Morton Nöroma: Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri
Morton nöroma, çoğunlukla üçüncü-dördüncü metatars aralığındaki interdigital sinirin kronik mekanik bası ve irritasyonuna bağlı gelişen perinöral fibrozis ile karakterizedir. Risk faktörleri arasında dar/yüksek topuklu ayakkabılar, yüksek etkili sporlar ve ayak deformiteleri (düztabanlık, bunyon, çekiç parmak) yer alır. Klinik olarak ön ayakta yanma, karıncalanma, keskin ağrı, parmaklarda uyuşma ve ayakkabıda taş varmış hissi tipiktir; semptomlar aktiviteyle artar. Tanı, öykü ve muayeneye dayanır; ultrason ve MRI sinir kalınlaşmasını gösterebilir, radyografi ayırıcı tanıda yararlıdır. Tedavide ilk basamak ayakkabı değişikliği, metatarsal destekler, analjezikler ve fizik tedavidir; refrakter olgularda kortikosteroid/alkol enjeksiyonları ve seçilmiş vakalarda cerrahi dekompresyon veya nörektomi uygulanır. Uygun ayakkabı ve ortopedik desteklerle önleme ve nüks riskini azaltma mümkündür.
Morton Nöroma Nedir?
Morton nöroma, çoğunlukla üçüncü ve dördüncü metatars kemikleri arasındaki interdigital sinirin tekrarlayan baskı ve tahrişe bağlı olarak kalınlaşmasıyla ortaya çıkan ağrılı bir durumdur. Gerçek bir tümör değildir; sinir etrafındaki dokuların fibrotik kalınlaşması sonucu gelişir. Dar burunlu veya yüksek topuklu ayakkabılar, uzun süre ayakta kalma ve yüksek etkili sporlar riski artırır. Düztabanlık, bunyon ve çekiç parmak gibi biyomekanik sorunlar da sinirin sıkışmasına zemin hazırlayabilir.
Morton Nöroma Belirtileri
Semptomlar genellikle ayağın ön kısmında yoğunlaşır ve aktivite ile şiddetlenir. En sık görülen yakınmalar arasında yanma ve karıncalanma hissi, keskin ya da zonklayıcı ağrı, parmaklarda uyuşma ve ayakkabının içinde taş varmış hissi bulunur. Rahatsızlık dar ayakkabılarla artar, dinlenme ile azalabilir.
- Ön ayakta yanma ve karıncalanma
- Yürürken veya ayakta iken artan ağrı
- Üçüncü ve dördüncü parmaklarda uyuşma
- Ayakkabıda yabancı cisim/yumru hissi
- Dar burunlu ve yüksek topuklu ayakkabılarla şikayetlerin belirginleşmesi
Ayakta Yanma ve Karıncalanma
Sinir irritasyonu, ön ayakta yanıcı ve karıncalanma tarzı duyulara yol açar. Bu hisler yürüyüş, koşu veya uzun süreli ayakta kalma sırasında belirginleşir.
Ayağın Ön Kısmında Ağrı
Ağrı keskin, batıcı ya da zonklayıcı olabilir; düzensiz zeminde veya dar ayakkabıyla daha çok hissedilir. İleri olgularda istirahatte de rahatsızlık sürebilir.
Ayak Parmaklarında Uyuşma
Üçüncü ve dördüncü parmaklarda daha belirgin olmak üzere uyuşma ve duyusal azalma görülebilir. Uzun süreli bası durumunda kalıcı hale gelebilir.
Ayakta Yumru veya Yabancı Cisim Hissi
Hastalar sıklıkla ayakkabının içinde taş varmış gibi bir basınç hissi tarif eder. Bu duyum metatars başları arasındaki sinir kalınlaşmasına bağlıdır.
Aktivite ile Artan, Dinlenme ile Azalan Ağrı
Yürüme, koşma ve uzun süre ayakta kalma sinir üzerindeki yükü artırır; kısa molalar ve ayakkabıyı çıkarmak belirtileri hafifletebilir.
Dar Ayakkabıda Şikayetlerin Artması
Dar ve yüksek topuklu ayakkabılar metatars başlarını birbirine yaklaştırarak sinir sıkışmasını artırır; geniş burunlu ve esnek tabanlı modeller yakınmaları azaltır.
Morton Nöroma Nedenleri
Temel mekanizma, interdigital sinirin tekrarlayan mekanik strese maruziyetidir. Risk, ayakkabı seçimi, aktivite düzeyi ve ayak biyomekaniğinden etkilenir.
- Uygun olmayan (dar burunlu, yüksek topuklu) ayakkabılar
- Koşu, zıplama gibi yüksek etkili sporlar
- Düztabanlık, bunyon, çekiç parmak gibi deformiteler
Uygun Olmayan Ayakkabı Kullanımı
Dar burun ve yüksek topuk, ön ayağa binen yükü artırarak metatars başları arasındaki sinire fazladan bası uygular. Uzun süreli kullanım nöroma riskini belirgin yükseltir.
Yüksek Etkili Spor Aktiviteleri
Koşu, sıçrama ve sıkı ayakkabı gerektiren branşlar (ör. kaya tırmanışı, kayak) tekrarlayan mikrotravmalarla sinir irritasyonuna neden olabilir.
Biyomekanik dengesizlikler metatars başları arasındaki mesafeyi ve bası dağılımını değiştirerek sinir sıkışmasını kolaylaştırır.
Morton Nöroma Tanısı
Tanı, ayrıntılı öykü ve fizik muayeneye dayanır. Metatars başları arasına medial-lateral kompresyonla uygulanan basıda hassasiyet ve semptom provokasyonu tipiktir. Görüntülemede ultrason ve MR sinir kalınlaşmasını gösterebilir; röntgen, eşlik eden kemik patolojilerini dışlamada kullanılır.
Morton Nöroma Tedavi Yöntemleri
Hedef, sinir üzerindeki basıyı azaltmak ve iltihabı kontrol etmektir. Tedavi, semptom şiddeti ve süresine göre basamaklandırılır; çoğu olgu ameliyatsız yöntemlerle düzelir.
Ameliyatsız Tedaviler
İlk basamak yaklaşım; ayakkabı değişikliği, metatarsal destekler, aktivite düzenlemesi, soğuk uygulamalar, analjezikler ve fizik tedavi egzersizlerini içerir. Yetersiz kalırsa enjeksiyon seçenekleri gündeme gelebilir.
Fizik Tedavi
Ön ayak yükünü dengelemeye ve sinir üzerindeki stresi azaltmaya odaklanır.
- Ayak intrensek kaslarını güçlendiren egzersizler
- Kapsül ve baldır kaslarına germe programları
- Soğuk uygulamalar ve gerekirse derin ısı/ultrason terapileri
Enjeksiyonlar
Seçilmiş olgularda kısa-orta vadeli semptom kontrolü sağlayabilir.
- Kortikosteroid + lokal anestezik enjeksiyonları: İltihabı ve ağrıyı azaltır.
- Alkol nörolizisi: Sinir iletimini azaltarak ağrıyı hafifletebilir.
Ayakkabı Değişikliği ve Ortopedik Destekler
- Geniş burunlu, orta topuklu ve esnek tabanlı ayakkabılar
- Metatarsal yastıklar ve kişiye özel ortopedik tabanlıklar
- Günlük aktivitede yük yönetimi ve mola verme
Cerrahi Müdahale
Ameliyatsız yöntemlerle düzelmeyen ve yaşam kalitesini belirgin bozan olgularda uygulanır. Dekompresyon (ligament gevşetme) veya nörektomi (kalınlaşmış sinir segmentinin çıkarılması) seçenekleri vardır. Ameliyat sonrası birkaç haftada aktivitelere dönüş mümkündür; bölgesel his azalması ve nüks nadiren görülebilir.
Morton Nöroma Önleme Yöntemleri
Geniş burunlu ve destekleyici ayakkabılar tercih edin; yüksek topuk ve dar kalıptan kaçının. Ayak yapınıza uygun metatarsal destekler kullanın, yüksek etkili aktivitelerde uygun ayakkabı ve zemin seçin, düzenli germe-güçlendirme egzersizleri yapın ve uzun süreli ayakta kalmalarda mola verin. Ayak deformiteleri için erken değerlendirme nüks riskini azaltır.
Morton Nöroma Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Morton Nöroma Nasıl Tedavi Edilir?
Öncelik ameliyatsız yöntemlerdir: ayakkabı değişikliği, tabanlık, fizik tedavi, ağrı kesiciler ve gerekli durumlarda enjeksiyonlar. Refrakter vakalarda cerrahi düşünülür.
Ameliyat Olmazsa Ne Olur?
Uygun tedavi alınmazsa ağrı kronikleşebilir, duyusal kayıp gelişebilir ve günlük aktiviteler kısıtlanabilir.
Hangi Doktor Bakar?
Tanı ve tedavi genellikle ortopedi ve travmatoloji uzmanları tarafından yürütülür; gerektiğinde fizyoterapistler sürece dahil olur.
Ayak Parmağında Sinir Sıkışması Neden Olur?
Dar/yüksek topuklu ayakkabılar, tekrarlayan mikrotravmalar ve ayak deformiteleri sinir üzerinde basıya neden olur.
Tedavi Ne Kadar Sürer?
Ameliyatsız yaklaşımlarla haftalar içinde rahatlama görülebilir; cerrahi sonrası iyileşme genellikle birkaç haftayı bulur.
Tekrarlar mı?
Risk faktörleri devam ederse nüks edebilir; uygun ayakkabı ve desteklerin sürekliliği nüks riskini azaltır.
Ağrı Nerelere Yayılır?
Ağrı çoğunlukla ön ayakta ve üçüncü-dördüncü parmaklara yayılır; eşlik eden yanma ve uyuşma olabilir.
Erken Dönemde Anlaşılabilir mi?
Uzun süre ayakta kalınca veya dar ayakkabıyla artan yanma, karıncalanma ve ağrı erken uyarı işaretleridir; gecikmeden değerlendirme tedavi başarısını artırır.