Kalp Kası İltihabı (Miyokardit) Nedir? Miyokardit Belirtileri

Miyokardit, enfeksiyöz patojenlere (özellikle virüsler) veya immünolojik/toksik etmenlere bağlı gelişen miyokardiyal inflamasyondur ve asemptomatik seyredebileceği gibi aritmi, kalp yetmezliği ve nadiren ani kardiyak ölüme yol açabilir. Tanısal yaklaşımda EKG ve kardiyak biyobelirteçler ilk basamaktır; ekokardiyografi ve kardiyak MR doku karakterizasyonu ve ödem/nekroz saptamada değerlidir; endomiyokardiyal biyopsi seçilmiş olgularda altın standarttır. Yönetim, altta yatan nedenin tedavisi, istirahat ve egzersiz kısıtlaması ile kalp yetmezliği kılavuz tedavilerini kapsar; otoimmün veya fulminan olgularda immünmodülatör tedaviler düşünülebilir. Hemodinamik instabilite veya refrakter aritmilerde ECMO, ventriküler destek cihazları ve ICD/pil gibi ileri tedaviler gündeme gelir. Aşı ilişkili miyokardit nadirdir ve çoğu zaman hafif seyreder; enfeksiyona bağlı miyokardit riski genel olarak daha yüksektir. Koruyucu önlemler arasında hijyen, aşılar, sağlıklı yaşam alışkanlıkları ve enfeksiyonların erken tedavisi yer alır.

Kalp Kası İltihabı (Miyokardit) Nedir?

Miyokardit, kalbin kas dokusunun enfeksiyonlar, bağışıklık sistemi düzensizlikleri, toksinler veya bazı ilaçlara bağlı olarak iltihaplanmasıdır. Klinik tablo hafif ve geçici olabileceği gibi, ritim bozukluğu, kalp yetmezliği veya nadiren ani kardiyak olaylara kadar ilerleyebilir. Birçok kişi hafif olgularda belirti fark etmeden iyileşebilir.

Miyokardit Neden Olur?

En yaygın neden viral enfeksiyonlardır. Vücut enfeksiyonla savaşırken ortaya çıkan bağışıklık yanıtı, kalp kasında hasara yol açabilir. Enfeksiyöz, otoimmün ve toksik etkenler başlıca kaynaklardır:

Enfeksiyonlar: Enterovirüsler (Coxsackie), influenza, SARS‑CoV‑2, Parvovirüs B19, CMV, EBV gibi virüsler; daha nadiren bakteriler (ör. difteri, stafilokok/streptokok), parazitler (Toxoplasma, Trypanosoma cruzi) ve mantarlar (Candida vb.).
Otoimmün hastalıklar: Lupus, romatoid artrit gibi sistemik inflamatuvar durumlar.
Toksik/alerjik nedenler: Alkol ve kokain gibi maddeler, ağır metaller, radyasyon veya bazı kimyasallara maruziyet.
İlaçlar ve çok nadiren aşılar: Bazı kemoterapötikler, immünoterapi ajanları veya diğer ilaçlar; aşıya bağlı miyokardit nadirdir ve genellikle hafif seyreder. Mevcut veriler, enfeksiyona bağlı miyokardit riskinin aşıya kıyasla daha yüksek olduğunu göstermektedir.

Miyokardit Belirtileri

Pek çok olguda belirti hafiftir ya da görülmez. Belirti veren hastalarda şu yakınmalar ortaya çıkabilir:

Nefes darlığı ve eforla çabuk yorulma
Göğüste bıçak saplanır tarzda ağrı veya baskı hissi
Çarpıntı, düzensiz kalp atımı; nadiren bayılma
Halsizlik, iştahsızlık
Ateş, boğaz ağrısı, kas-eklem ağrıları, ishal gibi enfeksiyon bulguları
Bacaklarda/ayaklarda ödem veya boyun damarlarında dolgunluk

Bebeklerde Miyokardit Belirtileri

Bebekler, olgunlaşmamış bağışıklık sistemi nedeniyle daha duyarlı olabilir. Şu belirtiler görülebilir:

Soluk cilt ve beslenme güçlüğü
Huzursuzluk, zayıflık
Hızlı/zor nefes alma

Çocuklarda Miyokardit Belirtileri

Çocuklarda semptomlar bir enfeksiyonun ardından başlayabilir:

Solukluk, yorgunluk
Hızlı veya zor nefes alma, öksürük
Ateş
Göğüs ağrısı ve bazen bayılma

Miyokardit Teşhisi

Şikayetleriniz varsa gecikmeden bir hekime başvurun. Değerlendirmede muayene bulgularına ek olarak aşağıdaki testler kullanılabilir:

Kan testleri: Troponin ve diğer biyobelirteçler, enfeksiyon bulguları ve kan sayımları
Elektrokardiyogram (EKG): Elektriksel iletim ve ritim değerlendirmesi
Ekokardiyografi: Kalp boşlukları, kasılma gücü ve kapaklar
Akciğer grafisi: Kalp büyümesi veya akciğerlerde sıvı
Kardiyak MR: Ödem/nekroz ve inflamasyonun doku düzeyinde gösterilmesi
BT görüntüleme: Seçilmiş durumlarda
Endomiyokardiyal biyopsi: Tanının netleşmesi gereken seçili olgularda

Miyokardit Tedavisi

Hafif olgular çoğu kez istirahat ve tıbbi izlemle düzelir. Tedavinin temel bileşenleri şunlardır:

Altta yatan nedenin tedavisi (enfeksiyon/otoimmün süreçlerin yönetimi)
İlaçlar: ACE inhibitörleri/ARB, beta blokerler, diüretikler
İmmünmodülasyon: Seçilmiş hastalarda kortikosteroid veya IVIG
Yaşam tarzı: İstirahat, aktivitenin geçici olarak kısıtlanması, düşük tuzlu beslenme

Ağır veya hızlı kötüleşen olgularda ileri destek gerekebilir:

Ekstrakorporeal membran oksijenasyonu (ECMO)
Ventriküler destek cihazları (VAD)
Geçici/kalıcı kalp pili veya ICD
Aort içi balon pompası

Miyokardit Nasıl Önlenir?

El hijyenine dikkat edin, solunum yolu enfeksiyonlarından korunun.
Mevsimsel aşılarınızı (ör. grip) ve önerilen diğer aşıları yaptırın.
Hasta kişilerle yakın temastan kaçının; gerekli durumlarda maske kullanın.
Dengeli beslenin, düzenli uyuyun ve uygun egzersiz yapın.
Sigara ve aşırı alkol kullanımından kaçının.
Boğaz ağrısı/ateş gibi enfeksiyon belirtilerinde zamanında tıbbi değerlendirme alın.

Kimler Risk Altında?

Erkekler ve genç erişkinler
Bebekler
Aşırı alkol veya madde kullanımı olanlar
Otoimmün hastalığı veya kronik hastalığı (AIDS, diyabet, kronik böbrek hastalığı vb.) bulunanlar
Kemoterapi, radyoterapi, diyaliz gibi tedaviler alanlar ya da kalp cihazı/merkezi kateter taşıyanlar
Ciddi cilt/göğüs yaralanmaları olanlar

Miyokarditiniz Varsa Nelere Dikkat Etmelisiniz?

Tuz tüketimini azaltın; sıvı kısıtlaması gerekip gerekmediğini hekiminize sorun.
Alkol ve sigaradan uzak durun.
Hekiminiz izin verene kadar spor ve ağır egzersiz yapmayın.
İlaçlarınızı önerilen doz ve aralıklarda kullanın; kontrolleri aksatmayın.

Miyokardit Hakkında Sık Sorulan Sorular

Miyokardit ne demek?

Enfeksiyöz, immün veya toksik nedenlerle kalp kasının iltihaplanmasıdır.

Miyokardit nasıl anlaşılır?

Göğüs ağrısı, nefes darlığı, çarpıntı, bayılma ve ateş-kas ağrıları gibi bulgularla şüphelenilir; benzer belirtiler yapan diğer hastalıklar ek testlerle dışlanır.

Miyokardit nasıl tespit edilir?

Muayene sonrasında EKG, kan testleri, ekokardiyografi ve kardiyak MR başlıca yöntemlerdir; gerekli olgularda biyopsi yapılabilir.

Miyokardit nasıl geçer?

Hafif olgular istirahat ve ilaçlarla iyileşebilir. Ağır olgularda altta yatan nedenin tedavisine ek olarak kalp yetmezliği tedavileri ve ileri destek cihazları gerekebilir.