Glial Tümör Nedir? Glial Tümör Belirtileri ve Glial Tümör Tedavisi

Gliomlar, glial hücrelerden köken alan ve astrositom, oligodendrogliom, ependimom gibi alt tiplere ayrılan birincil beyin tümörleridir. Klinik prezentasyon, tümörün büyüklüğü ve anatomik lokalizasyonuna bağlı olarak baş ağrısı, epileptik nöbet, bulantı-kusma, görme ve konuşma bozuklukları ile davranış değişikliklerini içerebilir. Tanıda kontrastlı beyin MR temel yöntemdir; MRS ek metabolik bilgi sağlar ve kesin tanı biyopsiyle konur. Tedavi yaklaşımı çok disiplinlidir; cerrahi rezeksiyon mümkünse ilk tercihtir, adjuvan veya palyatif amaçla radyoterapi ve kemoterapi eklenebilir. Steroidler ödem kontrolünde, antiepileptikler nöbet profilaksisinde kullanılır. Uygun seçilmiş olgularda stereotaktik radyocerrahi (ör. Gamma Knife) non-invaziv bir alternatif veya tamamlayıcı yöntemdir.

Gliomlar (Glial Tümörler) Nedir?

Gliomlar, beynin destek dokusunu oluşturan glial hücrelerden köken alan birincil beyin tümörlerinin genel adıdır. Astrositom, oligodendrogliom, oligoastrositom (karma tip), ependimom ve daha nadiren gangliogliom gibi alt türleri vardır. En sık görülen tip astrositomdur. Gliomlar tüm beyin tümörlerinin yaklaşık %30’unu oluşturur ve düşük dereceden (yavaş büyüyen) yüksek dereceye (agresif) kadar değişen biyolojik davranış gösterebilir.

Nedenleri ve Risk Faktörleri

Beyin tümörlerinin kesin nedeni çoğu zaman bilinmez. Az sayıda olguda nörofibromatozis veya tüberöz skleroz gibi kalıtsal sendromlar rol oynayabilir. Yüksek doz iyonizan radyasyona maruz kalma, risk artışıyla ilişkilendirilmiştir. Beyin tümörleri her yaşta görülebilir.

Beyin Tümörleri İçin Risk Faktörleri

İleri yaş ve/veya bağışıklık sisteminin baskılanması
Uzun süreli veya yüksek doz iyonizan radyasyon maruziyeti
Bazı kimyasal maddelere mesleksel maruziyet
Geçirilmiş bazı viral enfeksiyonlar (seyrek ve tartışmalı)
Aile öyküsü ve kalıtsal sendromlar

Gliomların Türleri

Gliomlar, köken aldıkları glial hücre tipine göre sınıflandırılır:

Astrositom: En sık görülen glial tümör tipidir; beynin farklı bölgelerinde ortaya çıkabilir.
Oligodendrogliom: Sinir liflerini saran miyelini üreten oligodendrositlerden kaynaklanır.
Oligoastrositom: Astrosit ve oligodendrosit özelliklerini birlikte taşıyan karma tümörlerdir.
Ependimom: Beyin ventrikülleri ve omurilik kanalını döşeyen ependimal hücrelerden köken alır; çocuklarda daha sık görülebilir.
Gangliogliom: Nadir görülen; hem glial hem nöronal hücre bileşenleri içeren tümörlerdir.

Belirtiler

Gliomların belirtileri, tümörün büyüklüğü ve yerleşimine bağlıdır. Kafatası içinde basınç artışına bağlı baş ağrısı, bulantı-kusma ve nöbetler sık görülür. Ayrıca görme ve konuşma bozuklukları, denge sorunları, kol-bacak güçsüzlüğü veya uyuşma, kişilik ve davranış değişiklikleri görülebilir.

Baş Ağrısı Ne Zaman Ciddidir?

Her gün uykudan uyandıran veya giderek şiddetlenen baş ağrısı
Alışık olmadığınız yeni karakterde baş ağrısı
Öksürme, eğilme, efor gibi durumlarla kötüleşen baş ağrısı
Baş ağrısına görme bozukluğu, konuşma güçlüğü veya nöbet gibi başka nörolojik bulguların eşlik etmesi

Tanı Yöntemleri

Nörolog tarafından yapılan ayrıntılı nörolojik muayenenin ardından, beyinde lezyonun varlığını ve yerini saptamak için çoğunlukla kontrastlı beyin MR’ı kullanılır; gerektiğinde BT ile desteklenir. MR spektroskopi (MRS), tümörün bazı kimyasal bileşenleri hakkında ek bilgi sağlayabilir.

Kesin tanı, cerrahi sırasında veya stereotaktik iğne biyopsisi ile alınan dokunun, patologlarca mikroskopik ve moleküler incelemesiyle konur. Ayırıcı tanıda enfeksiyonlar, demiyelinizan hastalıklar ve inme gibi tablolar değerlendirilir. Bazı olgularda sistemik kanser taraması, metastaz olasılığını dışlamak için gerekebilir; gliomların kendisi başka kanserlerden kaynaklanmaz.

Tedavi

Tedavi; tümörün tipi, derecesi, yerleşimi, hastanın yaşı ve genel durumuna göre kişiselleştirilir. Cerrahi rezeksiyon mümkünse genellikle ilk tercihtir. Cerrahinin riskli olduğu durumlarda veya tamamlayıcı olarak radyoterapi ve kemoterapi uygulanabilir. Kortikosteroidler beyin ödemini azaltmak, antiepileptik ilaçlar nöbetleri kontrol etmek için verilebilir.

Gamma Knife Radyo Cerrahi

Gamma Knife, açık ameliyat gerektirmeyen stereotaktik radyocerrahi yöntemidir. Odaklanmış gama ışınlarıyla tümör hedeflenir; hızlı büyüyen lezyonların ortadan kaldırılması veya yavaş büyüyenlerin ilerlemesinin durdurulması amaçlanır. İşlem sırasında hasta MR benzeri bir cihazda, beyin ve sinir cerrahisi ile radyasyon onkolojisi ekiplerinin gözetiminde tedavi edilir; ışın uygulaması ağrıya yol açmaz.