Kılcal Damar Tedavisi Nedir? Nasıl Yapılır?

Kılcal damarların tedavisinde ilk basamak, telanjiektazi tipinin ve cilt fototipinin doğru sınıflandırılmasıdır. Hemoglobini hedefleyen lazer/ışık sistemleri (PDL 595 nm, KTP 532 nm, Nd:YAG 1064 nm) ve geniş bantlı ışık (IPL) damarda ısı ile koagülasyon sağlayarak görünürlüğü azaltır; bacak telanjiektazileri ve retiküler venlerde skleroterapi etkilidir. İşlem sonrası eritem, ödem ve purpura beklenen geçici bulgulardır; nadiren kabuklanma ve pigment değişiklikleri görülebilir. 1-3 arası seans çoğunlukla yeterli olup yaygın olgularda daha fazla seans gerekebilir. Kalıcılık yüksektir; ancak rosacea, güneş ve termal tetikleyiciler yeni damar oluşumuna neden olabilir, bu nedenle fotoproteksiyon ve tetikleyici kontrolü önerilir. Fotosensitize ilaç kullanımı, aktif enfeksiyon, ağır koagülopati ve gebelik gibi durumlarda tedavi ertelenmeli veya alternatifler düşünülmelidir.

Kılcal Damar Tedavisi Nedir?

Kılcal damar (telenjiektazi) tedavisi, cilt yüzeyine yakın ince damarların genişleyip görünür hale gelmesiyle oluşan kırmızı-mor çizgi veya ağ görünümünü azaltmayı amaçlayan işlemlerin genel adıdır. En sık yüz, burun kenarları, yanaklar, çene ve bacaklarda görülür. Tedavi, damarı hedefleyerek işlevsiz hale getirir ve cilt görünümünü belirgin biçimde iyileştirir.

Kimlerde Görülür ve Belirtiler

Açık tenli bireylerde ve rosacea eğilimi olanlarda daha sık görülür.
Yüz, bacak ve ayak bileğinde ince kırmızı-mor çizgiler, örümcek ağı benzeri damarlar veya noktasal lezyonlar belirir.
Sıcak, soğuk, alkol, egzersiz veya duygusal stresle kızarma artabilir.

Kılcal Damar Görünümü Nedenleri

Kılcal damarların belirginleşmesi; genetik yatkınlık, yaşlanma ve çevresel-etkensel faktörlerin birleşimiyle gelişir.

Risk Faktörleri ve Tetikleyiciler

Güneş maruziyeti ve fotohasarlanma
Rosacea, atopik/kuru cilt, telenjiektazik eğilim
Hormonal değişiklikler, gebelik; östrojen içeren ilaçlar
Uzun süreli topikal/sistemik kortikosteroid kullanımı
Alkol, sıcak-soğuk temas, rüzgar, ani ısı değişimleri
Spider anjioma, port-wine stain (kapiller malformasyon) gibi damar kökenli durumlar
Travma, cerrahi veya kozmetik işlemler sonrası lokal damar genişlemesi

Tedavi Yöntemleri

Lazer ve Işık Temelli Yöntemler

Lazer/ışık sistemleri, damardaki hemoglobini seçici olarak hedefler ve ısıyla damarı kapatır.

Pulsed dye laser (PDL, 585-595 nm): Yüzeyel, kırmızı telanjiektaziler için sık tercih edilir.
KTP lazer (532 nm): İnce ve yüzeyel damarlar ile eritem için etkilidir.
Nd:YAG lazer (1064 nm): Daha derin ve mavimsi damarlar için uygundur; koyu tenlerde göreli olarak daha güvenlidir.
IPL (geniş bant ışık): Lazer değildir; yaygın kızarıklık ve yüzeyel damarların azaltılmasında kullanılabilir.

Cihaz ve parametre seçimi; damar çapı/derinliği, anatomik bölge ve cilt fototipine göre yapılır.

Skleroterapi

Bacak telanjiektazileri ve retiküler venlerde, damar içine sklerozan solüsyon enjekte edilerek damarın kapanması sağlanır. Yüz damarlarında genellikle tercih edilmez.

Diğer Tamamlayıcı Yaklaşımlar

Kamuflaj kozmetiği ve yeşil alt tonlu kapatıcılar
Rosacea yönetimi (tetikleyicilerden kaçınma, uygun topikal sistemik tedaviler)
Düzenli fotoproteksiyon (SPF 50+)

Tedavi Süreci

Öncesi Hazırlık

Dermatolojik muayene ile lezyon tipi ve uygun yöntem belirlenir.
Son 4-6 hafta yoğun güneş/solaryumdan kaçınılır; bronz ten işlem riskini artırır.
Retinoid/eksfoliyan ürünler işlem öncesi geçici olarak kesilebilir; fotosensitize ilaçlar ve antikoagülanlar hekimle değerlendirilir.

İşlem Nasıl Yapılır?

Koruyucu gözlük takılır; hedef damarlar noktasal atışlarla taranır.
Soğutma sistemleri ağrıyı ve epidermal hasarı azaltır.
Seans süresi bölgeye göre 10-30 dakika olup anında hafif kızarma/purpura görülebilir.

Sonrası Bakım ve İyileşme

İlk 24-48 saatte soğuk kompres, sıcak banyo/sauna ve yoğun egzersizden kaçınma
Günlük SPF 50+ kullanımı; kabuklanma olursa koparmama
Gerekirse kısa süreli yatıştırıcı kremler; makyaj genellikle ertesi gün yapılabilir

Sonuçlar ve Seans Sayısı

Küçük ve yüzeyel damarlar genellikle 1-3 seansta belirgin azalır; yaygın/derin damarlar 3-6 seans gerektirebilir. Sonuçlar kalıcıdır; ancak yeni damarlar zamanla oluşabilir. Güneşten korunma ve tetikleyicilerden kaçınma nüksü azaltır.

Güvenlik ve Yan Etkiler

Yaygın: Geçici kızarıklık, ödem, purpura
Daha nadir: Kabarcık/kabuklanma, hiperpigmentasyon/hipopigmentasyon, damar mattingi
Çok nadir: Skar, enfeksiyon
Kontrendikasyon/uyarı: Aktif enfeksiyon, yakın dönemde izotretinoin kullanımı, kontrolsüz kanama bozukluğu, gebelik (göreceli), fotosensitize ilaç kullanımı; koyu ten tiplerinde pigment değişikliği riski

Yüzdeki Kılcal Damarlar: Özel Notlar

Yüz telanjiektazilerinde PDL/KTP sıklıkla ilk seçenekken, burun kanatları ve daha derin damarlar için Nd:YAG tercih edilebilir. Göz çevresinde mutlak göz koruması gerekir. Spider anjiomlar çoğunlukla tek seansta geriler; port-wine stain olguları çoklu seans ve takip gerektirir.

Sıkça Sorulan Sorular

Tedavi ağrılı mı? Soğutma ve kısa atışlar sayesinde çoğu kişi hafif batma şeklinde hisseder.
İşleme ne zaman dönerim? Çoğu hasta aynı gün sosyal yaşamına döner.
Sonuçlar ne kadar sürer? Tedavi edilen damarlar kapanır; yeni damar oluşumu tetikleyicilere bağlıdır.
Hangi mevsim uygun? Güneşin daha az olduğu dönemler tercih edilir; yazın da uygun önlemlerle yapılabilir.
Yüze skleroterapi yapılır mı? Genellikle önerilmez; bacak için daha uygundur.