Karın Zarı Kanseri (Periton Kanseri) Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Periton kanseri, karın boşluğunu örten peritondan kaynaklanan veya diğer organ kanserlerinin peritona yayılmasıyla gelişen nadir ve agresif bir malignitedir. Erken dönemde sinsi seyredebilir; ilerledikçe asit, karın ağrısı, iştahsızlık, kilo değişiklikleri ve bağırsak tıkanıklığı belirtileri ortaya çıkar. Tanı; görüntüleme (USG, BT, MRG, PET-CT), tümör belirteçleri (örn. CA-125) ve histopatolojik doğrulama için biyopsiye dayanır. Tedavi çoğunlukla sitoredüktif cerrahi, sistemik kemoterapi ve seçilmiş olgularda HIPEC kombinasyonunu içerir; uygun hastalarda hedefe yönelik tedaviler ve gerekirse radyoterapi eklenebilir. Destekleyici ve palyatif yaklaşımlar semptom kontrolü ve yaşam kalitesini artırır. Erken tanı ve multidisipliner bakım, sağkalımı ve tedavi başarısını iyileştirir.

Karın Zarı Kanseri (Periton Kanseri) Nedir?

Karın zarı kanseri, karın boşluğunu döşeyen periton adı verilen ince zar dokusundan köken alan veya diğer organ kanserlerinin peritona yayılmasıyla gelişen nadir ve agresif bir hastalıktır. Erken evrede belirti vermeyebilir; ilerledikçe karında sıvı birikimi (asit), şişkinlik, ağrı, iştahsızlık, erken doyma ve sindirim alışkanlıklarında değişiklik gibi yakınmalar görülebilir. Tedavi, çoğunlukla sitoredüktif cerrahi ile tümör yükünün azaltılması ve sistemik kemoterapi ile tamamlanması; uygun seçilmiş olgularda ameliyat sırasında uygulanan HIPEC ile desteklenmesi şeklinde planlanır.

Nedenleri ve Risk Faktörleri

Periton kanserinin kesin nedeni her zaman bilinmese de bazı faktörler riski artırabilir. BRCA1/BRCA2 mutasyonları, ailede over/periton kanseri öyküsü, hormon replasman tedavisi kullanımı, hiç doğum yapmama, ileri yaş, obezite ve endometriozis bu faktörler arasındadır. Bu risklerin varlığı hastalığın mutlaka gelişeceği anlamına gelmez; risk faktörü olmayan bireylerde de görülebilir.

Belirtiler

Hastalık ilerledikçe semptomlar belirginleşir ve günlük yaşamı etkileyebilir. Aşağıdaki yakınmalar uyarıcı olabilir:

Karında şişkinlik ve dolgunluk hissi
Karın ağrısı veya basınç hissi
İştahsızlık, erken doyma, hazımsızlık
Bulantı ve kusma
Kabızlık veya ishal
Açıklanamayan kilo kaybı veya kilo alımı
Halsizlik ve yorgunluk
Sık idrara çıkma
Asite bağlı belirgin karın şişliği ve nefes darlığı
Bağırsak tıkanıklığı bulguları (şiddetli ağrı, gaz-dışkı çıkaramama)

Tanı ve Uygulanan Testler

Tanı süreci, ayrıntılı öykü ve fizik muayene ile başlar; ardından görüntüleme, laboratuvar ve histopatolojik incelemelerle doğrulanır.

Fizik Muayene ve Hasta Öyküsü

Doktor, belirtilerin süresi ve şiddetini, aile öyküsünü ve eşlik eden hastalıkları değerlendirir; karında hassasiyet, kitle ve asit açısından muayene yapar. Bu aşama, ileri testlerin gerekliliğini belirler.

Görüntüleme Yöntemleri

Ultrasonografi, Bilgisayarlı Tomografi (BT), Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG) ve gerekirse PET-CT; tümörün yeri, yayılımı ve evresini saptamada kullanılır. Bulgular, tedavi planının kişiselleştirilmesine yardımcı olur.

Biyopsi ve Laboratuvar Testleri

Kesin tanı için şüpheli odaktan biyopsi alınarak patolojik inceleme yapılır. Kan testlerinde CA-125 ve uygun durumlarda diğer belirteçler izlenebilir. Karın sıvısı varlığında paracentez ile alınan örneğin sitolojik analizi tanıyı destekler. Bazı olgularda laparoskopi hem tanı hem evreleme amaçlı tercih edilebilir.

Tanıda kullanılan başlıca yöntemler:

Fizik muayene ve ayrıntılı öykü
Kan testleri (ör. CA-125)
Ultrasonografi
BT ve MRG
PET-CT
Paracentez (asit analizi)
Laparoskopi
Biyopsi ve patoloji

Tedavi ve Uygulanan Yöntemler

Tedavi; hastalığın evresi, tümörün yayılımı, biyolojik özellikleri ve hastanın genel durumuna göre multidisipliner olarak planlanır.

Cerrahi Müdahale (Sitoredüktif Cerrahi)

Amaç, görünür tümör dokusunun mümkün olan en düşük düzeye indirilmesidir. Bazı durumlarda etkilenen organ veya dokuların bir kısmı da çıkarılabilir. Ameliyat sonrası iyileşme sürecinde beslenme, mobilizasyon ve komplikasyonların önlenmesi yakından izlenmelidir.

Kemoterapi ve HIPEC

Sistemik kemoterapi, dolaşım yoluyla yayılmış hücrelere etki eder. HIPEC ise ameliyat sırasında ısıtılmış ilaçların doğrudan karın boşluğuna verilmesiyle etkinliği artırmayı hedefler. Kemoterapi; ameliyat sonrası kalıntı hücreleri yok etmek veya ameliyat öncesi tümör yükünü azaltmak için uygulanabilir.

Hedefe Yönelik Tedaviler

Moleküler hedefleri bulunan olgularda monoklonal antikorlar ve tirozin kinaz inhibitörleri gibi ajanlar kullanılabilir. Uygunluğu, biyobelirteç ve genetik testlerle belirlenir ve sıklıkla kemoterapi ile kombine edilir.

Radyoterapi

Seçilmiş lezyonlarda tümör hacmini küçültmek, semptomları hafifletmek veya cerrahi/kemoterapiye destek olmak amacıyla uygulanabilir. IMRT ve SBRT gibi teknikler sağlıklı dokuları korumaya yardımcı olur.

Destekleyici ve Palyatif Bakım

Beslenme desteği, ağrı kontrolü, fiziksel aktivite, psikolojik destek ve semptom yönetimi; tedavinin tolere edilmesini ve yaşam kalitesini artırmayı hedefler. Alternatif yaklaşımlar, kanıta dayalı tedavilerin yerine geçmemeli; hekim kontrolünde tamamlayıcı olarak düşünülmelidir.

Karın Zarı Kanseri ile Yaşam ve Beslenme

Protein, sağlıklı yağlar ve liften zengin; sebze, meyve, tam tahıllar ve omega-3 kaynaklarını içeren bir beslenme planı önerilir. Küçük ve sık öğünler bulantıyı azaltabilir; yeterli sıvı alımı önemlidir. İşlenmiş gıdalardan, aşırı şeker ve alkol tüketiminden kaçınılmalı; sigara bırakılmalıdır. Hafif-orta düzey egzersiz ve stres yönetimi teknikleri (meditasyon, yoga, nefes egzersizleri) iyilik halini destekler. Kişiye özel öneriler için hekim ve diyetisyen desteği alınmalıdır.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Periton Kanseri Nasıl Yayılır?

Genellikle karın içi organ tümörlerinden peritona yüzeyel yayılım yoluyla; ayrıca lenfatik ve kan dolaşımı üzerinden yayılabilir.

Periton Kanseri Tedavi Edilebilir mi?

Erken evre ve uygun hastalarda cerrahi, kemoterapi ve HIPEC ile hastalık kontrol altına alınabilir. İleri evrede amaç, ilerlemeyi yavaşlatmak ve yaşam kalitesini artırmaktır.

Periton Kanseri Olan Hastalar Ne Kadar Yaşar?

Sağkalım; evre, tümör biyolojisi, yayılım derecesi ve tedaviye verilen yanıta göre değişir. Erken tanı ve etkili tedavi ile süre uzatılabilir.

Periton Kanseri Genetik mi?

BRCA1/BRCA2 gibi kalıtsal mutasyonlar riski artırabilir; ancak tüm olgular genetik değildir. Çoğu vaka çevresel ve rastlantısal faktörlerle ilişkilidir.

Periton ve Over (Yumurtalık) Kanseri Arasındaki Fark Nedir?

Over kanseri yumurtalıktan köken alır; periton kanseri periton zarından başlar. İleri evre over kanseri peritona yayılabildiğinden belirtiler benzer olabilir.