Meniere Hastalığı Nedir? Meniere Hastalığı Belirtileri ve Tedavisi

Meniere hastalığı, iç kulakta endolenfatik hidropsa bağlı gelişen ve vertigo, dalgalı işitme kaybı, tinnitus ve kulakta dolgunlukla karakterize kronik bir sendromdur. Etiyoloji çok faktörlü olup sıvı drenaj bozuklukları, otoimmünite, genetik yatkınlık ve viral tetikleyiciler olası nedenler arasındadır. Tanı, en az iki spontan vertigo atağı (20 dakika–12 saat), odyometri ile doğrulanmış işitme kaybı ve eşlik eden tinnitus/dolgunluk varlığıyla; VNG, VEMP, vHIT, ECoG ve görüntüleme gibi testlerle desteklenir. Kesin tedavi mevcut değildir; semptom kontrolü ilaçlar (vestibüler baskılayıcılar, antiemetikler, diüretikler, intratimpanik uygulamalar), yaşam tarzı değişiklikleri ve gerekli olgularda cerrahi seçeneklerle sağlanır. İşitme rehabilitasyonu açısından işitme cihazları ve danışmanlık yarar sağlayabilir.

Meniere Hastalığı Nedir?

Meniere hastalığı, iç kulakta endolenf adı verilen sıvının artışıyla ilişkili, ataklar halinde vertigo (baş dönmesi), dalgalı işitme kaybı, tinnitus (kulakta çınlama) ve etkilenen kulakta dolgunluk hissiyle seyreden kronik bir iç kulak hastalığıdır. Çoğu vakada tek kulak etkilenir ve hastalık genç-orta yaşta başlamaya eğilimlidir.

Meniere Hastalığının Nedenleri

Kesin neden bilinmemektedir; ancak iç kulakta anormal miktarda endolenf birikimi (endolenfatik hidrops) temel mekanizma olarak kabul edilir. Bu birikimi tetikleyebilecek olası etkenler arasında sıvı drenajında bozukluk (anatomik tıkanıklık), anormal bağışıklık yanıtı, genetik yatkınlık ve viral enfeksiyonlar sayılır. Çoğu olguda birden fazla faktör birlikte rol oynar.

Meniere Hastalığı Belirtileri

Belirtiler ataklar halinde gelip gidebilir ve zaman içinde şiddeti ile sıklığı değişebilir.

Vertigo: Uyarısız başlayan, genellikle 20 dakika ile birkaç saat süren (çoğu 24 saatin altındadır) baş dönmesi atakları.
İşitme kaybı: Başlangıçta dalgalı olup sıklıkla düşük frekansları etkiler; zamanla kalıcı olabilir.
Tinnitus: Çınlama, uğultu, ıslık veya tıslama benzeri sesler.
Kulakta dolgunluk/baskı hissi: Etkilenen kulakta belirgin olabilir.

Şiddetli ataklar bulantı ve kusmaya eşlik edebilir. Atak sonrasında denge çoğu kişide kısmen normale döner.

Meniere Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?

Tanı, klinik öykü ve odyolojik-videovestibüler testlerin birlikte değerlendirilmesine dayanır. Kılavuzlara göre tanı için en az iki spontan vertigo atağı (20 dakika–12 saat), odyometri ile doğrulanan işitme kaybı ve kulakta çınlama veya dolgunluk hissinin bulunması gerekir. Diğer nedenleri dışlamak da önemlidir.

Odyometri: İşitme eşiği ve konuşmayı ayırt etme yetisini değerlendirir (özellikle düşük frekans etkilenimi).
VNG ve döner sandalye testi: Göz hareketleri üzerinden vestibüler fonksiyonu inceler.
VEMP: Sakkül ve inferior vestibüler sinir yanıtlarını ölçer; izlemde de kullanılır.
Posturografi: Denge kontrolünde hangi sistemlerin (görsel, somatosensoriyel, vestibüler) baskın olduğunu belirler.
Video Head Impulse Testi (vHIT): Ani baş hareketlerine göz yanıtını değerlendirir.
Elektrokokleografi (ECoG): İç kulakta sıvı birikiminin dolaylı göstergelerini saptamaya yardımcı olur.
Görüntüleme ve laboratuvar: Beyin tümörü veya multipl skleroz gibi diğer nedenleri dışlamak amacıyla MR ve uygun kan testleri istenebilir.

Meniere Hastalığı Tedavisi

Kesin kür sağlayan bir tedavi yoktur; amaç vertigo ataklarının şiddeti ve sıklığını azaltmak, bulantıyı kontrol etmek ve yaşam kalitesini artırmaktır.

İlaç Tedavisi

Atağa yönelik vestibüler baskılayıcı ve antiemetikler (bulantı-kusma kontrolü).
Diüretikler ve tuz kısıtlaması ile endolenf hacmini azaltmaya yönelik yaklaşımlar.
İntratimpanik uygulamalar (örneğin vestibüler fonksiyonu hedefleyen enjeksiyonlar), uygun hastalarda düşünülebilir.

Cerrahi Tedavi

İlaç ve yaşam tarzı düzenlemelerine dirençli, yaşam kalitesini ciddi etkileyen olgularda endolenfatik kese cerrahisi, vestibüler sinir kesisi veya labirentektomi gibi seçenekler bireyselleştirilerek değerlendirilebilir.

İşitme Rehabilitasyonu

Dalgalı veya kalıcı işitme kaybı olan kişilerde işitme cihazları ve işitsel rehabilitasyon yöntemleri fayda sağlayabilir.

Yaşam Tarzı ve Evde Bakım

Atak sırasında oturup ya da uzanmak, başı sabit tutmak ve hareket etmeyen bir noktaya odaklanmak.
Parlak ışık, ekran ve okuma gibi şikayetleri kötüleştirebilecek uyaranlardan kaçınmak.
Düşme riskine karşı ortamı aydınlatmak; gece kalkışlarında dikkatli olmak.
Ataklar arasında yeterli dinlenme; kronik dengesizlikte baston gibi destekler kullanmak.
Hekim önerisiyle tuz kısıtlaması ve sıvı dengesini etkileyen maddeleri sınırlamak; kişiye özel diyet planı uygulamak.
Bilgi ve baş etme stratejileri için danışmanlık ve destek gruplarından yararlanmak.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

Yeni başlayan veya şiddeti artan vertigo, tek taraflı işitme kaybı, kulakta çınlama/dolgunluk ya da nörolojik belirtiler (şiddetli baş ağrısı, görme-konuşma bozukluğu, kol-bacak güçsüzlüğü gibi) gelişirse gecikmeden sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.