Meme Onarımı (Rekonstrüksiyonu) Nedir? Meme Onarımı Nasıl Yapılır?

Meme onarımı, mastektomi veya deformite sonrası meme form ve hacmini yeniden oluşturmayı hedefleyen, implant veya otojen doku temelli cerrahilerden oluşur. Zamanlama; eş zamanlı (immediate) ya da geç (delayed) olabilir ve karar; tümör evresi, adjuvan tedaviler ve hastanın klinik/psikososyal gereksinimleriyle şekillenir. İmplantla onarım kısa ameliyat süresi sunarken; enfeksiyon, kapsüler kontraktür ve sınırlı doğallık gibi riskler taşır ve 15–20 yılda revizyon gerektirebilir. Otojen doku (TRAM/DIEP, latissimus dorsi vb.) daha doğal doku davranışı ve radyoterapiye daha iyi tolerans sağlayabilir ancak mikrocerrahi deneyimi ve daha uzun iyileşme süresi gerektirir. Yağ enjeksiyonu kontur düzensizliklerinin kamuflajında etkilidir; meme başı-areola rekonstrüksiyonu ise genellikle ikinci aşamada lokal dokular, greft veya tıbbi dövme ile tamamlanır. Komplikasyon riski; sigara, obezite ve diyabet gibi faktörlerle artar; erken mobilizasyon ve yapılandırılmış rehabilitasyon iyileşmeyi destekler.

Meme Onarımı (Rekonstrüksiyonu) Nedir?

Meme onarımı; kanser, travma veya doğuştan gelişim bozuklukları nedeniyle memesi alınan ya da şekli bozulan kişilerde, memenin form ve hacmini yeniden kazandırmayı amaçlayan cerrahilerin genel adıdır. Yalnızca kozmetik bir işlem değildir; beden algısı, ruhsal iyi oluş ve yaşam kalitesi üzerinde önemli katkılar sağlar. Karar süreci çoğunlukla genel cerrahi, plastik ve rekonstrüktif cerrahi ile onkoloji uzmanlarının birlikte yürüttüğü multidisipliner bir değerlendirme ile yapılır.

Doğru Zamanlama: Eş Zamanlı ve Geç Onarım

Onarım, mastektomi ile aynı seansta (eş zamanlı) ya da tedaviler tamamlandıktan sonra (geç onarım) uygulanabilir. Zamanlama; tümör evresi, planlanan radyoterapi/kemoterapi, hastanın genel durumu ve tercihleri göz önünde bulundurularak belirlenir.

Eş Zamanlı Meme Onarımı

Erken evre olgularda sık tercih edilir. Mastektomi ile aynı seansta deri koruyucu yaklaşımlar sayesinde daha iyi deri zarfı korunabilir ve psikolojik etkiler azaltılabilir.

Geç Zamanlı Meme Onarımı

İleri evre hastalık, planlı radyoterapi veya kişisel tercihler nedeniyle geciktirilebilir. Mastektomiden aylar ya da yıllar sonra güvenle uygulanabilir.

Yöntem Seçimi Nasıl Yapılır?

İmplant (protez) ve otojen doku (kendi dokusu) temel seçeneklerdir. Kararı etkileyen başlıca faktörler:

Hastanın yaşı, genel sağlık durumu ve vücut yapısı
Mastektomi tipi ve deri-kas bütünlüğü
Radyoterapi öyküsü
Karşı memenin boyutu ve sarkıklığı
Hastanın beklentileri ve yaşam tarzı

İmplant (Protez) ile Meme Onarımı

Serum fizyolojik ya da silikon jel içerikli implantlar kullanılır. Çoğu olguda daha kısa ameliyat ve iyileşme süresi sunar.

İmplant Tipleri

Yuvarlak protez: Daha çok kozmetik büyütmede tercih edilir.
Anatomik (damla) protez: Rekonstrüksiyonda doğal kontur için sık kullanılır.

Riskler ve Ömür

Nadir de olsa enfeksiyon, sönme/ruptür ve kapsüler kontraktür gelişebilir. İmplantların tipik ömrü 15–20 yıl olup ilerleyen dönemde revizyon gerekebilir. Modern silikon jeller vücuda sızmaya dirençlidir; şüphede ultrason veya MR ile değerlendirme yapılır.

Hastanın Kendi Dokusu (Otojen Doku) ile Onarım

Karın, sırt, kalça veya uyluktan alınan deri ve yağ dokusu, gerektiğinde kas veya perforatör damarlarla birlikte meme bölgesine taşınır. Radyoterapi görmüş alanlarda daha doğal görünüm ve davranış sergileyebilir.

Sık Kullanılan Flep Seçenekleri

Karın tabanlı: TRAM veya DIEP
Sırt: Latissimus dorsi flep (gerektiğinde implantla kombine)
Kalça/uyluk: Seçilmiş olgularda alternatif donör alanları

Mikrocerrahi ve Sonuclar

Serbest doku aktarımında, donör doku damarları alıcı bölge damarlarına mikroskop altında dikilir. Otojen dokular zamanla yumuşar, kilo değişimlerine daha doğal yanıt verir ve pek çok hastada dokunma hissi kısmen geri dönebilir.

Yağ Enjeksiyonu (Lipofilling)

Karın veya sırt gibi bölgelerden alınan yağın memeye enjekte edilmesi, kontur düzensizliklerini kamufle eder ve daha yumuşak bir görünüm sağlar. Protezli veya otojen onarımla aynı seansta ya da sonrasında uygulanabilir.

Meme Başı ve Areola Rekonstrüksiyonu

Genellikle ikinci aşamada, lokal dokularla meme başı şekillendirilir; areola için deri grefti veya medikal dövme (tattoo) kullanılabilir. İşlem çoğunlukla lokal anestezi ile yapılır.

Memeler Arası Simetrinin Sağlanması

Tek taraflı onarımlarda, karşı memeye küçültme, dikleştirme veya büyütme ile simetri sağlanabilir. Hedef, doğal ve dengeli bir görünüm elde etmektir.

Ameliyat Sonrası Süreç ve İyileşme

Ağrı kontrolü, dren yönetimi ve yara bakımı önemlidir. Günlük yaşama dönüş süresi tekniğe göre değişir:

İmplantla onarım: Genellikle 1–2 gün hastane, yaklaşık 2 hafta istirahat; hafif aktivitelere 2–3 haftada dönüş.
Otojen doku onarımı: 3–5 gün hastane, 3 hafta istirahat; kademeli egzersizle 6–8 haftada daha eforlu sporlara geçiş.

Olası Komplikasyonlar ve Risk Faktörleri

Erken dönemde kanama, seroma, enfeksiyon ve yara iyileşme sorunları görülebilir. Sigara, obezite, diyabet, hipertansiyon ve adjuvan tedaviler riski artırabilir. Cerrahi plan, bu riskleri azaltacak şekilde bireyselleştirilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Meme onarımı ne zaman yapılmalıdır?

Erken evrede eş zamanlı onarım mümkündür; ileri evre veya planlı radyoterapide genellikle tedaviler sonrası geç onarım tercih edilir.

Hangi yöntem benim için daha uygundur?

Vücut yapısı, doku kalitesi, radyoterapi öyküsü, karşı memenin durumu ve kişisel beklentilere göre implant, otojen doku veya kombine yaklaşım seçilir.

Onarım kaç aşamalıdır?

Çoğu hastada meme hacminin oluşturulması, kontur düzeltmeleri ve meme başı-areola rekonstrüksiyonu dahil birkaç aşama gerekebilir.

Rekonstrüksiyon sonrası emzirme mümkün mü?

Segmenter cerrahi sonrası kısmen mümkün olabilir; total mastektomi sonrası genellikle emzirme mümkün değildir.

Kimlere meme onarımı önerilmez?

Ciddi sistemik hastalığı olan, anestezi için yüksek risk taşıyan veya aktif ileri/metastatik hastalığı bulunan kişilerde ertelenebilir ya da uygulanmayabilir.

Rekonstrüksiyon sadece kanser sonrası için mi?

Hayır. Doğuştan meme yokluğu, travma veya yanık sonrası şekil bozukluklarında da uygulanabilir.