Geniz Akıntısı Nedir, Neden Olur, Nasıl Geçer, Belirtileri Nelerdir?
Geniz akıntısı, nazal mukus üretiminin artması veya nazofarengeal drenajın bozulması sonucu mukusun boğaza doğru akmasının hissedilmesiyle karakterizedir. Etiyolojide alerjik rinit, septum deviasyonu, viral üst solunum yolu enfeksiyonları, bakteriyel sinüzit, çevresel irritanlar, ilaçlar, gebelik ve reflü gibi faktörler yer alır. Klinik olarak boğaz temizleme ihtiyacı, kronik öksürük (özellikle gece), boğaz kaşıntısı, halitozis ve bulantı görülebilir; eustachi tüp disfonksiyonu ve sinüzit komplikasyon olabilir. Tanı öykü-fizik muayene temelinde konur; endikasyon halinde alerji testleri, görüntüleme veya mikrobiyolojik inceleme yapılabilir. Tedavide serum fizyolojik ile irrigasyon, intranazal kortikosteroidler, çevresel tetikleyicilerden kaçınma ve başı yükselterek yatma ilk basamaktır; anatomik nedenlerde septoplasti düşünülebilir. Persistan ya da alarm bulguları olan olgularda ileri değerlendirme için KBB başvurusu önerilir.
Geniz Akıntısı Nedir?
Geniz akıntısı ya da postnazal damlama, burun ve boğazda normalde sürekli üretilen mukusun artması veya drenajın bozulmasıyla mukusun boğazın arkasında birikmesi ve aşağı doğru akma hissiyle ortaya çıkar. Sağlıklı bireylerde mukus fark edilmeden yutulur; ancak üretim arttığında ya da temizlenme zorlaştığında boğazda akıntı, gıcık ve rahatsızlık hissi belirginleşir.
Geniz Akıntısı Neden Olur?
Geniz akıntısının en sık nedenleri arasında alerjik rinit, septum deviasyonu, viral üst solunum yolu enfeksiyonları ve bakteriyel sinüs enfeksiyonları bulunur. Soğuk-kuru hava, ani hava değişimleri, sigara dumanı, parfüm ve temizlik ürünleri gibi irritanlar, baharatlı yiyecekler, bazı ilaçlar ve hamilelik de tabloyu tetikleyebilir. Reflü ve yutma bozuklukları gibi durumlar mukusun normal temizlenmesini engelleyerek geniz akıntısı hissini artırabilir.
Geniz Akıntısı Belirtileri Nelerdir?
En yaygın belirtiler şunlardır:
- Sürekli boğaz temizleme ve yutkunma ihtiyacı
- Gece artan öksürük ve tıkanma hissi
- Boğazda kaşıntı, gıcıklanma
- Ağız kokusu ve mide bulantısı
Östaki tüpünün etkilenmesi kulak ağrısı ve enfeksiyona, sinüs pasajlarının tıkanması sinüzite yol açabilir. Mukusun sarı-yeşil renkte olması, tek başına bakteriyel enfeksiyon kanıtı değildir; bağışıklık hücrelerinin varlığı renk değişimine neden olabilir.
Geniz Akıntısı Nasıl Teşhis Edilir?
Tanıda öykü ve fizik muayene esastır. Alerji şüphesinde alerji testleri, anatomik sorun veya komplikasyon düşünülüyorsa uygun görüntüleme yöntemleri istenebilir. Gerek görüldüğünde kültür veya farklı laboratuvar incelemeleri yapılabilir.
Geniz Akıntısı Nasıl Tedavi Edilir?
Çoğu olgu iyi seyirlidir ve basit önlemlerle düzelebilir. Serum fizyolojik ile nazal yıkama, ortamı nemlendirme ve reçeteli intranazal kortikosteroid spreyler yakınmaları hafifletebilir. Gece başı bir miktar yüksekte olacak şekilde uyumak drenajı kolaylaştırır. Belirgin septum deviasyonuna bağlı kalıcı şikayetlerde septoplasti düşünülebilir. Reflü veya yutma güçlüğü eşlik ediyorsa altta yatan neden hedeflenmelidir.
Geniz Akıntısı Ne İyi Gelir?
Evde uygulanabilecek yararlı yöntemler şunlardır:
- Tuzlu suyla burun yıkama veya sprey kullanımı
- Yeterli su tüketimi ve ılık-sıcak içecekler
- Tuzlu su gargarası
- Sigara dumanı ve alkol gibi irritanlardan kaçınma
Geniz Akıntısı Nasıl Geçer?
Geniz akıntısı genellikle altta yatan nedenin ortadan kaldırılması veya tedavi edilmesiyle azalır ve rahatsız etmeyen düzeylere döner.
Geniz Akıntısı Nasıl Önlenir?
Alerjisi olan kişilerde tetikleyicilerden kaçınmak, düzenli alerji tedavisi uygulamak, yaşam alanlarını tozdan arındırmak, akar geçirmez kılıflar kullanmak ve klima-havalandırma filtrelerini düzenli değiştirmek faydalıdır. Polen mevsiminde dışarıda vakit geçirildiyse yatmadan önce duş almak yararlı olabilir.
Geniz Akıntısı İçin Yaşam Tarzı Değişiklikleri ve Evde Bakım
Gün boyu yeterli sıvı almak mukusu inceltir ve akışını kolaylaştırır. Ilık-sıcak içecekler ve buharlı duş solunum yollarını nemlendirir. Reçetesiz ürünler (tuzlu spreyler, nazal yıkama kitleri) semptomları azaltabilir. Şikayetler 10 günden uzun sürerse veya ateş, kötü kokulu mukus, kanlı akıntı, hırıltı, şiddetli yüz ya da kulak ağrısı eşlik ederse sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Geniz Akıntısı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Çocuklarda Geniz Akıntısı Nasıl Geçer?
Çocuklarda nedenin belirlenmesi için hekim değerlendirmesi önemlidir. Bol sıvı alımı, serum fizyolojik damla/spreyle burun temizliği, ortamın nemlendirilmesi ve uygun görülen reçetesiz ürünler semptomları hafifletebilir. Enfeksiyon saptanırsa hekimin önerdiği tedavi uygulanmalıdır.
Geniz Akıntısı Öksürüğüne Ne İyi Gelir?
Yatmadan önce nazal yıkama yapmak, odada nemlendirici kullanmak ve başı hafif yükselterek uyumak gece öksürüğünü azaltabilir.
Bebeklerde Geniz Akıntısı Nasıl Geçer?
Bebeklerde tedavi pediatri hekimi eşliğinde planlanmalıdır. Serum fizyolojik ile nazal temizlik ve gerekirse aspirasyon, ortamı nemlendirme ve güvenli uyku ilkelerine dikkat edilmesi önerilir. İlaç ve ürün kullanımı mutlaka hekim önerisine göre olmalıdır.
Geniz Akıntısı Nasıl Önlenir?
Alerjenlerden uzak durmak, yaşam alanını temiz tutmak, nevresim ve yastık kılıflarını sık değiştirmek ve filtreleri düzenli yenilemek koruyucudur. Bağışıklığı destekleyen dengeli beslenme ve yeterli uyku da yarar sağlar.
Geniz Akıntısı Evde Tedavi Yöntemleri Nedir?
Burun içini tuzlu suyla yıkamak, ılık-sıcak içecekler tüketmek, tuzlu suyla gargara yapmak, buharlı duş almak ve irritanlardan kaçınmak başlıca evde bakım seçenekleridir.
Alerjik Geniz Akıntısı Nedir?
Alerjik rinitte gelişen postnazal damlama, alerjen temasıyla tetiklenen mukus artışı ve drenaj bozukluğuna bağlıdır. Alerjenlerden kaçınma, uygun antihistaminik ve intranazal kortikosteroid kullanımı semptomları kontrol etmeye yardımcı olur.