Kalp Kapağı Nedir? Kalp Kapağı Hastalıkları, Belirtileri ve Tedavileri

Kalp kapak hastalıkları, darlık (stenoz) veya yetersizlik (regürjitasyon) sonucu hemodinamik yüklenmeye ve tedavi edilmezse kalp yetmezliğine yol açabilen yapısal/işlevsel bozukluklardır. En sık belirtiler nefes darlığı, efor intoleransı, göğüs ağrısı, çarpıntı ve ödemdir. Tanı ekokardiyografi başta olmak üzere ileri görüntüleme ve gerektiğinde kateterizasyonla desteklenir. Tedavi; medikal yaklaşımlar, balon valvuloplasti, kapak onarımı veya mekanik/biyolojik kapak replasmanı ile transkateter seçenekleri (ör. MitraClip, TAVI) içerir. Kapak seçimi ve tedavi stratejisi hastanın yaşı, komorbiditeleri, cerrahi riski ve kapak anatomisine göre bireyselleştirilir. Erken tanı ve uygun zamanda müdahale, mortalite ve morbiditeyi belirgin şekilde azaltır.

Kalp Kapağı Nedir?

Kalp kapakları, kalbin odacıkları ile büyük damarlar arasında kanın tek yönde ilerlemesini sağlayan, açılıp kapanarak geri kaçışı önleyen yapılardır. Dört ana kapak bulunur: mitral, triküspit, aort ve pulmoner. Bu kapaklar, düzenli bir dolaşım ve etkin pompalama için eşgüdümle çalışır.

Kalp Kapağı Ne İşe Yarar?

Kalp kapaklarının temel işlevi kanın doğru yöne akmasını sağlamak ve geri kaçışı engellemektir. Böylece kalbin iş yükü dengelenir ve dolaşım istikrarlı şekilde sürer.

Kan akışını yönlendirir.
Geri kaçışı önler.
Kalbin yükünü ve basıncı dengeler.
Dolaşımın sürekliliğini destekler.

Kalp Kapağı Hastalığı Nedir?

Kapak hastalığı, kapakların daralması (stenoz) ya da tam kapanamaması (yetersizlik/regürjitasyon) nedeniyle normal akımın bozulduğu durumlardır. Darlık ileri akımı zorlaştırırken, yetersizlikte kan geriye kaçar; her iki durumda da kalpte basınç ve/veya hacim yükü artar ve zamanla kalp yetmezliğine ilerleyebilir.

Kalp Kapağı Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Belirtiler hastalığın türü ve şiddetine göre değişir, çoğu zaman eforla başlar ve zamanla istirahatte de ortaya çıkabilir.

Nefes darlığı
Yorgunluk ve halsizlik
Göğüs ağrısı veya rahatsızlık
Çarpıntı, düzensiz kalp atımı
Bayılma veya baş dönmesi
Bacaklarda/karında ödem
Hırıltı, geceleri artan öksürük
Egzersiz kapasitesinde azalma

Kalp Kapağı Hastalıkları Nelerdir?

Kapak patolojileri darlık, yetersizlik veya her ikisinin bir arada görüldüğü kombine lezyonlar şeklinde olabilir.

Mitral Kapak Darlığı

Mitral açıklığın daralması, sol atriyumdan sol ventriküle akımı kısıtlar; atriyal basınç yükselir ve akciğer dolaşımı etkilenir.

Mitral Kapak Yetmezliği

Mitral kapak tam kapanamadığında sol ventrikülden sol atriyuma geri kaçış oluşur; hacim yükü artar ve kalp debisi düşebilir.

Aort Kapak Darlığı

Aort kapağının daralması, sol ventrikülden aortaya yeterli kan geçişini engeller; efor kısıtlılığı, göğüs ağrısı ve bayılma görülebilir.

Aort Kapak Yetmezliği

Aorttan sol ventriküle diyastolde kan geri döner; nabız basıncı artabilir ve ventrikül genişleyebilir.

Triküspit Kapak Darlığı

Sağ atriyumdan sağ ventriküle geçiş zorlaşır; venöz basınç artar ve periferik ödem gelişebilir.

Triküspit Kapak Yetmezliği

Sağ ventrikülden sağ atriyuma kaçak oluşur; vücutta sıvı birikimi ve karaciğer konjesyonu görülebilir.

Pulmoner Kapak Darlığı

Sağ ventrikülden akciğerlere giden akım kısıtlanır; sağ ventrikül basıncı ve iş yükü artar.

Pulmoner Kapak Yetmezliği

Akciğer arterlerinden sağ ventriküle geri kaçış olur; sağ ventrikülde hacim yükü artar.

Mitral Kapak Prolapsusu (Çökmesi)

Mitral yaprakçıkların sol atriyuma sarkmasıyla karakterizedir; çoğu olgu iyi seyirlidir, bazı durumlarda mitral yetmezliğe yol açabilir.

Kapaklarda Enfeksiyon (Endokardit)

Bakteri veya mantarların yol açtığı kapak iltihabı, yapısal bozulmaya ve ciddi kaçak/darlığa neden olabilir.

Kalp Kapağı Hastalıkları Tedavi Seçenekleri Nelerdir?

Tedavi, hastalığın tipi, şiddeti ve hastanın risk profiline göre belirlenir. Amaç semptomları azaltmak, kalp fonksiyonunu korumak ve yaşam süresini uzatmaktır.

İlaç tedavisi ve yaşam tarzı düzenlemeleri
Balon valvuloplasti (seçilmiş darlıklarda kapak açılımını artırma)
Kapak onarımı (yaprakçıkların ve destek yapıların tamiri)
Kapak replasmanı (mekanik veya biyolojik protez)
Transkateter kapak tedavileri (örneğin mitral klips)
TAVI: Transkateter aort kapak replasmanı
Gerekli hastalarda uzun süreli antikoagülan kullanımı

Kapak Onarımı

Kapak yaprakçıklarının serbestleştirilmesi, destek halkası yerleştirilmesi veya kusurlu dokunun biçimlendirilmesi gibi tekniklerle kapak fonksiyonu iyileştirilir. Uygun olgularda kapak anatomisinin korunması önemli avantaj sağlar.

Kalp Kapak Değişimi

Hasarlı kapak çıkarılarak mekanik ya da biyolojik protezle değiştirilir. Mekanik kapaklar uzun ömürlüdür ancak ömür boyu antikoagülan gerektirir; biyolojik kapaklarda genellikle uzun süreli antikoagülasyon gerekmez fakat zamanla dejenerasyon görülebilir.

Transkateter Kapak Tedavisi

Kateter yoluyla kapakların onarımı veya değiştirilmesi mümkündür. Örneğin mitral yetmezlikte klips yöntemiyle yaprakçık uçları birleştirilerek kaçak azaltılabilir; iyileşme süresi genellikle kısadır.

TAVI

Transkateter aort kapak replasmanında, kasık damarından ilerletilen kateter üzerindeki yapay kapak daralmış aort kapağı içine yerleştirilir. Özellikle cerrahi riski yüksek ve uygun anatomisi olan hastalarda etkili bir seçenektir.