Gırtlak Kanseri Nedir? Gırtlak Kanseri Belirtileri ve Tedavisi
Gırtlak kanseri, larinksteki hücrelerin malign çoğalmasıyla ortaya çıkar ve en sık uzun süren ses kısıklığı ile seste değişimle kendini belli eder. Tütün ve alkol kullanımı temel risk faktörleridir; HPV, mesleki kimyasal maruziyet ve uzun süreli reflü ek riskler arasındadır. Tanıda laringoskopi ve biyopsi esastır; BT, MRG, PET ve ultrason yayılımın değerlendirilmesinde kullanılır. Tedavi; cerrahi, radyoterapi ve kemoterapi seçeneklerinin tümör evresi ve hastanın durumuna göre bireyselleştirilmesiyle planlanır. Erken evrelerde organ koruma stratejileri uygulanabilirken, ileri olgularda total larenjektomi ve boyun diseksiyonu gerekebilir. Rehabilitasyon ve ses protezi, yaşam kalitesini artırmada kritik rol oynar.
Gırtlak Kanseri Nedir?
Gırtlak kanseri (larinks kanseri), gırtlakta bulunan hücrelerin kontrol dışı çoğalmasıyla gelişen bir hastalıktır. Çoğu olguda ses telleri etkilenir ve uzun süren ses kısıklığı, seste çatallanma ya da kalınlaşma, boğaz ağrısı ve yutma güçlüğü gibi şikayetler ortaya çıkar. Sigara ve alkol başlıca risk faktörleridir; HPV enfeksiyonu, kimyasal ve toz maruziyeti ile uzun süreli reflü de riski artırabilir.
Gırtlak Kanseri Belirtileri
İki haftadan uzun süren ses kısıklığı veya seste kalıcı değişim, kulak-burun-boğaz uzmanına başvurulmasını gerektirir. Belirtiler tümörün yerleşimi ve evresine göre değişebilir; ileri evrelerde komşu dokulara ve lenf düğümlerine yayılımla ek semptomlar görülebilir.
- Seste değişiklik, çatallanma veya kalınlaşma
- Ses kısıklığı ve konuşurken zorlanma
- Yutkunurken ağrı, takılma hissi
- Boğazda yanma, nefes alırken rahatsızlık
- Kanlı balgam
- Kulak veya enseye vuran ağrı
- Boyunda şişlik/yumru
- İstemsiz kilo kaybı, halsizlik
Gırtlak Kanseri Nedenleri
Sigara ve diğer tütün ürünleri gırtlak kanseri için en güçlü risk faktörüdür; alkolle birlikte kullanım riski daha da yükseltir. HPV enfeksiyonu, asbest ve boya/çözücü gibi kimyasal maddelere maruziyet, uzun süreli gastroözofageal reflü, dengesiz beslenme, bağışıklık sisteminin zayıf olması ve hava kirliliği de riskle ilişkilidir. Yoğun ve uzun süreli ses kullanımı ses tellerinde tahriş oluşturarak risk üzerinde dolaylı etki gösterebilir.
- Sigara ve tütün ürünleri kullanımı
- Aşırı alkol tüketimi
- HPV enfeksiyonu
- Asbest, solventler ve diğer kimyasallara mesleki maruziyet
- Uzun süreli reflü (GERD)
- Dengesiz/sağlıksız beslenme
- Bağışıklık sisteminde zayıflık
- Hava kirliliği ve toksik gazlar
Gırtlak Kanseri Tanısı ve Uygulanan Testler
Değerlendirme öykü ve fizik muayene ile başlar; laringoskopi ile gırtlak doğrudan incelenir. Kesin tanı biyopsi ile konur. Hastalığın yayılımını ve evresini belirlemek için görüntüleme yöntemlerinden yararlanılır.
- Laringoskopi ve ayrıntılı KBB muayenesi
- Biyopsi ile patolojik doğrulama
- BT ve MRG ile bölgesel yayılımın değerlendirilmesi
- PET ile metabolik aktivite ve uzak yayılım araştırması
- Boyun ultrasonu ile lenf düğümlerinin incelenmesi
- Stroboskopi ile ses tellerinin hareketlerinin analizi
- Genel durum için destekleyici kan testleri
Gırtlak Kanseri Tedavisi ve Uygulanan Yöntemler
Tedavi; tümörün yeri, boyutu, evresi, boyun tutulumu ve hastanın genel sağlık durumuna göre kişiselleştirilir. Amaç, onkolojik kontrolü sağlarken mümkün olduğunca organ ve işlev korunmasını gerçekleştirmektir.
Cerrahi Tedavi
Erken evrede sınırlı cerrahi ile lezyon çıkarılabilirken, ileri evrelerde total larenjektomi gerekebilir. Gerek duyulduğunda boyun lenf düğümleri de temizlenir. Ameliyatın tipine bağlı olarak geçici veya kalıcı trakeostomi açılabilir. Ses kaybına yönelik ses protezi ve konuşma terapisiyle iletişim becerileri desteklenir.
Radyasyon Tedavisi (Radyoterapi)
Yüksek enerjili ışınlarla kanser hücreleri hedeflenir. Erken evrelerde organ koruma amacıyla tek başına uygulanabilir; cerrahi sonrası tamamlayıcı tedavi olarak da verilir. Bazı hastalarda etkinliği artırmak için kemoterapi ile eşzamanlı uygulanır.
Kemoterapi
Çoğunlukla ileri evrelerde, cerrahi öncesi (neoadjuvan), cerrahi sonrası (adjuvan) ya da nüks/metastatik hastalıkta kullanılır. Radyoterapi ile birlikte organ koruma protokollerinin bir parçası olabilir.