GGT Nedir? Yüksekliği, Düşüklüğü ve Normal Değerleri

GGT, karaciğer ve safra yollarının işlevini yansıtan bir enzimdir ve kanda ölçülerek karaciğer hastalıkları ile kolestatik durumların araştırılmasında kullanılır. Yüksek değerler; hepatit, siroz, yağlı karaciğer, safra yolu tıkanıklıkları, alkol kullanımı ve bazı ilaç etkileri gibi nedenlerle görülebilir, ancak tek başına tanı koydurmaz. Düşük GGT genellikle klinik olarak anlamlı değildir; nadiren kalıtsal enzim eksiklikleri gibi durumlara eşlik edebilir. Sonuçlar ALT, AST, ALP ve bilirubin ile birlikte yorumlanmalı ve gerektiğinde ileri tetkik planlanmalıdır. Referans aralıkları laboratuvara göre değiştiğinden rapordaki değerler esas alınmalıdır.

GGT Testi Nedir?

Gamma-glutamil transferaz (GGT), başlıca karaciğer ve safra yollarında bulunan bir enzimdir. Kanda GGT düzeyinin ölçülmesi, karaciğer hasarı veya safra akımındaki bozukluklar gibi durumlar hakkında ipuçları verir. Normalde düşük olan GGT, hepatobiliyer sistemde sorun geliştiğinde yükselebilir. Yine de tek başına tanı koydurmaz; ALT, AST, ALP ve bilirubin gibi testlerle birlikte değerlendirilmelidir.

GGT Testi Nasıl Yapılır?

Test, kol damarından alınan kan örneği ile standart laboratuvar koşullarında çalışılır. Özel bir hazırlık çoğu zaman gerekmez; alkol alımı ve bazı ilaçlar değeri etkileyebileceğinden, hekim önerisiyle geçici ilaç düzenlemesi yapılabilir. GGT genellikle diğer karaciğer testleriyle birlikte istenir.

GGT Testini Kimler Yaptırmalıdır?

Karaciğer hastalığına işaret eden belirtileri olanlar (sarılık, karın ağrısı, bulantı gibi)
Alkol kullanımı öyküsü bulunanlar
Diğer karaciğer testlerinde anormallik saptananlar
Hepatit, safra taşı veya safra yolu darlığı gibi durumların araştırıldığı kişiler

Yüksek değer saptandığında hekime başvurmak, nedenin belirlenmesi ve uygun tedavi için önemlidir.

GGT Yüksekliği

GGT artışı, karaciğer ve safra yollarını etkileyen birçok durumda görülebilir. Aşağıda başlıca nedenler ve ilişkili bulgular özetlenmiştir.

Karaciğer Hastalıkları ve Belirtiler

Hepatit (viral veya alkole bağlı)
Siroz
Alkolsüz yağlı karaciğer hastalığı
Karaciğer iskemisi
Karaciğer tümörleri

Olası belirtiler: bulantı-kusma, karın ağrısı, kaşıntı, sarılık, yorgunluk, iştahsızlık

Safra Yolu Problemleri

Safra taşları, darlıklar veya tıkanmalar GGT ve sıklıkla ALP düzeylerinde yükselmeye yol açabilir.

Alkol ve İlaçlar

Aşırı alkol kullanımı GGT’yi yükseltebilir. Ayrıca bazı ilaçlar ve enzim indükleyicileri (örneğin bazı antiepileptikler veya rifampisin gibi) GGT düzeylerini artırabilir.

Diğer Nedenler

Pankreatit veya pankreas kanseri, diyabet ve konjestif kalp yetmezliği gibi durumlarda da GGT artışı görülebilir. GGT yükselmesi oksidatif stresle de ilişkili bulunmuştur.

GGT tek başına tanısal değildir; ALT, AST, ALP ve bilirubin ile birlikte ve klinik bulgular eşliğinde yorumlanmalıdır.

GGT Yüksekliği Kanser Belirtisi mi?

Genellikle kanserden çok hepatobiliyer sorunlara işaret eder. Bununla birlikte karaciğer veya safra yolu kanserlerinde GGT yükselebilir. Böyle durumlarda hekim gerekli görürse ileri tetkikler (görüntüleme, ek kan testleri) planlayabilir.

GGT Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?

Düşük GGT çoğu zaman klinik olarak anlamlı değildir ve ek bir hastalık göstermez. Nadir olarak kalıtsal enzim eksikliği gibi durumlara eşlik edebilir. Kemik kaynaklı ALP artışını karaciğer kaynaklı artıştan ayırmada GGT, ALP ile birlikte değerlendirilebilir.

GGT Nasıl Düşer?

Temel yaklaşım altta yatan nedeni tedavi etmektir. Alkolün bırakılması, ilaçların hekim kontrolünde gözden geçirilmesi, hepatit ve safra yolu hastalıklarının tedavisi, sağlıklı beslenme, kilo kontrolü, düzenli egzersiz ve metabolik risklerin yönetimi GGT’nin normale dönmesine yardımcı olabilir.

GGT Normal Değerleri

Referans aralıkları laboratuvardan laboratuvara değişir. Örnek aralıklar:

Yetişkin erkek: 9–48 U/L
Yetişkin kadın: 7–32 U/L

Yaş, cinsiyet, kullanılan yöntem ve ilaçlar sonucu etkileyebileceğinden değerler mutlaka raporda belirtilen referanslarla ve hekim görüşüyle birlikte değerlendirilmelidir.