Kadın Ürolojisi

Kadın ürolojisi, kadın alt üriner sisteminin anatomik ve fonksiyonel özelliklerine özgü hastalıkların tanı ve tedavisini kapsar. İdrar kaçırma tipleri, interstisyel sistit, kronik pelvik ağrı, mesane sarkması, üretral sendrom ve işeme disfonksiyonu sık başvuru nedenleridir. Tanıda ürodinamik incelemeler (sistometri, basınç-akım çalışması), üroflowmetri, sistoskopi, işeme sonrası rezidü ölçümü, 3B ultrason, üretral basınç profili ve video ürodinami gibi yöntemler kullanılır. Tedavi; yaşam tarzı düzenlemesi, pelvik taban rehabilitasyonu, farmakoterapi ve uygun olgularda cerrahi (askı sistemleri, fistül onarımı, nöromodülasyon) seçeneklerini içerir. Multidisipliner ekip yaklaşımı, altta yatan eşlik eden jinekolojik, gastroenterolojik ve kas-iskelet sistemi sorunlarının birlikte yönetilmesini sağlar.

Kadın Ürolojisi Nedir?

Kadın ürolojisi; böbreklerden mesaneye uzanan üreterler, mesane ve üretranın kadınlara özgü anatomik ve işlevsel özelliklerini dikkate alarak bu organların hastalıklarını değerlendirir. Kadın pelvisinde mesane, üreme organları ve rektum yakın komşulukta bulunduğu için belirtiler sıklıkla birbiriyle örtüşebilir.

Kadın Üriner Sistem Anatomisi

Pelvis bölgesinde yer alan yapılar, pelvik tabanın kas ve bağlarıyla desteklenir. Üriner sistemin temel bileşenleri şunlardır:

Pelvis bölgesi: Göbek altı ile leğen kemikleri arasındaki alan.
Pelvik taban: Mesane, rahim, vajina ve rektumu alttan taşıyan kas-bağ yapıları.
Üreter: Böbrekte oluşan idrarı mesaneye taşıyan tüpler.
Mesane: İdrarı depolayan, dolduğunda işeme dürtüsünü oluşturan organ.
Üretra: Mesaneyi dış ortama bağlayan ve idrarın atılmasını sağlayan kanal.

Kadın Ürolojisinin İlgi Alanları

En sık görülen ürolojik sorunlar:

İdrar kaçırma (stres, sıkışma ve karışık tip), aşırı aktif mesane
İnterstisyel sistit (ağrılı mesane sendromu)
Kronik pelvik ağrı
Mesane sarkması (sistosel)
Üretral sendrom
Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları
İşeme disfonksiyonu
Vajinal mesh (yama) cerrahisi sonrası ağrı, erozyon ve fistül
Üriner fistüller (vezikovajinal fistül, üretral divertikül ve üretral fistüller)
Gece alt ıslatma (enürezis)

Bu sorunlar yaygındır ve çoğu uygun tedaviyle kontrol altına alınabilir. Gecikmeden başvurmak yaşam kalitesini iyileştirir ve olası komplikasyonları önler.

Sık Görülen Rahatsızlıklar

Kronik Pelvik Ağrı

Altı aydan uzun süren, aralıklı ya da sürekli pelvik ağrı olarak tanımlanır. Jinekolojik (endometriozis, miyom), gastrointestinal (IBS) ve kas-iskelet sistemi nedenlerinin yanı sıra ürolojik nedenler arasında interstisyel sistit ve taş hastalığı bulunur.

Sistosel (Mesane Sarkması)

Mesane ile vajina arasındaki destek dokular zayıfladığında mesane vajinaya doğru sarkar. Zorlu doğumlar, menopozla ilişkili hormonal değişimler, obezite, kronik öksürük, ağır kaldırma ve kabızlık risk faktörleridir.

Üretral Sendrom

Net bir enfeksiyon saptanmaksızın dizüri, sık-idrar ve pelvik rahatsızlıkla seyreden tabloyu tanımlar. Hormonal dengesizlik, kimyasal irritanlar, radyasyon/kemoterapi, alerjik reaksiyonlar, üretral travma veya hijyen ürünleri tetikleyici olabilir.

İşeme Disfonksiyonu

Pelvik taban kas ve sinirlerinin koordinasyon bozukluğunda ortaya çıkar. Zayıf akım, kesik kesik işeme, tam boşaltamama hissi, sıkışma ve sık idrara çıkma görülebilir; idrar kaçırma ve ağrılı mesane ile ilişkili olabilir.

İnterstisyel Sistit

Aktif enfeksiyon olmadan sistit benzeri yakınmaların izlendiği kronik bir durumdur. Sıkışma, sık idrara çıkma, suprapubik basınç ve işeme ile artan ağrı tipiktir; pelvik kas spazmları eşlik edebilir.

Belirtiler

Aşağıdaki belirtilerden biri veya birkaçı varsa değerlendirme için hekime başvurun:

İdrarda kan görüme
İdrar yaparken ağrı/yanma
Sık ve ani idrar ihtiyacı
İdrar renginde değişim
Mesaneyi boşaltamama hissi
Uzun süren alt karın-bel ağrısı, baskı hissi
Eforla (öksürme, gülme, merdiven çıkma) idrar kaçırma
Vajinadan sarkma hissi/kitle
Zayıf idrar akımı, yavaş boşaltma

Tanı Yöntemleri

Öykü, fizik muayene ve jinekolojik değerlendirmeyi; gerektiğinde ürolojik testleri içeren basamaklı bir yaklaşım izlenir.

Üroflowmetri (İdrar Akım Testi)

İdrar akış hızını ve örüntüsünü ölçerek tıkanıklık veya işeme disfonksiyonunu düşündürür.

Sistometri

Mesane dolum ve depolama basınçlarını değerlendirir; stres tipi kaçak ve aşırı aktiviteyi ortaya koyabilir.

Sistoskopi

İnce bir endoskopla üretra ve mesanenin doğrudan görüntülenmesidir; gerekli durumlarda biyopsi yapılabilir.

İşeme Sonrası Rezidü Miktarı

İşeme sonrası mesanede kalan idrar hacmini sonda veya ultrasonla ölçer.

Basınç-Akım Çalışması

Mesanenin yeterli basınçla boşalıp boşalmadığını ve çıkış direncini değerlendirir.

Transrektal/Transanal 3B Ultrason

Pelvik taban ve anorektal yapıların üç boyutlu görüntülenmesini sağlar.

Üretral Basınç Profilometrisi

Üretranın kapanma basıncını ölçerek cerrahi planlamaya katkı sunar.

Video Ürodinami

Dolum ve işeme sırasında görüntüleme ile ürodinami verilerini eş zamanlı birleştirir.

İdrar Günlüğü

Sıvı alımı, işeme sıklığı ve kaçırma epizotlarının kaydı tanı ve tedaviye yön verir.

Tedavi Yaklaşımları

Multidisipliner Ekip

Üroloji, kadın doğum (ürojinekoloji), gastroenteroloji, genel cerrahi, fizik tedavi ve psikoloji uzmanlarının ortak çalışması çoğu hastada gereklidir.

Konservatif ve Medikal Tedaviler

Yaşam tarzı değişiklikleri ve pelvik taban egzersizleri
Pelvik taban fizyoterapisi ve elektriksel stimülasyon
İlaç tedavileri (enfeksiyon, aşırı aktif mesane, ağrı yönetimi)
Hormon tedavileri
Pesser gibi destek cihazları

Cerrahi Seçenekler

Üriner fistül onarımları
Mesane sarkmasının onarımı ve askı ameliyatları
Mesane boynu kolajen enjeksiyonu
Mesane pili (sakral nöromodülasyon)
Üretra darlıklarının cerrahi genişletilmesi

Medikal Teknolojiler

Da Vinci robotik cerrahi sistemi
Ultrasonografi

Tıbbi Birimler

Cinsel İşlev Bozuklukları Tedavisi