HPV Aşısı Nedir? HPV Aşısı Kimlere, Ne Zaman Yapılır?

HPV aşısı, virüs benzeri parçacıklar içeren, canlı virüs bulundurmayan ve HPV’ye bağlı kanserler ile genital siğillere karşı yüksek koruma sağlayan bir aşıdır. Aşılama en ideal olarak 11-12 yaşta başlar; 9 yaşından itibaren uygulanabilir ve 26 yaşına kadar tamamlayıcı aşılama önerilir. 27-45 yaş arasında aşılama, bireyselleştirilmiş karar ile planlanır. 9-14 yaşta 2 doz, 15 yaş ve üzeri veya immünsüprese bireylerde 3 doz şeması uygulanır. Aşı mevcut enfeksiyonu tedavi etmez; tarama (Pap-smear/HPV DNA) aşılı kişilerde de sürmelidir. Yan etkiler çoğunlukla hafif ve geçicidir; gebelikte ertelenmesi önerilir.

HPV Aşısı Nedir?

HPV aşısı, insan papilloma virüsüne karşı bağışıklık yanıtı oluşturarak HPV’ye bağlı kanserler ve genital siğillerin riskini azaltan, canlı virüs içermeyen bir aşıdır. En güçlü koruma, cinsel aktivite başlamadan önce ve 11-12 yaş aralığında sağlanır; uygulama 9 yaşından itibaren mümkündür. Aşı, kadın ve erkekler için önerilir.

HPV Aşısının Türleri

İkili aşı: HPV 16 ve 18 tiplerine karşı koruma sağlar.
Dörtlü aşı: 6, 11, 16 ve 18 tiplerine karşı korur; genital siğiller için ek koruma sunar.
Dokuzlu aşı: 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 ve 58 tiplerini kapsar; en geniş tip kapsamını sağlar.

HPV Aşısının Etkinliği

Klinik çalışmalar ve gerçek yaşam verileri, aşılanan kişilerde kalıcı HPV enfeksiyonu ve rahim ağzı öncü lezyonlarında belirgin azalma gösterir. Aşı, mevcut HPV enfeksiyonunu veya lezyonları tedavi etmez; koruma, aşı kapsadığı tiplere yöneliktir ve tarama programlarının yerini almaz.

HPV Aşısının İçeriği

Aşı, virüs benzeri parçacıklar (VLP) ve bağışıklık yanıtını güçlendiren adjuvanlar içerir. Canlı virüs bulundurmadığından hastalık yapmaz ve geniş güvenlik verilerine sahiptir.

HPV Aşısı Ne İşe Yarar?

HPV aşısı, HPV’nin neden olduğu birçok kanser türü ve genital siğillere yakalanma riskini düşürür.

Rahim Ağzı Kanserinden Korunma

HPV 16 ve 18’e karşı güçlü koruma sağlayarak rahim ağzı kanseri riskini belirgin azaltır.

Genital Siğillerden Korunma

Dörtlü ve dokuzlu aşı, siğillere yol açan 6 ve 11 tiplerine karşı korur.

Vajina Kanseri

HPV’ye bağlı vajinal öncül lezyonlar ve kanser riskini düşürmeye yardımcı olur.

Vulva Kanseri

Riskli HPV tiplerine karşı bağışıklık oluşturarak vulva kanseri riskini azaltır.

Penis Kanseri

Erkeklerde HPV ile ilişkili penis kanseri riskini düşürmeye katkı sağlar.

Anüs Kanseri

HPV’ye bağlı anal öncül lezyonlar ve kanserlere karşı koruma sunar.

Ağız ve Boğaz Kanserleri

HPV ile ilişkili orofaringeal kanser riskini azaltmaya yardımcı olabilir.

HPV Aşısı Kimlere Yapılır?

Aşılama, kız ve erkek çocuklar dâhil olmak üzere kadın ve erkeklere önerilir. Cinsel aktivite başlamadan önce yapılması en etkilidir; ancak seksüel olarak aktif bireyler de aşıdan yarar görebilir.

Kadınlar için HPV Aşısı

11-12 yaşta rutin önerilir; 26 yaşına kadar tamamlayıcı aşılama yapılabilir. Tarama (Pap-smear/HPV DNA) aşılı kişilerde de devam etmelidir.

Erkekler için HPV Aşısı

Genital siğil ve HPV ile ilişkili kanserlere karşı koruma sağlar; 26 yaşına kadar tamamlayıcı aşılama önerilir.

Çocuklar için HPV Aşısı

Uygulama 9 yaşından itibaren mümkündür; 11-12 yaşta en güçlü bağışıklık yanıtı oluşur.

HPV Aşısı Ne Zaman Yapılmalıdır?

İdeal Aşı Zamanı

En ideal dönem 11-12 yaştır; cinsel aktivite başlamadan önce aşılama korumayı maksimize eder.

Aşılama Takvimi

9-14 yaş: 2 doz (0 ve 6-12 ay arası; minimum aralık 5 ay).
15 yaş ve üzeri veya immünsüprese bireyler: 3 doz (0, 1-2 ve 6 ay).
Seri kesilirse yeniden başlanmaz; eksik dozlar tamamlanır.

HPV Aşısı Gebelikte Uygulanır mı?

Gebelikte önerilmez; gebelik saptanırsa kalan dozlar doğum sonrasına ertelenir. Emzirme döneminde uygulanması genellikle güvenlidir; bireysel değerlendirme için hekime danışılmalıdır.

HPV Aşısı Yan Etkileri Nelerdir?

Aşı genellikle iyi tolere edilir ve yan etkiler çoğunlukla hafif ve geçicidir.

Yaygın: Enjeksiyon yerinde ağrı, kızarıklık, şişlik; baş ağrısı, hafif ateş, yorgunluk.
Nadir: İğneye bağlı bayılma (vazovagal senkop); ciddi alerjik reaksiyon çok nadirdir.

Aşı sonrası 15 dakika gözlem/dinlenme önerilir.

HPV Aşısı Nerede Yapılır?

Hastaneler ve Sağlık Merkezleri

Devlet ve özel hastanelerde aşı uygulanır; randevu ve stok bilgisi için ilgili kurumla iletişime geçiniz.

Aile Sağlığı Merkezleri

Aile sağlığı merkezlerinde bilgilendirme ve aşılama hizmeti verilebilir.

HPV Testi Nedir?

HPV DNA Testi

Rahim ağzından alınan örnekte yüksek riskli HPV tiplerinin DNA’sını saptar ve taramada kullanılır.

Tarama ile İlişkisi

HPV testi, Pap-smear ile birlikte veya tek başına tarama algoritmalarında yer alabilir. Aşı kararı için test şart değildir ve aşı taramanın yerine geçmez.

HPV Aşısı Fiyatı

Ücret; aşı türü (ikili, dörtlü, dokuzlu), doz sayısı ve sağlık kuruluşuna göre değişir. Dokuzlu aşı genellikle daha yüksek maliyetlidir.