Göz Kapağı Düşüklüğü Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Ameliyatı
Göz kapağı düşüklüğü (pitozis), üst kapağın normalden aşağıda konumlanarak görme alanını kısmen örtmesiyle seyreder; doğuştan olabileceği gibi yaşlanma, travma, kas-sinir hastalıkları veya kitleler nedeniyle sonradan da gelişebilir. Klinik değerlendirmede kapak yüksekliği, levator kas fonksiyonu, göz hareketleri ve pupil muayenesi temel olup, şüpheli durumlarda görüntüleme, elektromiyografi ve özgül otoantikor testleri kullanılabilir. Tedavi, nedene ve şiddete göre düzenlenir; myastenia gibi durumlarda medikal yaklaşımlar öncelenirken yapısal bozukluklarda cerrahi düzeltme kalıcı çözüm sağlar. Başlıca cerrahi seçenekler levator aponevroz onarımı/rezeksiyonu, Müller kası-konjonktiva rezeksiyonu ve frontal askıdır. Ameliyatlar çoğunlukla lokal anestezi ile güvenle uygulanır; erken dönemde şişlik ve morluk görülebilir. Olası komplikasyonlar arasında asimetri, yetersiz veya aşırı düzeltme, maruziyet keratopatisi ve nadiren enfeksiyon yer alır.
Göz Kapağı Düşüklüğü (Pitozis) Nedir?
Göz kapağı düşüklüğü, üst göz kapağının normal konumundan daha aşağıda durarak gözün renkli kısmını kısmen örtmesiyle karakterizedir. Doğuştan ortaya çıkabileceği gibi yaşlanma, travma, uzun süreli kontakt lens kullanımı, enfeksiyonlar, alerjiler, nörolojik-kas hastalıkları veya orbitadaki kitleler nedeniyle sonradan da gelişebilir. Hem görme alanını daraltarak işlevsel kayıplara hem de kozmetik kaygılara neden olabilir.
Göz Kapağı Düşüklüğü (Pitozis) Neden Olur?
Pitozis tek bir nedenden kaynaklanmaz; doğumsal kas gelişim yetersizliğinden aponevrotik (yaşa bağlı) zayıflamaya, travmadan nörolojik hastalıklara kadar geniş bir yelpazede etken söz konusudur. Ani başlangıçlı pitozis ve eşlik eden çift görme ya da pupil değişikliği acil değerlendirme gerektirir.
- Doğumsal: Levator kasının gelişimsel yetersizliği
- Aponevrotik: Yaşlanmaya bağlı levator aponevrozunun gevşemesi
- Travmatik/iatrojenik: Yaralanma veya göz çevresi cerrahileri sonrası
- Nörojenik: Üçüncü sinir felci, Horner sendromu
- Nöromüsküler: Myastenia gravis, musküler distrofi
- Sistemik: Diyabet/hipertansiyona bağlı sinir hasarı
- Kitleler: Orbita veya beyin tümörleri
- Mekanik/diğer: Uzun süreli kontakt lens kullanımı, inflamasyon ve enfeksiyonlar
Göz Kapağı Düşüklüğü (Pitozis) Belirtileri
Belirti ve bulgular, düşüklüğün derecesine ve nedenine göre değişebilir. Görmeyi etkileyen olgularda kişi başını geriye atma veya kaşlarını kaldırma eğiliminde olur.
- Tek ya da iki göz kapağında düşüklük ve asimetri
- Görme alanında daralma ve görsel performansta azalma
- Göz yorgunluğu, ağırlık hissi
- Kaş kaldırma, çene yukarı (chin-up) pozisyonu
- Göz kuruluğu veya sulanma
- Bulanık ya da çift görme
- Çocuklarda ambliyopi (görme tembelliği) riski
Göz Kapağı Düşüklüğü (Pitozis) Tanısı ve Uygulanan Testler
Tanı; ayrıntılı öykü, oküloplastik muayene ve gerektiğinde ileri testlere dayanır. Muayenede kapak yüksekliği (MRD1), levator kas fonksiyonu, simetri, göz hareketleri ve pupil cevabı değerlendirilir. Görme keskinliği ve görme alanı ölçümleri yapılır.
- Laboratuvar ve elektrodiagnostik: Asetilkolin reseptör/MuSK antikorları, elektromiyografi, buz testi (myastenia şüphesinde)
- Farmakolojik testler: Apraklonidin testi (Horner şüphesinde)
- Görüntüleme: Orbita ve/veya beyin MR/BT (nörolojik bulgu veya kitle şüphesinde)
Göz Kapağı Düşüklüğü (Pitozis) Tedavi Seçenekleri
Tedavi; altta yatan nedene, düşüklüğün derecesine ve hastanın yaşına göre kişiselleştirilir. Myastenia gibi durumlarda öncelik sistemik hastalığın kontrolüdür. Hafif ve semptomsuz olgularda izlem veya gözlük çerçevesine eklenen pitozis desteği düşünülebilir. Yapısal kapak düşüklüğünde kalıcı çözüm çoğunlukla cerrahidir.
- Levator aponevroz onarımı/levator rezeksiyonu (hafif-orta olgular)
- Müller kası-konjonktiva rezeksiyonu (seçilmiş hafif olgular)
- Frontal askı (levator fonksiyonu zayıf/ağır pitozis)
- İçten (internal) veya dıştan (eksternal) cerrahi yaklaşım
- Travma/tümör ilişkili olgularda rekonstrüktif cerrahi
Göz Kapağı Düşüklüğü Ameliyatları
Ameliyat türü; pitozisin derecesi, levator fonksiyonu ve nedene göre seçilir. Çoğu işlem lokal anestezi ile gerçekleştirilir ve erken dönemde görülen şişlik-morluk genellikle kısa sürede geriler. Uygun planlama ile hem estetik hem fonksiyonel iyileşme sağlanır.
- Levator kası cerrahisi: Kısaltma veya güçlendirme
- Frontal askı: Alın kaslarına askılama ile kapak elevasyonu
- Müller kası rezeksiyonu (MMCR): Hafif seçilmiş olgularda
- Rekonstrüksiyon: Travma veya kitle sonrası doku onarımı
Ameliyat Sonrası İyileşme ve Olası Riskler
Baş yüksek yatış, soğuk uygulama ve yüzeyin suni gözyaşı ile korunması önerilir. Olası komplikasyonlar; yetersiz/aşırı düzeltme, kapak asimetrisi, geçici kapak kapanamaması ve maruziyet keratopatisi, enfeksiyon, hematom ve revizyon gereksinimidir. Düzenli hekim takibi, sonuçların sürekliliği için önem taşır.