Göz Kararması Neden Olur? İlişkili Hastalıklar ve Tedavisi
Göz kararması çoğunlukla geçici serebral hipoperfüzyonun sonucu olup ortostatik hipotansiyon, hipoglisemi, anemi ve dehidrasyon gibi geri döndürülebilir nedenlerle ilişkidir. Eşlik eden baş dönmesi, kulak çınlaması, çarpıntı ve nefes darlığı gibi belirtiler altta yatan kardiyovasküler veya nörolojik patolojilere işaret edebilir. Değerlendirme; vital bulgular, ortostatik kan basıncı ölçümü, tam kan sayımı, glisemi, elektrolitler ve endikasyona göre EKG ile başlar; gerektiğinde nöroloji/kardiyoloji konsültasyonu eklenir. Tedavi etiyolojiye yöneliktir: hidrasyon ve beslenme düzenlenmesi, ilaçların gözden geçirilmesi, demir eksikliğinin tedavisi, ritim bozukluğu veya migrenin yönetimi gibi. Göğüs ağrısı, nörolojik defisit, bayılma ve kalıcı görme kaybı gibi alarm bulguları acil başvuru gerektirir. Uzun süreli veya tekrarlayan olgularda yaşam tarzı düzenlemeleri ve altta yatan hastalığın tedavisi ile prognoz genellikle iyidir.
Göz Kararması Nedir?
Göz kararması, kişinin kısa bir süre için görüşünün bulanıklaşması ya da çevrenin kararıyormuş gibi hissedilmesidir. Çoğu zaman baş dönmesiyle birliktedir ve genellikle geçicidir. En sık nedenler; düşük tansiyon, kan şekeri düşüklüğü, kansızlık, susuz kalma, yorulma ve stres gibi durumlara bağlı beyne giden kan/oksijen akımının azalmasıdır. Ancak sık tekrarlaması ya da şiddetli belirtilerle birlikte olması daha ciddi bir sorunu düşündürebilir.
Göz Kararması Nasıl Olur?
Göz kararması çoğunlukla ani pozisyon değişiminde (oturur ya da yatar konumdan hızla ayağa kalkma) kan basıncının düşmesiyle ortaya çıkar; bu duruma ortostatik hipotansiyon denir. Ayrıca uzun süre aç kalmak, yetersiz sıvı tüketimi, yoğun fiziksel efor veya sıcak ortamda kalmak beyne giden kan akımını kısa süreli azaltarak görmenin etkilenmesine yol açabilir.
Göz Kararması ile Birlikte Görülen Belirtiler
Göz kararmasına farklı belirtiler eşlik edebilir. Eşlik eden bulguların niteliği, altta yatan nedeni anlamada yardımcıdır.
- Baş dönmesi, sersemlik ve denge kaybı
- Mide bulantısı, terleme ve solukluk
- Kulakta basınç hissi veya çınlama
- Bulanık ya da çift görme
- Ellerde/ayaklarda uyuşma veya karıncalanma
- Kalp çarpıntısı veya göğüste rahatsızlık
- Şiddetli baş ağrısı, kısa süreli bilinç kaybı
- Yorgunluk ve konsantrasyon güçlüğü
Göz Kararması ve Baş Dönmesi
Baş dönmesiyle birlikte göz kararması, genellikle beyne giden kan akımının azalması veya iç kulak denge sisteminin etkilenmesi sonucu görülür. Ani hareketler, düşük tansiyon ve stres bu yakınmaları tetikleyebilir.
Göz Kararması ve Kulak Çınlaması
Çınlama, özellikle tansiyonun aniden düşmesi ya da dolaşım değişiklikleriyle iç kulaktaki kanlanmanın azalması sırasında ortaya çıkabilir. Genellikle geçicidir ancak sık olursa değerlendirilmelidir.
Göz Kararması ve Çarpıntı
Çarpıntı hissi, anksiyete, düşük tansiyon ya da kalp ritim bozukluklarıyla ilişkili olabilir. Çarpıntı ve göz kararması birlikte ise kardiyovasküler nedenler akla gelmelidir.
Göz Kararması ve Nefes Darlığı
Nefes darlığı ile göz kararmasının eş zamanlı olması oksijenlenme bozukluğu veya kalp-damar kaynaklı sorunlara işaret edebilir ve acil değerlendirme gerektirebilir.
Göz Kararması Neden Olur?
Göz kararması; düşük kan basıncı, postür değişimine bağlı ortostatik hipotansiyon, anemi, hipoglisemi, dehidrasyon, elektrolit dengesizlikleri, migren, geçici iskemik atak, kalp ritim bozuklukları ve bazı ilaçların yan etkileri gibi birçok nedenle ortaya çıkabilir.
- Düşük kan basıncı (hipotansiyon)
- Postural (ortostatik) hipotansiyon
- Anemi (kansızlık)
- Kan şekeri düşüklüğü (hipoglisemi)
- Uzun süre aç kalma, yetersiz beslenme
- Dehidrasyon (susuzluk)
- Elektrolit eksiklikleri (sodyum, potasyum, magnezyum)
- Migren atakları
- Geçici iskemik atak (TIA)
- Kalp ritmi bozuklukları (aritmiler)
- Stres, anksiyete, uykusuzluk
- Bazı ilaçların yan etkileri
Düşük Tansiyon (Hipotansiyon)
Hızlı pozisyon değişiklikleri, sıcak ortam ve yetersiz sıvı alımı tansiyonun kısa süreli düşmesine neden olarak beyne kan akımını azaltır ve göz kararmasına yol açar.
Kansızlık (Anemi)
Yetersiz sağlıklı kırmızı kan hücresi olduğunda dokulara oksijen taşınamaz; halsizlik, baş dönmesi ve göz kararması görülebilir. Sıklıkla demir eksikliği ile ilişkilidir.
Kan Şekeri Düşüklüğü (Hipoglisemi)
Öğün atlama, yoğun efor veya uygun olmayan diyabet tedavisi kan şekerini düşürerek göz kararması, terleme, titreme ve bayılma hissine yol açabilir.
Dehidrasyon (Susuzluk)
Yetersiz sıvı alımı ya da aşırı terlemeyle kan hacmi azalır, tansiyon düşer ve geçici görme etkilenmeleri oluşabilir; sıcak havalarda daha belirgindir.
Kalp ve Damar Hastalıkları
Kalbin yetersiz pompalaması, damar tıkanıklıkları veya ritim bozuklukları beyne giden kan akışını azaltarak göz kararmasına neden olabilir. Bu durumlar acil tıbbi değerlendirme gerektirebilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Ayakta Kalkınca Göz Kararması Neden Olur?
Genellikle ortostatik hipotansiyon nedeniyle olur. Pozisyonu yavaş değiştirmek, bol su içmek ve uzun süre hareketsiz kalmaktan kaçınmak faydalıdır.
Göz Kararması Neden Olur?
Kan basıncındaki ani düşüşler, hipoglisemi, anemi, susuzluk, stres ve bazı ilaçlar başlıca nedenlerdir; kalp ritim bozuklukları ve nörolojik problemler de etken olabilir.
Ani Göz Kararması Neden Olur?
Aşırı yorgunluk, sıvı kaybı, ani tansiyon düşüşü veya migren tetikleyebilir; ciddi ve tekrarlayıcı ise tıbbi değerlendirme gerekir.
Göz Kararması Nasıl Geçer?
Hemen oturup/uzanmak, su içmek, düzenli ve dengeli beslenmek, ani hareketlerden kaçınmak ve düzenli egzersiz genellikle rahatlatır. Sık tekrar ederse hekime başvurun.
Baş Dönmesi ve Göz Kararması Neden Olur?
Çoğunlukla beyne giden kan akımının azalması, hipoglisemi, anemi veya iç kulak sorunlarıyla ilişkilidir. Eşlik eden göğüs ağrısı, nefes darlığı veya nörolojik bulgular acildir.