
Cerrahi zamanlaması
Gebeliğin 14–36. haftaları arasında genel anestezi güvenle verilebildiği için gerekli cerrahi işlemler planlanabilir. Gebeliğin son 3–4 haftasında ise doğumun beklenmesi veya klinik duruma göre 1–2 hafta erkene alınması değerlendirilebilir.
Tedavi yaklaşımları
Cerrahi seçenekler
Gebelikte sıklıkla standart yaklaşım, aksiller diseksiyon ile birlikte modifiye radikal mastektomidir. Meme koruyucu cerrahi, radyoterapi gereksinimi nedeniyle ancak gebeliğin geç dönemlerinde uygun olabilir.
Radyoterapi
Gebelikte göğüs duvarına veya memeye radyoterapi verilmez. Meme koruyucu cerrahi uygulanmışsa radyoterapi doğum sonrasına ertelenir.
Kemoterapi: zamanlama ve ilaçlar
- İlk trimester (0–13. haftalar): Fetotoksisite ve düşük riskleri nedeniyle kemoterapi genel olarak önerilmez; seçilmiş durumlarda gebeliğin sonlandırılması tartışılabilir.
- İkinci–üçüncü trimester (≥14. hafta): Antrasiklin içeren bazı protokoller dikkatli izlemle uygulanabilir. Tedavi genellikle 35. haftaya kadar sürebilir, doğuma 3 hafta kala hematolojik yan etkileri azaltmak için kesilmesi önerilir.
Endokrin tedavi ve emzirme
Tamoksifen gebelikte kontrendikedir ve emzirme ile uyumlu değildir. Doğum sonrası planlanan kemoterapi veya endokrin tedaviler sırasında ilacın süte geçişini önlemek amacıyla emzirmenin kesilmesi gerekebilir.
Doğum sonrası ve gelecekteki gebelik planı
Gelecek gebelik planı hasta ve tümör özelliklerine göre bireyselleştirilmelidir. Genel yaklaşım olarak, evre II–III hastalarda 5 yıl, evre I’de ise tamoksifen kullanılmayacaksa en az 2 yıl beklemek önerilir.