Grip Aşısı Nedir? Kimler Grip Aşısı Yaptırmalı? Grip Aşısı Yan Etkileri

Grip; influenza A ve B virüslerinin yol açtığı, 1–3 gün kuluçka süresi olan ve erken dönemde bulaştırıcı olabilen bir solunum yolu enfeksiyonudur. İnaktif grip aşısı her yıl dolaşımdaki suşlara göre güncellenir, bağışıklık yaklaşık 2 haftada gelişir ve koruyuculuğu ortalama 6–8 ay sürer. En sık yan etkiler enjeksiyon yerinde ağrı-kızarıklık ve kısa süreli sistemik belirtilerdir; ağır alerjik reaksiyonlar çok nadirdir ve yumurta alerjisi tek başına mutlak kontrendikasyon değildir. Aşı; 65 yaş üzeri, kronik hastalığı olanlar, bağışıklığı baskılanmış bireyler, gebeler, sağlık çalışanları ve bakım kuruluşlarında yaşayanlar için güçlü şekilde önerilir; 6 aydan küçük bebeklerde uygulanmaz. COVID-19’a karşı koruma sağlamasa da, grip aşısı eş zamanlı enfeksiyonların ağırlaşma riskini ve sağlık yükünü azaltabilir. Çocuklarda, özellikle risk gruplarında yıllık aşılama hastalık ve komplikasyon riskini düşürür.

Grip aşısı nedir?

Grip (influenza), çoğunlukla influenza A ve B virüslerinin neden olduğu, burun, boğaz ve akciğerleri etkileyen bulaşıcı bir solunum yolu hastalığıdır. Kuluçka süresi genellikle 1–3 gündür ve semptomlar başlamadan hemen önce dahi bulaştırıcılık görülebilir. Grip aşısı, dolaşımdaki virüs suşlarındaki yıllık değişimlere göre güncellenir; bağışıklık yaklaşık 2 haftada gelişir ve koruyucu etki ortalama 6–8 ay sürer.

Belirtiler ve bulaş

Yüksek ateş, titreme
Şiddetli kas ve eklem ağrıları, yorgunluk
Baş ve boğaz ağrısı
Kuru öksürük ve burun akıntısı

Hastalık öksürme, hapşırma ve yakın temasla damlacık yoluyla yayılır.

Komplikasyonlar

Alt solunum yolu enfeksiyonları (bronşit, zatürre)
Sinüzit ve orta kulak iltihabı
Nörolojik komplikasyonlar (nadir; ör. ensefalit)

Aşılama, bu komplikasyonların ve hastaneye yatışların riskini azaltır.

Grip aşısı ne zaman yapılır?

En uygun zaman sonbahardır (Eylül–Kasım). Ancak grip mevsimi boyunca da aşı yapılabilir; ne kadar erken olunursa, sezon boyunca koruma o kadar uzun sürer. Bağışıklığın oluşması için yaklaşık 2 haftaya ihtiyaç vardır.

Grip aşısının yan etkileri

Sık görülen yan etkiler

Enjeksiyon yerinde ağrı, kızarıklık ve hafif şişlik
Kısa süreli ateş, halsizlik ve kas ağrısı

Bu etkiler genellikle 1–2 gün içinde kendiliğinden düzelir.

Nadir yan etkiler

Ağır alerjik reaksiyon (anafilaksi) – çok nadir
Guillain-Barré sendromu – son derece nadir; risk-fayda değerlendirmesi gerekir

Aşı grip yapar mı?

İnaktif grip aşıları canlı virüs içermez; bu nedenle aşı grip hastalığına yol açmaz.

Kimler grip aşısı yaptırmalı?

Grip aşısı, 6 ay ve üzerindeki herkes için hekim önerisiyle uygulanabilir. Aşağıdaki gruplarda güçlü öneri vardır:

65 yaş ve üzeri bireyler
Kronik hastalığı olanlar (ör. astım/KOAH, kalp yetersizliği, diyabet, kronik böbrek hastalığı, anemi vb.)
Bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler
Gebeler (tüm trimesterlerde) ve lohusalar
Sağlık çalışanları ve bakım kuruluşlarında yaşayanlar
6 ay–5 yaş arası küçük çocuklar

Kimler için uygun değil ya da ertelenmeli?

6 aydan küçük bebekler (kontrendike)
Önceki grip aşısına karşı ağır alerjik reaksiyon (anafilaksi) öyküsü olanlar
Yumurta alerjisi olanların büyük çoğunluğu aşıyı olabilir; ağır anafilaksi öyküsü olanlarda tıbbi gözetim ve uygun koşullar gerekir
Yüksek ateşle seyreden akut hastalık durumunda iyileşene dek ertelenebilir

Grip aşısı nerede yapılır?

Aşının tam donanımlı sağlık kuruluşlarında, uygun saklama ve uygulama koşulları sağlanarak, tercihen hekim gözetiminde yapılması önerilir.

Grip aşısı COVID-19’dan korur mu?

Grip aşısı COVID-19’a karşı koruma sağlamaz; influenza virüslerine karşı korur. Ancak eş zamanlı enfeksiyonların oluşturabileceği ağır klinik tabloların ve sağlık sistemi yükünün azaltılmasına katkı sağlar. Kılavuzlara göre gerekli ise COVID-19 aşısı ile aynı gün farklı koldan uygulanabilir.

Çocuklarda grip aşısı

Grip küçük yaştaki çocuklarda kolay bulaşır ve komplikasyon riski daha yüksektir. Yıllık grip aşısı, özellikle risk altındaki çocuklarda hastalığa yakalanma ve ağır seyretme olasılığını azaltır.

Kronik hastalığı olan çocuklar

Astım veya sık bronşit
Kalp yetersizliği ve doğuştan kalp hastalıkları
Kronik böbrek hastalığı
Diyabet ve hematolojik hastalıklar (ör. anemi)

Doz şeması

6 ay–8 yaş arasında olup ilk kez aşılanacak çocuklara 4 hafta arayla 2 doz; daha önce aşılanmış çocuklara ve 9 yaş üzerindekilere 1 doz önerilir.