Kalp Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Kalp cerrahisi sonrası taburculuk döneminde sternal stabiliteyi korumak ve komplikasyon riskini azaltmak için 6–8 hafta sternal önlemler, 5 kg üstü yükten kaçınma ve kademeli mobilizasyon önerilir. Aerobik aktivite için konuşma testine uygun tempoda yürüyüşe başlanır, süre haftalık küçük artışlarla 30–45 dakikaya çıkarılır. Enfeksiyonun erken saptanması için kesi hattının günlük gözlenmesi, ateş ve akıntı gibi uyarıcı bulguların izlenmesi önemlidir. Spirometrik solunum egzersizleri atelektazi ve pnömoni riskini azaltır; düzenli ilaç kullanımı ve antikoagülan alan hastalarda travmatik sporlardan kaçınma güvenliği artırır. Günlük kilo takibi sıvı retansiyonunu erken fark etmeyi sağlar; ani kilo artışı, istirahatte taşikardi/aritmi, inatçı dispne ya da şiddetli göğüs ağrısı durumunda tıbbi değerlendirme geciktirilmemelidir.

Evde iyileşme ve duygudurum

Kalp ameliyatı sonrası en hızlı toparlanma genellikle ev ortamında olur. İlk haftalarda yorgun, gergin veya duygusal hissetmek olağandır. Sabırlı olun, duygularınızı yakınlarınızla paylaşın ve günlük yaşamınıza küçük, yönetilebilir adımlarla geri dönün.

Yaşam alışkanlıkları

Beslenme ve sıvı

İlk haftalarda iştahsızlık normaldir. Sık ve küçük porsiyonlar tercih edin, yeterli su için. Diyetisyen önerilerine uyarak kalp dostu beslenme planına geçiş yapın.

İlaç kullanımı

İlaçlarınızı düzenli ve tam zamanında alın. Bir dozu atladıysanız bir sonraki sefer çift doz almayın; gerektiğinde sağlık ekibinize danışın.

Hareket ve sternal önlemler

Ameliyatta göğüs kemiğiniz kesildiği için ilk 6–8 hafta sternal önlemlere uyun. İlk günleri dinlenerek, ancak yatakta değil, mümkünse koltukta ayaklarınızı yüksekte tutarak geçirin.

Omuz hizasının üstündeki eşyalara uzanmamaya çalışın.
Eğilirken belden değil, dizlerden bükülün.
Oturduğunuz yerden kalkarken kollarınız yerine bacak kaslarınızı kullanın.
Yataktan kalkarken yan dönüp dirseğinizi destek olarak kullanın, baş dönmesini önlemek için önce bir süre oturun.
İlk 2 haftada günde bir kez bir kat merdiven çıkın; sonrasında kademeli artırın.
En az 1 ay 5 kilogramdan ağır yük kaldırmayın.

Yürüyüş programı

Çok sıcak veya soğuk olmayan havalarda düz zeminde yürüyün. İlk ay eşlik eden bir refakatçi bulundurun. Nefes nefese kalmadan konuşabileceğiniz tempoyu hedefleyin; 15 dakika ile başlayıp her hafta 5 dakika ekleyerek 2 ayda 45 dakikaya ulaşın.

Günlük tartılma

Her sabah aynı tartıda benzer kıyafetlerle tartılın. Gün içinde 1–1,5 kg’dan fazla artış saptarsanız kardiyak rehabilitasyon ekibinizi bilgilendirin.

Göğüs korsesi ve emboliyi önleyici çorap

Göğüs korsesini 2 ay düzenli kullanın; öksürürken/hapşırırken göğsünüzü destekleyin. Emboliyi önleyici çorapları gündüz takın, gece çıkarın; sabah yataktan kalkmadan önce tekrar giyin.

Banyo ve hijyen

Her gün ılık suyla ve parfümsüz sabunla duş alın; suyu sırtınızdan akıtın. Yara iyileşmesi tamamlanana kadar (genellikle 2–4 hafta) küveti doldurup içine girmeyin. İlk ay duşta yanınızda destek olacak biri bulunsun.

Araç kullanımı ve yolculuk

İlk 2 ay araç kullanmayın; arka koltukta oturun. Uzun yolculuklardan kaçının; 1 saati aşan yolculuklarda ayaklarınızı uzatın ve ara verin. Yolculuk öncesi kompresyon çoraplarınızı giyin.

Solunum egzersizleri

Verilen solunum egzersiz cihazını evde de kullanın: Günde 6–7 kez, her seferinde 10–15 üfleme yapın ve aralarda dinlenin. Çok sık ve hızlı üflemenin baş dönmesi yapabileceğini unutmayın. İstirahatte başlayan, eforla geçmeyen veya uykudan uyandıran nefes darlığında sağlık ekibinizi arayın.

Ameliyat sonrası merak edilenler

Kendime çok mu yükleniyorum?

Aşağıdaki belirtiler aktivitenin sizin için fazla geldiğini gösterir:

Baş dönmesi, göz kararması veya sersemlik
Bulantı-kusma
Soğuk terleme
Konuşmayı zorlaştıran nefes darlığı
Aşırı halsizlik ve bitkinlik
Çarpıntı
Göğüs, sırt, boyun, çene, kol ya da dişte ağrı veya baskı

Hangi ev işlerini yapabilirim?

Çiçek sulama
Toz alma
Basit tamirat
Masa hazırlama
Bulaşık yıkama
Basit yemek hazırlama

Hangi ev işlerinden sakınmalıyım?

Süpürme ve kuvvetli ovalama
Yatak örtüsü/dekoratif örtü değiştirme
Çöp kovası veya mobilya kaldırma/itme
Bahçe düzenleme ve ağır iş

Hangi sosyal aktiviteleri yapabilirim?

Örgü, resim gibi hafif hobiler
Kâğıt/masa oyunları
Arkadaşlarla hafif tempolu yürüyüş
Alışveriş
Sinemaya gitmek

Kaçınılacak aktiviteler

Ameliyattan 2 ay sonra yaşa ve iyileşme durumuna uygun çoğu aktiviteye dönebilirsiniz. Kan sulandırıcı kullanıyorsanız düşme ve çarpışma riski yüksek sporlardan (ör. kayak, futbol) kaçının.

Cinsel ilişki ve güvenlik

Genellikle 2. haftadan itibaren cinsel yaşama dikkatli şekilde dönülebilir; göğse ve kollara aşırı yük bindiren pozisyonlardan kaçının. Aşağıdaki durumlarda doktorunuza danışın:

İlişkiden sonra 5 dakikadan uzun süren hızlı kalp atımı veya nefes darlığı
İlişki sırasında/sonrasında göğüs ağrısı
Ertesi gün olağandışı yorgunluk

Hangi soruna karşı ne yapmalı?

Ağrı

Taburculukla verilen ağrı kesicileri reçeteye uygun kullanın. Ilık duş ve hafif sırt masajı kas spazmını azaltabilir.

Enfeksiyon

Yarayı her gün kontrol edin. Kızarıklık, şişlik, akıntı/kötü koku, üşüme-titreme, terleme veya 38.3°C üstü ateşte sağlık ekibinizi arayın.

Çarpıntı

İstirahatte düzensiz ve hızlı (dakikada 120’nin üstü) kalp atımı olursa kardiyak rehabilitasyon hemşirenize haber verin.

Ödem

Ayak-bacak şişliği gelişebilir. İstirahatte bacaklarınızı kalp seviyesinin üstüne kaldırın, sarkıtmaktan kaçının ve kompresyon çoraplarını düzenli giyin.

Uykusuzluk

İlk ay sırtüstü yatmaya çalışın; gündüz uzun şekerlemelerden kaçının. Yatmadan önce sakinleştirici rutinler (kitap, bulmaca, müzik) oluşturun ve reçete dışı ağrı kesici kullanmayın.

Kabızlık

Liften zengin sebze-meyve tüketin, kurutulmuş erik iyi bir seçenektir. Yetersiz kalırsa hekiminize danışın.