Lynch Sendromu Nedir? Lynch Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Lynch sendromu, DNA uyumsuzluk onarım (MMR) genlerindeki kalıtsal mutasyonlara bağlı olarak kolorektal ve endometriyal başta olmak üzere çoklu kanser riskini artırır. Tanı, aile öyküsü ve klinik ölçütlerin yanı sıra tümörde MSI/İHK ve germline genetik testlerle doğrulanır. Yüksek risk nedeniyle kolonoskopi başta olmak üzere sık ve hedefe yönelik tarama programları önerilir. Uygun olgularda kolektomi, histerektomi ve ooferektomi gibi risk azaltıcı cerrahiler değerlendirilebilir. Kanser gelişen hastalarda tedavi; cerrahi, kemoterapi, radyoterapi ve immünoterapinin bireyselleştirilmiş kombinasyonlarını içerebilir. Multidisipliner yaklaşım, sağkalım ve yaşam kalitesini artırmada kritiktir.

Lynch Sendromu Nedir?

Lynch sendromu, DNA uyumsuzluk onarımında görevli MLH1, MSH2, MSH6 ve PMS2 gibi genlerdeki kalıtsal mutasyonlar nedeniyle kanser gelişme riskini artıran bir genetik durumdur. Polip sayısında belirgin artış olmaksızın, özellikle kolorektal ve endometriyal kanser riskini yükseltir; yumurtalık, mide, ince bağırsak, pankreas, safra yolları, beyin ve böbrek kanserleri de görülebilir. Çoğu hastada kanserler daha genç yaşlarda ortaya çıkabileceğinden düzenli tarama ve genetik danışmanlık önemlidir.

Lynch Sendromunun Belirtileri

Belirtiler, gelişen kanserin türüne ve tutulan organa göre değişir. Ailede birden fazla kişide ve genç yaşta görülen kanser öyküsü uyarıcı olmalıdır.

Kolorektal Kanser Belirtileri

Dışkıda kan veya gizli kan pozitifliği
Süreğen karın ağrısı, kramp, şişkinlik
Bağırsak alışkanlıklarında değişiklik (ishal, kabızlık, dışkı çapında incelme)
Nedensiz kilo kaybı ve yorgunluk

Rahim ve Diğer Kanserlerle İlişkili Belirtiler

Rahim (endometriyal) kanseri: Anormal vajinal kanama, özellikle menopoz sonrası
Yumurtalık kanseri: Pelvik ağrı, karında şişkinlik, erken doyma
Mide/ince bağırsak/safra yolları vb.: Bulantı, karın ağrısı, sindirim şikayetleri

Lynch Sendromu Tanı Yöntemleri

Tanı; klinik değerlendirme, aile öyküsü ve laboratuvar-tümör testlerinin birleşimiyle konur. Riskli aileleri belirlemede Amsterdam Kriterleri ve Bethesda rehberleri yol göstericidir.

Aile Öyküsünün Değerlendirilmesi

Birden fazla nesilde kolorektal veya Lynch ile ilişkili kanser varlığı, 50 yaş altı tanılar ve çoklu primer kanserler riski artırır.

Genetik Testler ve Biyopsi

Kan veya tükürükten yapılan genetik analizlerle MLH1, MSH2, MSH6 ve PMS2 mutasyonları araştırılır. Kanser dokusunda mikrosatellit instabilitesi (MSI) ve immünohistokimya (İHK) ile MMR protein kaybı değerlendirilebilir. Sonuçlar, birey ve aile üyeleri için tarama ve önleme planlarını yönlendirir.

Lynch Sendromu Tedavisi ve İzlem

Yönetim, hem mevcut kanserlerin tedavisini hem de yeni kanserlerin önlenmesini kapsar. Plan; yaş, mutasyon türü, aile öyküsü ve eşlik eden durumlara göre kişiselleştirilir.

Kanser Tarama Programları

Kolonoskopi: 20–25 yaşlarında başlayarak her 1–2 yılda bir
Endometriyal değerlendirme: Riskli kadınlarda belirli aralıklarla endometriyal biyopsi
Pelvik muayene ve transvajinal ultrason: Yumurtalık kanseri açısından yıllık
Üst gastrointestinal tarama: Klinik endikasyona göre endoskopi ve görüntüleme
Kan testleri/tümör belirteçleri: İlgili kanser türlerine yönelik seçilmiş durumlarda

Cerrahi ve Diğer Tedavi Seçenekleri

Yüksek riskli bireylerde risk azaltıcı cerrahiler değerlendirilebilir; kanser tanısı alanlarda tedavi tümör evresi ve hastanın durumuna göre planlanır.

Kolorektal kanser riski/tedavisi: Etkilenen segmentin rezeksiyonu veya seçilmiş olgularda koruyucu kolektomi
Jinekolojik risk: Doğurganlık planı tamamlandıysa histerektomi ve/veya bilateral ooferektomi
Sistemik tedaviler: Kemoterapi, radyoterapi ve uygun hastalarda immünoterapi

Lynch Sendromu Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

PMS2 Nedir?

PMS2, MMR sisteminde yer alan bir gendir. Mutasyonları, Lynch sendromunda kolorektal ve endometriyal kanser riskini artırır.

HNPCC Nedir?

HNPCC (Hereditary Non-Polyposis Colorectal Cancer), Lynch sendromunun eski adıdır ve polip sayısında belirgin artış olmadan kolorektal kanser gelişimiyle tanımlanır.

Lynch Ne Demek?

Adını sendromu tanımlayan Dr. Henry T. Lynch’ten alır; MMR kusuruna bağlı kalıtsal kanser yatkınlığını ifade eder.

Lynch Sendromu Önlenebilir mi?

Tamamen önlenemez; ancak sık taramalar, yaşam tarzı düzenlemeleri ve uygun hastalarda koruyucu cerrahilerle risk azaltılabilir.

Lynch Sendromu Kalıtsal mıdır?

Evet. Otozomal dominant geçiş gösterir ve mutasyonun çocuğa geçme olasılığı yaklaşık %50’dir.

Lynch Sendromu Hangi Kanserlerle İlişkilidir?

Başta kolorektal ve endometriyal kanser olmak üzere yumurtalık, mide, ince bağırsak, pankreas, safra yolları, beyin ve böbrek kanserleriyle ilişkilidir.

MSH6 Pozitif Ne Demek?

MSH6 genindeki patojenik varyantı veya tümörde MSH6 kaybını düşündüren bulguları ifade eder; Lynch sendromunun bir alt tipidir ve düzenli tarama gerektirir.