İkili Tarama Testi Nedir? İkili Tarama Testi Nasıl Yapılır?
İkili tarama testi, gebeliğin 11–13. haftalarında uygulanan ve PAPP-A ile serbest beta-hCG düzeylerini, ultrasonografik ense saydamlığı (NT) ve CRL gibi ölçümlerle birleştirerek kromozomal anomaliler için risk hesaplayan bir tarama yöntemidir. En sık Down sendromu (Trizomi 21) ve Trizomi 18 riski değerlendirilir; test tanı koymaz, olasılık bildirir. Yaş, gebelik haftası ve tıbbi öykü gibi maternal faktörler risk algoritmasına dahil edilir. Sonuçlar genellikle düşük, orta veya yüksek risk olarak raporlanır; 1/250 ve altı çoğunlukla yüksek risk kabul edilir. Yüksek risk saptandığında kesin tanı için amniyosentez veya koryon villus örneklemesi önerilebilir. Testin zamanında yapılması gebelik yönetimini ve gerekli ileri incelemelerin planlanmasını kolaylaştırır.
İkili Tarama Testi Nedir?
İkili tarama testi, gebeliğin ilk trimesterinde (11–13. haftalar) uygulanan ve fetüste kromozomal anomaliler için risk hesaplayan bir tarama yöntemidir. Anne kanındaki PAPP-A ve serbest beta-hCG düzeyleri; ultrasonografide ense saydamlığı (NT), baş–popo mesafesi (CRL) ve burun kemiği değerlendirmesi ile birlikte, anne yaşı ve klinik bilgilerle entegre edilerek analiz edilir. Bu test olasılık sunar; tanı koydurmaz.
İkili Tarama Testi Neden Yapılır?
Amaç, anne karnındaki bebeğin genetik bozukluklar açısından taşıdığı riski erkenden belirlemektir. Özellikle 35 yaş ve üzeri anne adayları ile aile öyküsünde kromozomal bozukluk bulunanlarda önerilir.
- Down sendromu (Trizomi 21) riskini değerlendirmek
- Trizomi 18 riskini belirlemek
- Fetal ense saydamlığını (NT) ölçmek
- Gebelik yaşını doğrulamak
- Çoğul gebelikleri saptamak
Down Sendromu Riskini Değerlendirmek
Down sendromu, 21. kromozomun fazladan kopyasıyla ilişkili bir durumdur. PAPP-A ve beta-hCG düzeylerindeki karakteristik değişiklikler ile NT ölçümü birlikte değerlendirilerek risk hesaplanır. Yüksek risk saptanırsa, kesin tanı için amniyosentez veya CVS önerilebilir.
Trizomi 18 Riskini Belirlemek
Trizomi 18 (Edwards sendromu), ciddi doğumsal anomalilerle seyredebilir. Testte PAPP-A ve beta-hCG düzeylerinin belirgin düşük olması ve NT’nin artması riski yükseltebilir; tanı için invaziv testler gerekebilir.
Fetal Ense Saydamlığı (NT) Ölçümü
Ultrasonografik NT ölçümü, kromozomal anomaliler ve belirli kalp hastalıkları açısından ek bilgi sağlar. Yüksek NT tek başına tanı koydurmaz; risk artışı halinde genetik danışmanlık ve ileri inceleme önerilir.
Gebelik Yaşını Doğrulamak
CRL ölçümü ile gebelik yaşı netleştirilir. Doğru hafta tayini, testlerin zamanında ve doğru yorumlanması için kritiktir.
Çoğul Gebelikleri Saptamak
Ultrason değerlendirmesi, çoğul gebelik varlığını ve plasentasyon özelliklerini ortaya koyar; bu durum özel takip gerektirebilir.
İkili Tarama Testi Ne Zaman Yapılır?
En uygun zaman, 11. hafta ile 13 hafta 6 gün arasıdır. Bu aralıkta fetüsün ölçümleri güvenilir olup risk hesaplaması daha sağlıklı yapılır.
İkili Tarama Testi Nasıl Yapılır?
Önce ultrasonografi ile CRL, NT ve burun kemiği değerlendirilir. Ardından anneden kan örneği alınır ve PAPP-A ile serbest beta-hCG ölçülür. Tüm veriler anne yaşı ve klinik bilgilerle birleştirilerek bilgisayar destekli risk hesaplaması yapılır. İşlem öncesi açlık gerekmez.
İkili Tarama Testi Faydaları Nelerdir?
Erken dönemde risk profilinin belirlenmesi, gebelik yönetiminin planlanmasını kolaylaştırır ve gerektiğinde ileri testlerin zamanında yapılmasına yardımcı olur.
- Down sendromu ve Trizomi 18 için erken risk değerlendirmesi
- NT ölçümü ile olası ek sağlık sorunlarına işaret edebilme
- Gebelik yaşının doğru hesaplanmasına katkı
- Çoğul gebeliklerin ve özel takip gerektiren durumların erken tespiti
- Anne adayının bilinçli karar vermesine destek
- İleri tanı testlerine gereksinimin belirlenmesi
İkili Tarama Testi Sonuçları Nasıl Yorumlanır?
İkili test bir tarama testidir; kesin tanı koymaz. Sonuçlar genellikle düşük, orta veya yüksek risk şeklinde rapor edilir. Birçok merkezde 1/250 ve altındaki değerler yüksek risk kabul edilir. Yüksek risk saptanırsa kesin tanı için amniyosentez veya CVS önerilebilir; düşük risk sonucu ise bebeğin kesin sağlıklı olduğu anlamına gelmez.
İkili Tarama Testi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
İkili test nedir?
İlk trimesterde yapılan, PAPP-A ve beta-hCG düzeylerini NT ölçümüyle birlikte değerlendirerek Down sendromu ve Trizomi 18 için risk hesaplayan bir tarama testidir.
İkili tarama testi ne zaman yapılır?
En uygun dönem 11. hafta ile 13 hafta 6 gün arasıdır.
İkili tarama testi nasıl yapılır?
Ultrasonla ölçümler yapılır; anneden kan alınır. Sonuçlar bir arada analiz edilerek risk hesaplanır.
PAPP-A kaç olmalı?
Tek bir eşik yoktur. Değerler gebelik haftasına ve laboratuvar referanslarına göre, NT ve beta-hCG ile birlikte yorumlanır.
Normal ikili test sonucu örneği nedir?
Rapor risk oranı şeklinde verilir; pek çok merkezde 1/250’den büyük değerler düşük risk, 1/250 ve altı yüksek risk kabul edilir. Nihai yorum doktor tarafından yapılmalıdır.
İkili tarama testi kaç günde çıkar?
Laboratuvara göre değişmekle birlikte genellikle 1–7 gün içinde sonuçlanır.
İkili tarama testi kesin sonuç verir mi?
Hayır. Tarama testidir; yüksek risk varsa kesin tanı için amniyosentez veya CVS gibi testler önerilir.
İkili tarama testi için aç olmak gerekir mi?
Gerekmez; testten önce normal şekilde beslenebilirsiniz.
Düşük riskli çıkarsa kesin sağlıklı mıdır?
Hayır. Düşük risk, olasılığın düşük olduğunu gösterir; kesin tanı değildir.
İkili tarama testi sonuçları yanlış çıkabilir mi?
Yanlış pozitif veya yanlış negatif olabilir. Anne yaşı, kilo, sigara kullanımı ve gebelik haftası gibi faktörler sonucu etkileyebilir; gerekirse ileri tanı testleri düşünülür.