Mesane Nedir? Mesane Hastalıkları ve Nedenleri Nelerdir?

Mesane, idrarın depolanması ve uygun zamanda boşaltılmasını sağlayan kaslı bir organdır; işlev bozuklukları enfeksiyon, taş, aşırı aktif mesane, interstisyel sistit ve mesane kanseri gibi birçok hastalıkla ilişkilidir. Klinik tablo genellikle sık-idrar, ani sıkışma, yanma, ağrı, idrar kaçırma, noktüri ve hematüri ile seyreder. Etiyolojide bakteriyel enfeksiyonlar, yetersiz hidrasyon, sigara/kimyasal maruziyeti, sinir sistemi hastalıkları, hormonal değişiklikler ve yapısal anomaliler yer alır. Tanıda idrar tahlili-kültürü, ultrason, BT/MR, sistoskopi, ürodinamik testler ve biyopsi kullanılır. Tedavi; ilaçlar, davranışsal yaklaşımlar, pelvik taban rehabilitasyonu, girişimsel/cerrahi yöntemler ve kanserde sistemik-yerel onkolojik tedavileri içerir. Erken tanı ve düzenli takip, komplikasyonları azaltır ve yaşam kalitesini iyileştirir.

Mesane Nedir?

Mesane, böbreklerden üreterler aracılığıyla gelen idrarı geçici olarak depolayan ve uygun zamanda üretra yoluyla dışarı atan, kas tabakalarıyla çevrili içi boş bir organdır. Doldukça karın içine doğru genişler; sinir-kas koordinasyonu sayesinde idrarı tutma ve kontrollü boşaltma mümkün olur.

Mesane Hastalığı Nedir?

Mesane hastalığı, organın depolama ve boşaltma görevlerini aksatan her türlü enfeksiyon, iltihap, taş, işlev bozukluğu ve tümöral süreci kapsar. Sık görülen durumlar arasında idrar yolu enfeksiyonu (sistit), mesane taşları, aşırı aktif mesane, interstisyel sistit ve mesane kanseri bulunur. Bu tablolar yaşam kalitesini düşürebilir; erken tanı ve tedavi ilerlemeyi önlemede önemlidir.

Mesane Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Belirtiler altta yatan nedene göre değişse de, çoğu mesane sorununda işaretler benzerlik gösterir.

İdrar yaparken yanma veya ağrı
Sık ve ani idrara çıkma, acil idrar hissi
İdrar akışında zayıflama, kesilme ya da zorlanma
Alt karın/kasık ağrısı, baskı hissi
İdrarda kan (hematüri), kötü koku ya da bulanıklık
İdrar kaçırma (inkontinans)
Mesanenin tam boşalmadığı hissi
Gece sık idrara kalkma (noktüri)

Mesane Hastalığı Neden Olur?

Nedenler enfeksiyonlardan yapısal ve nörolojik bozukluklara kadar uzanır; çevresel ve yaşam tarzı etkenleri de rol oynar.

Bakteriyel enfeksiyonlar (sistit)
İdrarda kristallenme ve taş oluşumu, böbrekten düşen taşların tahrişi
İdrar yolu/mesane çıkış tıkanıklıkları
Aşırı aktif mesane ve diğer işlevsel bozukluklar
Pelvik travmalar ve cerrahi sonrası değişiklikler
Mesane tümörleri
Sinir sistemi hastalıkları (nörojenik mesane)
Hormonal değişiklikler (özellikle menopoz sonrası)
Sigara ve kimyasal maddelere maruziyet
Mesanenin kronik olarak tam boşaltılamaması
Radyasyon tedavisi yan etkileri
Genetik yatkınlık, doğuştan anomaliler

Mesane Hastalıkları Nelerdir?

Mesaneyi etkileyen hastalıklar enfeksiyon, taş, işlev bozukluğu ve tümörler gibi farklı gruplardan oluşur. Aşağıda sık görülen tablolar özetlenmiştir.

Mesane enfeksiyonu (sistit)
İdrar kaçırma (inkontinans)
Aşırı aktif mesane
Mesane taşları
Mesane kanseri
Mesane divertikülü
İnterstisyel sistit (ağrılı mesane sendromu)
Mesane prolapsusu (mesane sarkması)
Mesane çıkış tıkanıklığı
Nörojenik mesane

Mesane Enfeksiyonu (Sistit)

Genellikle bakterilerin mesaneye ulaşmasıyla gelişir. Yanma, sık idrara çıkma ve alt karın ağrısı tipiktir; çoğu olgu kısa süreli tedavilere iyi yanıt verir.

İdrar Kaçırma (İnkontinans)

İdrarı tutma kontrolünün bozulmasıyla istemsiz kaçırma görülür. Stres, sıkışma ya da karışık tipleri vardır; davranışsal, medikal ve cerrahi seçenekler mevcuttur.

Aşırı Aktif Mesane

Sık idrara çıkma, ani sıkışma ve bazen kaçırma ile seyreder. Tedavide yaşam tarzı düzenlemeleri, ilaçlar ve bazı girişimsel yöntemler kullanılır.

Mesane Taşları

İdrardaki minerallerin kristallenmesiyle oluşur. Küçük taşlar kendiliğinden düşebilir; büyük ve semptomatik taşlarda endoskopik ya da cerrahi tedavi gerekebilir.

Mesane Kanseri

Mesane duvarını döşeyen hücrelerde kontrolsüz çoğalmayla gelişir. En sık bulgu idrarda kandır; tedavi evreye göre cerrahi, intravezikal tedaviler ve sistemik onkolojik yaklaşımları içerir.

Mesane Divertikülü

Mesane duvarında kese şeklinde dışa doğru çıkıntılar oluşmasıdır. İdrar birikimine ve enfeksiyona yatkınlık yaratabilir; seçilmiş olgularda cerrahi düşünülebilir.

İnterstisyel Sistit (Ağrılı Mesane Sendromu)

Kronik pelvik ağrı, basınç ve sıkışma hissi ile gider. Nedeni tam aydınlatılamamıştır; semptom odaklı, çok bileşenli tedavi yaklaşımı tercih edilir.

Mesane Prolapsusu (Mesane Sarkması)

Destek dokulardaki zayıflama sonucu mesanenin vajinaya doğru sarkmasıdır. Pelvik taban egzersizleri, pessar ve cerrahi seçenekleri mevcuttur.

Mesane Çıkış Tıkanıklığı

Mesaneden idrar akışının engellenmesi ile tam boşaltamama gelişir. Prostat büyümesi, üretra darlığı ya da taşlar sık nedenlerdir; tedavi nedene yöneliktir.

Nörojenik Mesane

Mesaneyi kontrol eden sinir yollarındaki hasara bağlıdır. Multipl skleroz, diyabet, omurilik yaralanmaları gibi durumlarla ilişkilidir; tedavi multidisipliner planlanır.

Mesane Hastalıkları Neye Yol Açar?

Geciken ya da yetersiz tedavi, hem alt üriner sistem hem de böbrekler üzerinde olumsuz sonuçlar doğurabilir.

Ağrılı/idrar yaparken yanma hissi ve sık-idrar
İdrar kaçırma ve sosyal-psikolojik etkilenme
İdrarda kan, tekrarlayan enfeksiyonlar
Mesanenin tam boşalamaması ve rezidü artışı
Yukarı üriner sisteme (böbreklere) enfeksiyon yayılımı ve hasar
Yaşam kalitesinde belirgin düşüş, yorgunluk ve uykusuzluk

Mesane Hastalıklarında Tanı ve Uygulanan Testler

Tanı, öykü ve muayenenin ardından laboratuvar ve görüntüleme yöntemleriyle desteklenir; gerektiğinde endoskopik inceleme yapılır.

İdrar tahlili ve kültürü: Enfeksiyon, kan ve diğer anormalliklerin değerlendirilmesi
Ultrasonografi: Mesane, böbrek ve idrar yollarının görüntülenmesi
BT/MR: Yapısal anormalliklerin ve olası tümörlerin ayrıntılı incelemesi
Sistoskopi: Kamerayla mesane içinin doğrudan değerlendirilmesi
Ürodinamik testler: Dolma ve boşalma fonksiyonlarının ölçümü
Postvoid rezidü ölçümü: Boşaltım sonrası kalan idrarın saptanması
Biyopsi: Şüpheli dokudan örnek alınarak patolojik inceleme
Kan testleri: Böbrek fonksiyonları ve sistemik enfeksiyon göstergeleri

Mesane Hastalıklarında Tedavi Yöntemleri

Tedavi, altta yatan nedene ve hastalığın şiddetine göre bireyselleştirilir; medikal, davranışsal ve cerrahi seçenekler birlikte planlanabilir.

Antibiyotikler: Bakteriyel enfeksiyonların tedavisi
Ağrı kesici/antiinflamatuar ilaçlar: Semptom kontrolü
Mesane eğitimi ve pelvik taban egzersizleri: Aşırı aktif mesane ve inkontinans yönetimi
Mesane botoksu ve sinir uyarımı: Refrakter aşırı aktif mesane olgularında
Cerrahi müdahaleler: Taş çıkarılması, mesane sarkmasının onarımı ve uygun kanser cerrahileri
İdrar sondası/ara sıra kateterizasyon: Boşaltımın sağlanamadığı durumlarda
Onkolojik tedaviler: İntravezikal tedaviler, kemoterapi, radyoterapi ve immünoterapi
Diyet ve sıvı yönetimi: Yeterli hidrasyon, irritan içecek/yiyeceklerin sınırlandırılması

Sıkça Sorulan Sorular

En Sık Görülen Mesane Hastalıkları Nelerdir?

En yaygın tablolar; sistit, mesane taşları, interstisyel sistit, aşırı aktif mesane, mesane sarkması ve mesane kanseridir. Belirtiler çoğunlukla yanma, sık-idrar, alt karın ağrısı ve idrarda kan şeklindedir.

Mesane Ne İşe Yarar?

Mesane, idrarı depolayarak uygun zamanda kontrollü biçimde boşaltılmasını sağlar; böylece boşaltım sistemi dengeli ve konforlu çalışır.