Miyozit (Kas İltihabı) Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Miyozit, iskelet kaslarını etkileyen inflamatuar bir hastalık grubudur ve en sık proksimal kas güçsüzlüğü, ağrı ve hareket kısıtlılığı ile seyreder. Otoimmün süreçler, enfeksiyonlar ve ilaçlar başlıca nedenler arasındadır; polimiyozit, dermatomiyozit, inklüzyon cisimciği miyoziti, enfeksiyöz ve eozinofilik miyozit başlıca alt tiplerdir. Tanı; CK gibi kas enzimleri, EMG, kas MRG’si ve çoğu zaman kas biyopsisinin birlikte değerlendirilmesiyle konur. Tedavi, kortikosteroidler ve immünsupresanları temel alır; dirençli olgularda IVIG veya biyolojik tedaviler düşünülebilir ve fizik tedavi fonksiyonel iyileşmede kritik rol oynar. Enfeksiyon kökenli olgularda etken tedavisi önceliklidir ve ilaç ilişkili miyozitte sorumlu ajanın kesilmesi gerekir.

Miyozit (Kas İltihabı) Nedir?

Miyozit, iskelet kaslarında iltihaplanma ile seyreden ve çoğunlukla kas güçsüzlüğü, ağrı ve hassasiyetle ortaya çıkan bir hastalıklar grubudur. Altta yatan nedenler otoimmün süreçler, enfeksiyonlar, ilaç reaksiyonları ve nadiren travma olabilir. Hastalık; polimiyozit, dermatomiyozit, inklüzyon cisimciği miyoziti gibi alt tiplere ayrılır. Erken tanı ve kişiye özgü tedavi planı, fonksiyon kaybını sınırlamak ve yaşam kalitesini artırmak açısından önemlidir.

Miyozit (Kas İltihabı) Nerede Olur?

Miyozit en sık omuz kuşağı, kalça-uyluk ve boyun fleksörleri gibi büyük kas gruplarını etkiler. Bu tutulum; merdiven çıkma, oturup-kalkma, kol kaldırma veya başı yastıktan kaldırma gibi günlük aktiviteleri zorlaştırabilir. Bazı alt tiplerde el ve bacak distal kasları da etkilenebilir; yutma ve solunum kaslarının tutulumunda disfaji ve nefes darlığı gelişebilir.

Miyozit (Kas İltihabı) Belirtileri Nelerdir?

Belirtiler sıklıkla yavaş başlayan, zamanla artan kas güçsüzlüğü ve ağrıdır. Dermatomiyozitte kas bulgularına döküntüler eşlik eder. Şiddetli olgularda yutma güçlüğü ve solunumsal yakınmalar görülebilir.

Proksimal kaslarda (omuz, kalça, uyluk) belirgin güçsüzlük
Kas ağrısı, hassasiyet ve sertlik
Hareket kısıtlılığı, çabuk yorulma
Deri döküntüleri (dermatomiyozit)
Yutma güçlüğü, konuşma ve solunumda zorlanma
Laboratuvarda CK/aldolaz yüksekliği ve bazen miyozit otoantikorları

Miyozit Türleri ve Özellikleri

Polimiyozit

Erişkinlerde daha sık görülen, simetrik proksimal kas güçsüzlüğü ile seyreden otoimmün bir tablodur. Tanıda laboratuvar testleriyle birlikte EMG ve gerektiğinde kas biyopsisi kullanılır. Tedavide kortikosteroidler ve steroid tasarruflayıcı immünsupresif ilaçlar öne çıkar; fizik tedavi fonksiyonel kazanımlar için esastır.

Dermatomiyozit

Kas güçsüzlüğüne; göz çevresinde morumsu renkte heliotrop döküntü ve eklem sırtlarında Gottron papülleri gibi tipik deri bulguları eşlik eder. Çocuk ve erişkin yaşta görülebilir. Tedavide kortikosteroidler, immünsupresanlar ve güneşten korunma ile topikal yaklaşımlar birlikte planlanır.

İnklüzyon Cisimciği Miyoziti (IBM)

Genellikle ileri yaşlarda başlayan, el parmak fleksörleri ve kuadriseps gibi kaslarda yavaş ilerleyen zayıflıkla seyreden bir alt tiptir. Çoğu zaman immünsupresif tedavilere sınırlı yanıt verir. Tanı kas biyopsisi ile doğrulanır; yaklaşım semptom yönetimi, düşme önleme stratejileri ve rehabilitasyona odaklanır.

Enfeksiyöz Miyozit

Virüsler, bakteriler veya parazitler nedeniyle gelişir. Kas ağrısı, şişlik ve güçsüzlük görülebilir. Etken saptandığında uygun antibiyotik, antiviral ya da antiparaziter tedaviyle genellikle hızla düzelir.

Eozinofilik Miyozit

Kas dokusunda eozinofil artışıyla karakterizedir; paraziter enfeksiyonlar ve alerjik yanıtlarla ilişkili olabilir. Tanıda kanda eozinofili ve kas biyopsisi yol göstericidir; tedavi altta yatan nedenin düzeltilmesi ve antiinflamatuar yaklaşımları içerir.

Miyozit (Kas İltihabı) Tanısı ve Uygulanan Testler

Tanı; öykü ve fizik muayeneye ek olarak laboratuvar ve görüntüleme yöntemlerinin birlikte değerlendirilmesiyle konur. CK ve aldolaz gibi kas enzimleri yükselebilir; karaciğer enzimleri (AST/ALT) de kas hasarında artabilir. Elektromiyografi (EMG) miyopatik örüntüyü ortaya koyar, kas MRG’si aktif inflamasyonu ve ödemi gösterebilir. Kesinleştirme amacıyla sıklıkla kas biyopsisi yapılır; seçilmiş olgularda miyozit ile ilişkili otoantikor panelleri kullanılabilir.

Miyozit (Kas İltihabı) Tedavisi

Tedavi, alt tipe ve şiddete göre bireyselleştirilir. Amaç iltihabı kontrol etmek, kas gücünü korumak ve komplikasyonları önlemektir. Enfeksiyon kökenli olgularda etken tedavisi önceliklidir; otoimmün tiplerde immünmodülasyon esastır.

Kortikosteroidler: Çoğunlukla ilk basamakta iltihabı baskılar.
İmmünsupresif ilaçlar: Metotreksat, azatiyoprin veya mikofenolat gibi ajanlarla steroid gereksinimi azaltılabilir.
IVIG ve biyolojik tedaviler: Dirençli olgularda IVIG veya rituksimab gibi seçenekler değerlendirilebilir.
Fizik tedavi ve rehabilitasyon: Güç, esneklik ve dengeyi destekleyerek düşmeyi önlemeye yardımcı olur.
Enfeksiyon tedavisi: Antibiyotik/antiviral/antiparaziter tedavi etkenine göre düzenlenir.
Ağrı yönetimi ve yaşam tarzı: Uygun analjezi, dengeli beslenme, sigaranın bırakılması ve düzenli düşük-orta şiddette egzersiz önerilir.
İlaç ilişkili durumlarda düzenleme: Sorumlu ajanın kesilmesi veya alternatifle değiştirilmesi.

Düzenli takipte klinik bulgular, kas enzimleri ve terapötik yanıt izlenir; gerekirse tedavi planı güncellenir.