Mastit Nedir? Mastit Neden Olur ve Belirtileri Nelerdir?

Mastit, laktasyon döneminde en sık görülen, süt kanal tıkanıklığı ve/veya bakteriyel invazyonla ilişkilenen inflamatuvar bir meme hastalığıdır. Klinik tanı; lokal eritem, ısı artışı, ağrı ve sistemik ateş bulgularına dayanır; seçilmiş olgularda süt kültürü ve meme ultrasonografisi eklenebilir. Tedavinin temelini etkili süt drenajı, analjezi ve hedefe yönelik antibiyotik oluşturur; apse varlığında cerrahi drenaj endikedir. Granülomatöz mastit gibi özel tablolar, enfeksiyöz nedenler dışlandıktan sonra immünmodülatör tedavilerle yönetilebilir. Uygun emzirme teknikleri ve meme hijyeni, mastit insidansını ve nüksleri azaltır.

Mastit Nedir?

Mastit, çoğunlukla emzirme döneminde ortaya çıkan, meme dokusunun ağrılı iltihaplanmasıdır. Tipik olarak memede kızarıklık, ısı artışı, hassasiyet ve şişlik ile birlikte ateş görülebilir. Süt kanallarının tıkanması, meme başındaki çatlaklardan bakterilerin içeri girmesi ve hatalı emzirme/sağma teknikleri sık nedenlerdir. Uygun tedaviyle genellikle hızla düzelir ve çoğu durumda emzirmeye devam etmek güvenlidir; memenin etkin boşaltılması iyileşmeyi destekler.

Mastit Türleri Nelerdir?

Mastit farklı klinik alt tiplere ayrılır ve altta yatan mekanizma ile hasta özelliklerine göre değişebilir.

Laktasyonel Mastit (Emzirme Dönemi)

En sık görülen tiptir. Süt birikimi ve kanal tıkanıklığına ikincil bakteriyel çoğalma; memede ağrı, lokal şişlik ve kızarıklıkla seyreder.

Laktasyon Dışı Mastit

Emzirmeyen bireylerde görülür. Sigara kullanımı, deri/meme başı hasarı veya kistik lezyonlar eşlik edebilir.

Periduktal Mastit

Meme başı çevresindeki kanalların inflamasyonu ile karakterizedir; sigara önemli risk faktörüdür ve tekrarlayabilir.

Granülomatöz Mastit

Nadir, kronik seyirli bir tablodur. Enfeksiyöz nedenler dışlandıktan sonra bağışıklık yanıtı ile ilişkili olduğu düşünülür.

Apse Oluşan Mastit

Zamanında tedavi edilmeyen veya ağır seyirli olgularda irin birikimi gelişebilir. Apse drenaj ve hedefe yönelik tedavi gerektirir.

Mastit Neden Olur?

Mastitin başlıca nedenleri süt kanal tıkanıklığı, bakteriyel enfeksiyon ve emzirme/sağma hatalarıdır. Risk artışı ile ilişkili faktörler şunlardır:

Meme başında çatlak ve yaralar
Bebeğin memeyi yetersiz kavraması veya memenin tam boşalmaması
Emzirme aralıklarının uzun olması ya da aşırı düzensizlik
Sıkı sütyen ve baskı yapan kıyafetler
Yorgunluk, stres ve yetersiz uyku
Bağışıklık sistemini zayıflatan durumlar

Mastit Belirtileri Nelerdir?

Belirtiler genellikle tek memede lokalize olup sistemik ateş eşlik edebilir.

Göğüste şişlik ve kızarıklık
Hassasiyet ve ağrı
Yüksek ateş ve titreme
Yorgunluk ve halsizlik
Emzirme sırasında artan ağrı

Göğüste Şişlik ve Kızarıklık

Lokal eritem ve ödem sıktır; çoğu kez memenin bir bölümü etkilenir.

Hassasiyet ve Ağrı

Dokunmakla artar, emzirme/sağma esnasında belirginleşebilir.

Yüksek Ateş

38°C ve üzeri ateş, sistemik inflamasyonu düşündürür.

Yorgunluk ve Halsizlik

Enfeksiyonun sistemik etkilerine bağlı genel kırgınlık görülebilir.

Emzirme Sırasında Acı

Meme başı çatlakları ve doku inflamasyonu ağrıyı artırabilir.

İleri Belirtiler

Düzelmeyen olgularda ele gelen sertlik, dalgalanma hissi ve irinli akıntı apse lehinedir ve acil değerlendirme gerektirir.

Mastit Nasıl Teşhis Edilir?

Tanı çoğunlukla öykü ve fizik muayene ile konur. Atipik veya şiddetli durumlarda süt kültürü, kan testleri ve meme ultrasonu istenebilir. Persistan kitlelerde ayırıcı tanı için ileri değerlendirme planlanır.

Mastit Nasıl Tedavi Edilir?

Temel yaklaşımlar memenin etkin boşaltılması (emzirmeyi sürdürmek/sağmak), istirahat, yeterli sıvı alımı ve ağrı kesici/antiinflamatuvarlardır. Klinik olarak enfeksiyon düşündüren olgularda uygun antibiyotik başlanır. Apse varsa ultrason eşliğinde veya cerrahi olarak drenaj yapılır ve örnek mikrobiyolojiye gönderilir. İnatçı, sınırlı kitlelerde cerrahi eksizyon değerlendirilebilir. Granülomatöz mastit şüphesinde, enfeksiyonlar (özellikle tüberküloz) dışlanarak immünmodülatör tedaviler uzman eşliğinde planlanır.

Mastit Cerrahi Müdahale Gerektirir mi?

Vakaların çoğu konservatif tedaviyle iyileşir. Cerrahi daha çok apse drenajı veya dirençli, sınırlı lezyonların çıkarılması için gündeme gelir.

Mastitten Korunma Yolları Nelerdir?

Doğru emzirme pozisyonu ve iyi kavrama sağlamak
Emzirme/sağma ile memeyi düzenli ve tam boşaltmak
Meme başı bakımına ve el hijyenine dikkat etmek
Sıkı sütyen ve baskı yapan kıyafetlerden kaçınmak
Yeterli dinlenme, dengeli beslenme ve stres yönetimi

Mastit ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Mastit Ne Demek?

Meme dokusunun inflamasyonudur; en sık emziren bireylerde görülür ve çoğu zaman süt birikimi ile bakteriyel üremenin birlikte rol oynadığı düşünülür.

Mastit İçin Hangi Doktora Gidilir?

Öncelikle aile hekimi veya kadın doğum uzmanına başvurabilirsiniz; gerekli görülürse genel cerrahi veya meme polikliniğine yönlendirilirsiniz.

Mastite Ne İyi Gelir?

Emzirmeyi sürdürerek memenin boşaltılması, uygun analjezikler, dinlenme ve hekim önerisiyle başlanacak antibiyotik tedavisi rahatlama sağlar; apse gelişirse drenaj gerekir.