Menoraji Nedir? Aşırı Adet Kanaması
Menoraji, 7 günü aşan ve/veya siklus başına yaklaşık ≥80 ml kan kaybıyla seyreden aşırı adet kanamasıdır ve yaşam kalitesini düşürür, demir eksikliği anemisine neden olabilir. Etiyolojide anovülatuar hormonal dengesizlikler, uterin miyom/polip, adenomyosis, endometriozis, koagülopati, tiroid hastalığı, bakır RİA ve antikoagülan kullanımı gibi faktörler bulunur. Tanı; ayrıntılı öykü, fizik/pelvik muayene, transvajinal ultrason, tam kan sayımı ve ferritin, TSH ve seçilmiş olgularda koagülasyon incelemeleri ile konur; endometrial biyopsi özellikle 45 yaş üzeri veya riskli olgularda endometriyal patolojiyi dışlamak için önerilir. Tedavi; NSAİİ ve traneksamik asit, hormonal kontraseptifler, progesteron rejimleri ve LNG‑RİA gibi medikal seçeneklerden, polipektomi-miyomektomi, endometrial ablasyon, uterin arter embolizasyonu ve histerektomi gibi cerrahi/girişimsel yöntemlere kadar uzanır. Yaklaşımlar bireyselleştirilmeli, fertilite isteği ve altta yatan neden dikkate alınmalıdır. Akut aşırı kanama, hemodinamik instabilite veya gebelik şüphesi acil değerlendirme gerektirir.
Menoraji Nedir?
Menoraji, adet kanamasının normalden daha yoğun olması ve/veya 7 günden uzun sürmesiyle tanımlanan aşırı adet kanamasıdır. Saatte bir veya daha sık ped/tampon değiştirme ihtiyacı, büyük pıhtılar ve sızıntı nedeniyle kıyafet kazaları görülebilir. Uzayan yoğun kanamalar, yaşam kalitesini düşürür ve demir eksikliği anemisine yol açabilir.
Normal Adet Kanamasından Farkı
- Süre: Normalde 3–7 gün; menorajide 7 günden uzun.
- Miktar: Yaklaşık 30–40 ml yerine ≥80 ml’ye ulaşabilir (pratikte saatte bir ped/tampon değiştirme gereksinimi).
- Pıhtı: Büyük ve sık pıhtılar görülebilir.
- Yaşam etkisi: Günlük aktiviteleri, sosyal hayatı ve uykuyu belirgin etkiler.
Menorajinin Belirtileri Nelerdir?
Belirtiler yalnızca yoğun kanama ile sınırlı değildir; sistemik ve duygusal etkiler de görülebilir.
- 7 günden uzun süren veya çok yoğun kanama
- Saatte bir ya da daha sık ped/tampon değiştirme ihtiyacı
- 2,5 cm’den büyük pıhtıların gelmesi
- Halsizlik, yorgunluk, nefes darlığı
- Alt karın ve bel ağrısı
- Demir eksikliği anemisi bulguları: solukluk, baş dönmesi, çarpıntı
Uzun Süreli ve Yoğun Kanama
En belirgin özellik, iş ve sosyal yaşamı aksatacak yoğunlukta ve sürede kanamadır. Tedavi edilmezse anemi gelişebilir.
Adet Sırasında Pıhtılar
Küçük pıhtılar fizyolojik olabilir; ancak sık ve büyük pıhtılar aşırı akıma eşlik eden menorajiyi düşündürür.
Yorgunluk ve Anemi
Demir kaybı ilerledikçe halsizlik, baş dönmesi, konsantrasyon güçlüğü ve eforla nefes darlığı artar.
Günlük Yaşamın Etkilenmesi
Sık ürün değiştirme, ağrı ve sızıntı endişesi; sosyal, mesleki ve uyku düzenini bozabilir.
Menorajinin Nedenleri Nelerdir?
Menoraji tek bir nedene bağlı olmayabilir; hormonel, yapısal ve sistemik etkenler birlikte rol oynayabilir.
- Hormonal dengesizlikler (anovülasyon)
- Rahim içi miyom ve polipler
- Adenomyozis ve endometriozis
- Pıhtılaşma bozuklukları (ör. von Willebrand hastalığı)
- Rahim içi araç kullanımı (özellikle bakır RİA)
- Tiroid hastalıkları ve diğer endokrin bozukluklar
- Pelvik enfeksiyonlar (PID)
- Endometriyal hiperplazi ve nadiren malignite (rahim/serviks)
- İlaçlar: antikoagülanlar, bazı hormon preparatları
Hormonal Dengesizlikler
Östrojen-progesteron dengesinin bozulması, endometriumun aşırı kalınlaşmasına ve düzensiz/yoğun kanamalara yol açar.
Miyomlar ve Polipler
Rahim iç yüzeyini artırır veya tahriş eder; kanamanın miktar ve süresini uzatabilir.
Endometriozis ve Adenomyozis
Endometriozis rahim dışındaki endometriyal benzeri odaklarla; adenomyozis ise endometriumun rahim kasına ilerlemesiyle seyreder ve yoğun/ağrılı kanamaya neden olabilir.
Rahim ve Serviks Kanseri
Özellikle ara kanamalar ve düzensiz yoğun kanamalarla kendini gösterebilir; erken tanı hayati önemdedir.
Pelvik İnflamatuar Hastalık
Enfeksiyon kaynaklı iltihap; ağrıya ve kanama düzensizliklerine yol açabilir.
Diğer Nedenler
Tiroid disfonksiyonu, koagülopati, ilaçlar ve gebelikle ilişkili durumlar (düşük tehdidi vb.) ayırıcı tanıda düşünülmelidir.
Menoraji Nasıl Teşhis Edilir?
Değerlendirme; ayrıntılı öykü, muayene ve hedefe yönelik testlerle yapılır.
Fiziksel ve Pelvik Muayene
Rahim boyutu, hassasiyet ve kitle varlığı değerlendirilir; serviks ve vajina dokuları incelenir.
Ultrasonografi Görüntüleme
Transvajinal ultrason, miyom/polip gibi yapısal nedenleri ve endometrium kalınlığını gösterir; gerektiğinde salin infüzyonlu sonohisterografi veya histeroskopi eklenebilir.
Kan Testleri ve Hormon Profili
Tam kan sayımı ve ferritin ile anemi saptanır; TSH ve seçilmiş olgularda pıhtılaşma testleri istenir. Gebelik şüphesi varsa test yapılır.
Endometrial Biyopsi
Özellikle 45 yaş üzeri, risk faktörü olan veya kalıcı anormal kanaması bulunanlarda endometriyal patolojileri dışlamak için uygulanır.
Menorajinin Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Tedavi; altta yatan neden, kanama şiddeti ve doğurganlık isteğine göre bireyselleştirilir.
- İlaç/hormon: NSAİİ (ör. mefenamik asit), traneksamik asit, kombine oral kontraseptifler, progesteron rejimleri
- Rahim içi araç: Levonorgestrel salan RİA
- Demir desteği: Oral/IV demir, beslenme düzenlemesi
- İlaç düzenleme: Antikoagülanların hekim kontrolünde ayarlanması
- Cerrahi/girişimsel: Polipektomi, miyomektomi, endometrial ablasyon, uterin arter embolizasyonu, histerektomi
İlaç ve Hormon Tedavileri
Kanamayı azaltır ve döngüyü düzenler; hafif-orta olgularda ilk basamaktır.
Hormonal RİA Kullanımı
Levonorgestrel salan RİA, endometriumu incelterek kanamayı belirgin azaltır ve uzun süreli etki sağlar.
Antifibrinolitikler ve NSAİİ
Traneksamik asit kan kaybını; NSAİİ ise hem ağrıyı hem kanamayı azaltabilir.
Demir Tedavisi
Anemisi olan hastalarda demir depolarını toparlamak için gereklidir.
Cerrahi ve Girişimsel Seçenekler
Yapısal nedenlerde hedefe yönelik girişimler uygulanır; tedaviye yanıtsız, doğurganlık isteği olmayan ileri olgularda histerektomi gerekebilir.
Ne Zaman Acil Başvurulmalı?
- Saatte bir veya daha sık emici ürün değiştirme gereksinimi
- Bayılma, çarpıntı, nefes darlığı veya göğüs ağrısı
- Gebelik şüphesi veya şiddetli karın ağrısı
Menoraji ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Menoraji Nedir?
Normalden fazla miktarda ve/veya 7 günden uzun süren adet kanamasıdır.
Belirtileri Nelerdir?
Uzamış yoğun kanama, sık ürün değiştirme, büyük pıhtılar, halsizlik ve anemi şikayetleri.
Neden Olur?
Hormonal dengesizlik, miyom/polip, adenomyozis, koagülopati, tiroid hastalığı, RİA ve ilaçlar başlıca nedenlerdir.
Nasıl Teşhis Edilir?
Öykü, muayene, ultrason, kan testleri ve uygun olgularda endometrial biyopsi ile.
Tehlikeli midir?
Kontrol edilmezse anemi ve yaşam kalitesinde ciddi düşüşe yol açabilir; altta yatan ciddi hastalıklar eşlik edebilir.
Kansere Neden Olur mu?
Menoraji kanser yapmaz; ancak bazı kanserler yoğun/düzensiz kanamayla belirti verebilir. Bu nedenle değerlendirme önemlidir.
Aşırı Adet Kanaması Nasıl Durdurulur?
Hekim önerisiyle antifibrinolitikler, NSAİİ ve hormonal tedaviler kullanılabilir; yapısal nedenlerde cerrahi gerekebilir.
Hangi Doktora Gidilir?
Kadın hastalıkları ve doğum (jinekoloji) uzmanına başvurulmalıdır.
Cerrahi Şart mıdır?
Her zaman gerekmez; çoğu olgu medikal tedaviyle kontrol altına alınır. Nedene ve yanıta göre cerrahi planlanır.
Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Kalıcı anemi, belirgin yorgunluk ve yaşam kalitesinde düşüş gelişebilir; altta yatan hastalık ilerleyebilir.