Hepatit C Nedir? Hepatit C Belirtileri Neler? Hepatit C Nasıl Bulaşır?

Hepatit C, HCV’nin neden olduğu ve başlıca kan yoluyla bulaşan bir karaciğer enfeksiyonudur; küresel olarak milyonlarca insanı etkiler ve Türkiye’de yaklaşık yüzde 1 prevalansa sahiptir. Akut dönemde grip benzeri semptomlar ve nadiren sarılık görülebilirken, kronikleştiğinde yıllar içinde siroz ve karaciğer yetmezliğine ilerleyebilir. Tanıda anti-HCV antikor testi tarama amacıyla, HCV RNA (PCR) ise aktif enfeksiyonun doğrulanması için kullanılır; karaciğer fonksiyon testleri ve görüntüleme izlemde önemlidir. Doğrudan etkili antiviraller, çoğu hastada kısa süreli (8-12 hafta) tedaviyle kalıcı iyileşme sağlar ve komplikasyon riskini azaltır. Cinsel yolla bulaş nadir, dikey bulaş riski ise %10’un altındadır; emzirme genellikle güvenlidir. Aşı bulunmadığından sterilizasyon, güvenli enjeksiyon uygulamaları ve kişisel eşyaların paylaşılmaması temel korunma yöntemleridir.

Hepatit C nedir?

Hepatit C, Hepatit C virüsünün (HCV) neden olduğu ve kan yoluyla bulaşan bir karaciğer hastalığıdır. Dünya genelinde yaklaşık 70 milyon kişi etkilenirken, Türkiye’de toplumun yaklaşık %1’i HCV taşıyıcısı veya hastasıdır. Tedavi edilmediğinde siroz ve karaciğer yetmezliği gibi ciddi sonuçlara ilerleyebilir; günümüzde ise modern antiviral tedavilerle kalıcı iyileşme mümkündür.

Hepatit C nasıl bulaşır?

Kontrolü yetersiz kan ve kan ürünlerinin nakli
Kan bulaşı olabilen kişisel eşyaların (tıraş bıçağı, tırnak makası, diş fırçası vb.) ortak kullanımı
Yeterince sterilize edilmemiş diş tedavileri ve tıbbi/kozmetik işlemler (manikür-pedikür, dövme, piercing)
Enjeksiyon iğneleri ve damar içi materyallerin birden fazla kişi tarafından kullanımı
Enfekte donörden organ nakli
Enfeksiyon kontrolü uygun olmayan hemodiyaliz işlemleri

Cinsel yolla bulaşma olasılığı düşüktür; ancak kanama, travma veya eşlik eden ülseratif enfeksiyonlar riski artırabilir.

Sarılma, öpüşme, ortak tabak-bardak kullanımı, aynı ortamda bulunma, tuvaletler ve yüzme havuzlarından HCV bulaşmaz; sivrisinek ısırıkları da HCV’yi taşımaz.

HCV taşıyıcısı gebelerde bebeğe geçiş riski %10’un altındadır; geçişin gebeliğin hangi döneminde olduğu net değildir. Emzirme genellikle güvenlidir; meme ucunda çatlak/kanama varsa veya viral yük çok yüksekse emzirmeye ara verilebilir.

Hepatit C belirtileri

Belirtiler enfeksiyonun akut ya da kronik olmasına göre değişir.

Akut dönem şunlara yol açabilir:

Grip benzeri yakınmalar (kas ağrısı, ateş)
Sürekli yorgunluk
İştahsızlık
Karın ağrısı
Koyu renkli idrar
Bulantı
Nadiren sarılık

Akut enfeksiyon 6 aydan kısadır; virüs temizlenebilir veya ilerleyebilir. Kronikleştiğinde başlangıçta hafif yorgunluk ve bilişsel zorluklar görülebilir; yıllar içinde siroz ve karaciğer yetmezliğine yol açabilir.

Tanı yöntemleri

Hepatit C genellikle iki basamakla doğrulanır: önce anti-HCV antikor testi, ardından aktif enfeksiyonu göstermek için HCV RNA (PCR) testi. Sonuçlar çoğunlukla 2 hafta içinde belirginleşir.

ALT, AST ve albümin gibi karaciğer testleri ile ultrasonografi; hastalığın şiddeti ve seyrinin izlenmesinde önemli rol oynar.

Tedavi

Doğrudan etkili antiviral (DEA) tedaviler, çoğu hastada günde 1–2 tabletle yaklaşık 8–12 haftalık bir kürde kalıcı virolojik yanıt sağlar ve siroz ile komplikasyon riskini azaltır.

İleri siroz ve karaciğer yetmezliğinde karaciğer nakli gerekebilir; HCV tedavi edilmezse nakil sonrası yeni karaciğeri de enfekte edebilir.

Hepatit C taşıyıcıları için öneriler

HCV taşıyıcıları, hasta olmasalar bile virüsü bulaştırabilir. Düzenli hekim takibi, yılda en az iki kez karaciğer fonksiyon testleri, alkolden kaçınma ve her türlü ilaç kullanımında hekime danışma önerilir.

Korunma yolları

Hepatit C’ye karşı onaylı bir aşı yoktur. Güvenli cinsel yaşam, tek kullanımlık/steril aletlerle işlem yapılması, kişisel eşyaların paylaşılmaması ve enjeksiyon güvenliği korunmanın temelini oluşturur.

Tıbbi birimler

Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji
Gastroenteroloji