Göz Alerjisi Nedir? Göz Alerjisi Belirtileri Nelerdir?
Göz alerjisi, konjonktivanın çevresel alerjenlere karşı geliştirdiği IgE aracılı aşırı duyarlılık tepkisidir ve bulaşıcı değildir. En sık yakınmalar kaşıntı, kızarıklık, sulanma ve yanmadır; mevsimsel olgularda burun akıntısı ve hapşırma eşlik edebilir. Başlıca alt tipler mevsimsel/pereniyal alerjik konjonktivit, vernal ve atopik keratokonjonktivit ile kontakt ve dev papiller konjonktivittir. Tanı çoğunlukla öykü ve muayeneye dayanır; yarık lamba bulguları destekler, alerji testleri her zaman pozitif olmayabilir. Yönetimin temeli alerjenden kaçınmadır; suni gözyaşı, antihistaminik/mast hücre stabilizatörü damlalar etkilidir, kortikosteroidler kısa süre ve hekim gözetimiyle kullanılmalıdır. Uygun kontakt lens hijyeni ve tetikleyicilerden uzak durma nüksleri azaltır.
Göz Alerjisi Nedir?
Göz alerjisi (alerjik konjonktivit), göz yüzeyinin çoğu insanda sorun yaratmayan alerjenlere karşı geliştirdiği aşırı duyarlılık tepkisidir. Bulaşıcı değildir ve özellikle polen, ev tozu akarları, küf, hayvan kepeği, kozmetik ürünler ile kontakt lens materyali ve solüsyonları tetikleyici olabilir.
- Bağışıklık sistemi alerjeni zararlı olarak algılar ve histamin gibi mediatörleri salarak belirtilere yol açar.
- Göz enfeksiyonlarıyla benzer yakınmalar gösterebildiğinden ayırıcı tanı önemlidir.
- Oftalmologlar öykü, fizik muayene ve yarık lamba incelemesiyle değerlendirme yapar.
Göz Alerjisi Belirtileri
Belirtiler hafif rahatsızlıktan görmeyi etkileyebilecek düzeyde şiddetli inflamasyona kadar değişebilir.
- Yoğun kaşıntı ve yanma
- Kızarıklık ve sulanma (berrak, sulu akıntı)
- Batma, yabancı cisim hissi
- Göz kapaklarında şişlik, kabarıklık
- Işığa hassasiyet (fotofobi)
- İpliksi/mukuslu akıntı (özellikle bazı alt tiplerde)
Mevsimsel olgularda burun kaşıntısı, hapşırma ve burun akıntısı gibi üst solunum yolu alerjisi belirtileri sık eşlik eder. Gözleri ovmak yakınmaları artırabileceği ve enfeksiyon riskini yükseltebileceği için önerilmez.
Göz Alerjisi Türleri
Göz alerjileri farklı klinik alt tiplere ayrılır. En yaygınları aşağıdadır:
- Mevsimsel ve pereniyal alerjik konjonktivit
- Vernal keratokonjonktivit
- Atopik keratokonjonktivit
- Kontakt alerjik konjonktivit
- Dev papiller konjonktivit
Mevsimsel ve Pereniyal Alerjik Konjonktivit
Mevsimsel alerjik konjonktivit en sık görülen tiptir ve genellikle ilkbahar, yaz veya sonbaharda havadaki polenlerle alevlenir. Pereniyal tip yıl boyu sürer ve çoğunlukla ev içi alerjenlerle (toz akarları, küf, evcil hayvan kepeği) ilişkilidir.
- Belirtiler: Kaşıntı, kızarıklık, sulanma, yanma.
- Göz altlarında koyu halkalar ve kapaklarda kabarıklık görülebilir.
- Burun akıntısı, tıkanıklık ve hapşırma sık eşlik eder.
Vernal Keratokonjonktivit
Daha şiddetli seyreden, sıklıkla genç erkeklerde ve atopik bünyede görülen bir tiptir. Yıl boyu sürebilir, semptomlar mevsimsel olarak artar.
- Belirtiler: Yoğun kaşıntı, aşırı gözyaşı ve mukus üretimi, yabancı cisim hissi, fotofobi.
- Uygun tedavi edilmezse görmeyi etkileyebilir.
Atopik Keratokonjonktivit
Genellikle alerjik dermatit öyküsü olan yetişkinlerde görülür ve yıl boyu devam edebilir.
- Belirtiler: Kızarıklık, şiddetli kaşıntı ve yanma, yoğun mukus nedeniyle özellikle sabahları kapakların yapışması.
- Uzun dönemde korneada ve konjonktivada skar gelişebilir; düzenli hekim takibi gerekir.
Kontakt Alerjik Konjonktivit
Kontakt lens materyaline, lens üzerindeki protein birikimine veya solüsyon/kozmetiklere bağlı gelişebilir.
- Belirtiler: Kaşıntı, kızarıklık, mukuslu akıntı ve lensle rahatsızlık.
- Uygun lens hijyeni ve ürün değişikliği yakınmaları azaltır.
Dev Papiller Konjonktivit
Çoğunlukla uzun süreli kontakt lens kullanımına bağlı gelişen, üst kapak iç yüzünde büyük papüllerle seyreden daha ağır bir tablodur.
- Belirtiler: Kaşıntı, şişlik, sulanma, mukuslu akıntı, bulanık görme, lens takmaya hassasiyet, yabancı cisim hissi.
Göz Alerjisi Tanısı
Tanı, ayrıntılı öykü ve göz muayenesine dayanır; yarık lamba ile konjonktival damar genişlemesi ve kapak bulguları değerlendirilebilir. Alerji cilt testleri ve spesifik IgE ölçümleri yararlı olabilir ancak her hasta için pozitif çıkmayabilir.
- Belirti-zaman ilişkisi (mevsimsellik, iç mekân tetikleyicileri) sorgulanır.
- Kontakt lens kullanımı, kozmetik ve damla öyküsü dikkate alınır.
- Enfeksiyon ve diğer konjonktivit tipleri ile ayırıcı tanı yapılır.
Göz Alerjisi Tedavisi
Yönetimin temelini alerjenden kaçınma oluşturur. Semptom kontrolü için basit önlemler ve ilaç tedavileri birlikte planlanır.
- Alerjenlerden uzak durma: Polen mevsiminde dışarıda gözlük kullanımı, pencereleri kapalı tutma, HEPA filtreli klima; evde toz ve küf kontrolü; evcil hayvan kepeğine maruziyeti azaltma.
- Soğuk kompres ve suni gözyaşı: Kaşıntı ve tahrişi azaltır, alerjenleri göz yüzeyinden uzaklaştırır.
- Topikal antihistaminik ve mast hücre stabilizatörleri: Birlikte/tekli preparatlar ilk basamakta etkilidir.
- Topikal kortikosteroidler: Sadece kısa süre ve hekim gözetiminde; uzun süreli kullanım göz içi basıncı artışı, katarakt ve enfeksiyon riskini yükseltebilir.
- Kontakt lens yönetimi: Ara verme, günlük tek kullanımlık lenslere geçiş ve uygun solüsyon seçimi.
Şiddetli, görmeyi etkileyen ağrı/ışık hassasiyeti, yoğun akıntı veya kızarıklıkta; ya da evde önlemlere rağmen yakınmalar sürerse göz hekimine başvurulmalıdır.