Kemik Kanseri Nedir? Kemik Kanseri Belirtileri, Tanısı ve Tedavisi
Kemik kanseri, kemik dokusundan köken alan ve en sık osteosarkom şeklinde görülen malign tümörlerdir; hızlı büyüyebilir ve sıklıkla akciğerlere metastaz yapar. Klinik olarak gece artan kemik ağrısı, şişlik, hareket kısıtlılığı ve patolojik kırıklarla seyreder. Tanıda röntgen, MRI, BT ve PET-CT gibi görüntüleme yöntemleri yardımcı, kesin tanı ise biyopsi ile konur. Tedavi; cerrahi rezeksiyon, kemoterapi ve radyoterapi kombinasyonlarına dayanır; uygun olgularda hedefe yönelik tedaviler ve immünoterapi eklenebilir. İyi huylu kemik tümörleri genellikle izlem gerektirir; kırık riski veya deformite varlığında cerrahi düşünülür. Erken tanı ve multidisipliner yaklaşım hastaların prognozunu belirgin biçimde iyileştirir.
Kemik Kanseri Nedir?
Kemik kanseri, kemikte yer alan hücrelerin kontrolsüz çoğalmasıyla oluşan kötü huylu tümörlerdir. En yaygın primer tip osteosarkomdur; mikroskopta düzensiz osteoid (kemik matriksi) üretimiyle tanınır. Hızlı büyüme eğilimi gösterebilir, çevre dokuyu tahrip eder ve özellikle kan yoluyla akciğerlere yayılabilir. Erken tanı ile cerrahi ve sistemik tedavilerin başarısı belirgin artar.
Kemik Tümörü Belirtileri
Belirtiler tümörün yeri, tipi ve boyutuna göre değişir; en sık ağrı ve şişlik görülür. Eklem çevresindeki kitleler hareket kısıtlılığına neden olabilir; zayıflayan kemikte hafif travmayla kırık gelişebilir.
- Sürekli ve sıklıkla gece artan kemik ağrısı
- Tümör bölgesinde şişlik veya ele gelen kitle
- Hareket kısıtlılığı, eklem yakınında sertlik
- Hafif travmayla kırık veya açıklanamayan kırıklar
- Halsizlik, iştahsızlık, istemsiz kilo kaybı, ateş/gece terlemesi
- Omurga ya da sinir basısına bağlı uyuşma/karıncalanma
Kemik Tümörü Türleri
Kemik tümörleri iyi huylu (benign) ve kötü huylu (malign) olarak sınıflanır. Malign tümörler primer olarak kemikten köken alabilir veya diğer organlardan kemiğe metastaz yapabilir.
Kötü Huylu Kemik Tümörleri (Primer)
- Osteosarkom: Çocuk ve genç erişkinlerde sık; diz çevresini tutma eğiliminde, osteoid üreten malign tümör.
- Kondrosarkom: Kıkırdak kökenli; pelvis, kalça ve omuz çevresinde görülebilir.
- Ewing sarkomu: Kemik ve yumuşak dokuyu tutabilen; pelvis, kaburga ve uzun kemiklerde ortaya çıkabilir.
- Fibrosarkom: Fibroblast kökenli; sıklıkla alt ekstremite ve mandibulada izlenebilir.
Başka bir organdaki kanserin kemiğe yayılmasıyla oluşur ve primer kemik kanserlerine göre daha sık görülür. Meme, prostat, akciğer, tiroid ve böbrek kanserleri en yaygın kaynaklardır.
İyi Huylu Kemik Tümörleri
Benign lezyonlar yayılım göstermez; ancak ağrı, deformite ve kırığa neden olabilir. Bazıları çocuklukta kendiliğinden gerileyebilir.
- Osteokondrom, enkondrom, non-ossifying fibroma
- Fibröz displazi, kondromiksoid fibrom
- Osteoblastom, kondroblastom
- Dev hücreli tümör, basit/anevrizmal kemik kisti
Kemik Tümörü Nedenleri
Kemik tümörlerinin etyolojisi çok faktörlüdür. Genetik yatkınlık, yüksek doz radyasyon, Paget hastalığı gibi kemik hastalıkları ve bazı kalıtsal sendromlar riski artırır. Kronik iltihap/yaralanmalar, bağışıklık sistemi zayıflığı ve toksik çevresel maruziyetler de olası etkenlerdir.
- Genetik faktörler ve kalıtsal sendromlar (ör. Li-Fraumeni, kalıtsal retinoblastom)
- Radyasyona maruz kalma (tedavi veya çevresel)
- Paget hastalığı ve diğer kemik yeniden şekillenme bozuklukları
- İyi huylu lezyonların büyüme dinamikleri ve nadiren dönüşüm
- Kronik travma/iltihap ile hızlanan hücre döngüsü
- Bağışıklık sistemi baskılanması ve toksik kimyasal maruziyeti
Kemik Tümörlerinde Risk Faktörleri
- Aile öyküsü ve belirli kalıtsal kanser sendromları
- Yüksek doz radyoterapi öyküsü
- Paget hastalığı gibi kemik yapısını bozan durumlar
- Bağışıklık sisteminin zayıflaması
- Ergenlik dönemindeki hızlı kemik büyümesi
- Başka kanserlerden kemiğe metastaz
Kemik Tümörü Tanısı ve Uygulanan Testler
Değerlendirme öykü, fizik muayene ve görüntülemeyle başlar. Röntgen, BT ve MRI lezyonun yerini ve yayılımını gösterir; PET-CT metastaz varlığını değerlendirmede yardımcıdır. Kesin tanı için biyopsi şarttır; patolojik inceleme alt tipi ve biyolojik davranışı belirler.
Kemik Kanseri Tedavisi
Tedavi tümör tipi ve evresine göre kişiselleştirilir. Cerrahi rezeksiyon, kemoterapi ve radyoterapi temel yaklaşımlardır; uygun hastalarda hedefe yönelik tedaviler ve immünoterapi seçenek olabilir. Uzuv koruyucu cerrahi ve rekonstrüksiyon, fonksiyonun sürdürülmesini amaçlar.
- Cerrahi: Geniş sınırla çıkarım, gerekirse protez/greft ile rekonstrüksiyon
- Kemoterapi: Tümör yükünü azaltma veya eradikasyon
- Radyoterapi: Tümör kontrolü ve ağrı palyasyonu
- Hedefe yönelik ve immünoterapiler: Seçilmiş alt tiplerde
İyi Huylu Tümörlerde Tedavi
Birçok benign lezyon düzenli takip ile izlenir. Kırık riski, deformite, büyüme plağı etkilenmesi veya tanı şüphesi durumunda cerrahi küretaj ve kemik greftleri uygulanabilir; mümkün olduğunca sağlam doku korunur.
Kemik Sağlığını Korumak
Kalsiyum ve D vitamini açısından zengin beslenme, düzenli ağırlık taşıyan egzersizler ve düşme riskini azaltan güvenlik önlemleri kemik sağlığını destekler. Şüpheli ağrı veya şişlikte gecikmeden tıbbi değerlendirme önerilir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Kemik Tümörü Belirtileri Nelerdir?
En yaygın belirtiler ağrı, şişlik, hareket kısıtlılığı ve patolojik kırıklardır; bazı olgularda sistemik şikayetler eşlik eder.
Kemik Tümörü Neden Olur?
Genetik yatkınlık, radyasyon, bazı kemik hastalıkları ve nadiren travma ile ilişkilidir; kesin neden her zaman saptanamayabilir.
İyi Huylu Kemik Tümörü Tehlikeli midir?
Yayılım göstermez; ancak büyüyerek ağrı, deformite ve kırığa yol açabilir. Bu durumlarda tedavi gerekebilir.
Kemik Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Şiddetli kemik ağrısı, şişlik, kolay kırılma eğilimi; bazı hastalarda ateş, kilo kaybı ve gece ağrıları görülür.
Kemik Kanseri Ölümcül Müdür?
Erken tanı ve uygun tedavi ile kontrol edilebilir; ileri ve tedavisiz olgularda yaşamı tehdit edebilir.
Kemik İliği Kanseri Nedir?
Kemik iliğindeki hücrelerin kötü huylu çoğalmasıyla ortaya çıkar; bağışıklık sistemi ve kan hücresi üretimini olumsuz etkiler.