İç Kulak Cerrahisi Nedir? Ameliyat Türleri ve Riskleri
İç kulak cerrahisi, işitme ve vestibüler fonksiyon bozukluklarının seçilmiş olgularında kullanılan, koklear implant, vestibüler nörektomi, labirentektomi, endolenfatik şant ve stapedektomi gibi prosedürleri kapsar. Endikasyonlar arasında ileri sensörinöral işitme kaybı, Meniere hastalığı, otoskleroz, vestibüler schwannoma ve kronik labirentit yer alır. Komplikasyonlar enfeksiyon, yüz siniri hasarı, BOS kaçağı, işitme kaybında değişim ve vestibüler disfonksiyonu içerebilir; deneyimli ekip ve uygun hasta seçimi ile riskler azaltılabilir. İyileşme süresi müdahalenin türüne bağlıdır; koklear implant sonrası işitsel rehabilitasyon gerekli iken denge cerrahilerinde vestibüler rehabilitasyon önem taşır. Uygun teknik, preoperatif değerlendirme ve multidisipliner takip, hasta memnuniyeti ve fonksiyonel sonuçları belirgin şekilde iyileştirir.
İç Kulak Cerrahisi Nedir?
İç kulak cerrahisi, işitme ve denge sistemini etkileyen hastalıkları tedavi etmek için uygulanan bir dizi ileri cerrahi yöntemi kapsar. Koklear implant, vestibüler nörektomi, labirentektomi, endolenfatik şant ve stapedektomi en sık başvurulan prosedürlerdir. Amaç, uygun adaylarda vertigoyu kontrol altına almak, işitme performansını artırmak ve yaşam kalitesini yükseltmektir.
İç Kulak Cerrahisi Hangi Durumlarda Uygulanır?
Cerrahi, medikal ve rehabilitatif yöntemlerle kontrol edilemeyen semptomları olan seçilmiş hastalarda gündeme gelir. Adaylık; odyolojik testler, denge değerlendirmeleri ve görüntüleme bulguları ile belirlenir.
- Meniere hastalığı ve kontrolsüz vertigo
- Otoskleroz kaynaklı iletim tipi işitme kaybı
- Vestibüler schwannoma (akustik nörinom)
- Labirentit ve sekelleri
- İleri sensörinöral işitme kaybı ve implant adaylığı
Meniere Hastalığı
Endolenfatik sıvı dengesizliğine bağlı ataklar; vertigo, tinnitus ve dalgalı işitme kaybı ile seyreder. İlaç tedavisi ve yaşam tarzı düzenlemelerine yanıt vermeyen olgularda endolenfatik kese cerrahisi, vestibüler nörektomi veya labirentektomi değerlendirilebilir.
Otoskleroz
Üzengi (stapes) kemiğinin anormal sertleşmesi ses iletimini bozar. Stapedektomi ile patolojik kemik çıkarılır ve yerine protez yerleştirilerek iletim yeniden sağlanır.
Vestibüler Schwannoma (Akustik Nörinom)
Vestibulokoklear sinirin iyi huylu tümörüdür. Tümör boyutu, işitme durumu ve hasta tercihi doğrultusunda izlem, cerrahi eksizyon veya stereotaktik radyocerrahi seçenekleri gözden geçirilir.
Labirentit
Viral ya da bakteriyel kökenli iç kulak iltihabıdır; ani vertigo ve işitme değişiklikleri görülebilir. Çoğu olgu ilaçla düzelir, kronik ve dirençli vakalarda cerrahi düşünülebilir.
İşitme Kaybı ve İç Kulak Protezleri
İşitme cihazından yeterli fayda görmeyen ileri derecede kaybı olan hastalarda koklear implant, işitme sinirini doğrudan uyararak sesi anlamlandırmayı mümkün kılar.
İç Kulak Cerrahisi Türleri Nelerdir?
Hangi prosedürün seçileceği, hastalığın tipi, işitme durumu, denge şikayetleri ve hastanın beklentileriyle belirlenir.
- Koklear implant
- Vestibüler nörektomi
- Stapedektomi
- Endolenfatik şant
Koklear İmplant Ameliyatı
İleri sensörinöral işitme kaybında, iç kulağa yerleştirilen elektrot dizisi ile işitme siniri elektriksel olarak uyarılır. Ameliyat sonrası harici konuşma işlemcisi programlanır ve işitsel rehabilitasyon süreci başlar.
Vestibüler Nörektomi
Meniere gibi kontrolsüz vertigoda, vestibüler sinir dalı seçici olarak kesilir. Böylece yoğun baş dönmesi atakları azaltılırken işitme sinirinin korunması hedeflenir.
Stapedektomi
Otosklerozda hareket kabiliyetini yitiren stapes çıkarılır ve protezle ses iletimi yeniden tesis edilir. Uygun hastalarda işitmede belirgin iyileşme sağlar.
Endolenfatik Şant Ameliyatı
Meniere hastalığında endolenfatik kese basıncını azaltmayı amaçlar. Fazla sıvının drenajıyla vertigo ve basınç hissi hafifleyebilir; başarı oranı hastadan hastaya değişir.
İç Kulak Cerrahisinin Riskleri ve Yan Etkileri Nelerdir?
Her cerrahi girişimde olduğu gibi riskler mevcuttur; deneyimli ekip ve uygun teknikle bu riskler azaltılabilir.
- Enfeksiyon ve kanama
- Geçici veya kalıcı vestibüler disfonksiyon (baş dönmesi, dengesizlik)
- İşitmede değişiklik veya kayıp (özellikle destrüktif prosedürlerde)
- Yüz siniri hasarı ve nadiren yüz felci
- Beyin omurilik sıvısı (BOS) kaçağı
İç Kulak Cerrahisi Sonrası İyileşme Süreci
İyileşme, uygulanan cerrahiye ve kişisel faktörlere göre değişir. Koklear implant sonrası kısa sürede günlük yaşama dönüş mümkündür; ancak cihaz aktivasyonu ve programlama sonrası işitsel rehabilitasyon aylarca sürebilir. Vestibüler cerrahilerde başta dengesizlik ve sersemlik olabilir; vestibüler rehabilitasyon ve denge egzersizleri adaptasyonu hızlandırır.
- Erken dönem: istirahat, yara bakımı, basınç artıran manevralardan kaçınma
- Orta dönem: işitsel/vestibüler rehabilitasyon programlarına uyum
- Geç dönem: iş/okula dönüş, düzenli kontrol ve cihaz ayarlamaları
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
İç Kulak Ameliyatı Kalıcı İşitme Kaybına Neden Olur Mu?
Prosedüre göre değişir. Koklear implant işitme algısını desteklerken, labirentektomi uygulanan kulakta işitme korunamaz. Cerrahi plan hasta öncelikleri ve risk–fayda dengesiyle şekillendirilir.
İç Kulak Cerrahisinden Sonra Ne Kadar Sürede Normal Hayata Dönülür?
Koklear implantta çoğu kişi birkaç gün içinde günlük işlerine döner; tam işitsel uyum için rehabilitasyon gerekir. Vestibüler cerrahilerde toparlanma süresi birkaç hafta ile birkaç ay arasında değişebilir.
İç Kulak Ameliyatı Sonrası Denge Problemleri Ne Kadar Sürer?
İlk haftalarda belirgin olabilir, çoğu hastada zamanla azalır. Düzenli vestibüler rehabilitasyon egzersizleri denge adaptasyonunu hızlandırır ve günlük yaşama dönüşü kolaylaştırır.