Multipl Miyelom Nedir? Multipl Miyelom Belirtileri ve Tedavisi

Multipl miyelom, kemik iliğinde çoğalan anormal plazma hücrelerinin ürettiği M proteinleri nedeniyle kemik, böbrek ve kan yapımını etkileyen bir kanserdir. Erken evrede sessiz seyredebilir; ilerledikçe kemik ağrısı, halsizlik, enfeksiyonlar, anemi ve hiperkalsemi gibi belirtiler ortaya çıkar. Tanıda kan-idrar testleri, kemik iliği biyopsisi ve görüntüleme yöntemleri birlikte kullanılır; risk sınıflaması tedavi seçimini yönlendirir. Tedavi; hedefe yönelik ilaçlar, immünoterapi, kemoterapi, kortikosteroidler, radyoterapi ve uygun hastalarda otolog kök hücre naklini içerir. Semptomsuz hastalar yakın izlemle takip edilebilirken, aktif hastalıkta amaç kontrol ve remisyon sağlamaktır. Destekleyici bakım, kemik ve böbrek sağlığını korumada tedavinin tamamlayıcı parçasıdır.

Multipl Miyelom Nedir?

Multipl miyelom, kemik iliğinde antikor üreten plazma hücrelerinin kontrolsüz çoğalmasıyla ortaya çıkan bir kan kanseridir. Anormal plazma hücreleri, tek tip anormal antikor (M proteini) üretir ve bu durum sağlıklı kan hücrelerinin üretimini baskılar, kemiklere zarar verir ve böbrek fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilir.

Hastalık erken evrede belirtisiz olabilir. Aktif hastalıkta tedavi planlanırken, belirti vermeyen hastalarda dikkatli ve düzenli izlem tercih edilebilir.

Multipl Miyelomun Nedenleri

Kesin nedeni bilinmemekle birlikte, anormal bir plazma hücresinin klonal çoğalması temel mekanizmadır. Kimyasal ajanlar ve radyasyon maruziyeti olası çevresel etkenler arasındadır. Multipl miyelom çoğu zaman öncül bir durum olan monoklonal gammopati (MGUS) zemininde gelişir.

Multipl Miyelom Risk Faktörleri

Belirli demografik ve klinik özellikler multipl miyelom gelişme riskini artırabilir.

İleri yaş (en sık 60 yaş ve üzeri)
Erkek cinsiyet
Ailede multipl miyelom veya MGUS öyküsü
Bazı kimyasal maddelere veya radyasyona maruziyet

Hastalığın Olası Etkileri

Bağışıklık sisteminde zayıflama ve sık enfeksiyonlar
Kemiklerde incelme, ağrı ve kırık riski
Kanda kalsiyum yükselmesi (hiperkalsemi) ve böbrek fonksiyon bozukluğu
Anemi ve diğer kan hücresi üretim sorunları

Multipl Miyelom Belirtileri

Belirtiler hastalığın yaygınlığına ve etkilediği organlara göre değişebilir. Erken evrede belirgin şikayet olmayabilir.

Omurga, kaburga veya kalçada kemik ağrısı
Halsizlik, yorgunluk, konsantrasyon güçlüğü
Sık veya tekrarlayan enfeksiyonlar
İştahsızlık, kilo kaybı, bulantı, kabızlık
Sık idrara çıkma, aşırı susuzluk
Bacaklarda güçsüzlük veya uyuşma

Multipl Miyelom Tanı Yöntemleri

Tanı, laboratuvar testleri, kemik iliği biyopsisi ve görüntüleme yöntemlerinin birlikte değerlendirilmesiyle konur; sonuçlar aynı zamanda hastalığın evresi ve risk sınıflamasını belirlemeye yardımcı olur.

Kan Testleri

M proteini ve serbest hafif zincirlerin saptanması, hemogramda anemi, böbrek fonksiyonları (kreatinin), kalsiyum ve ürik asit düzeyleri tanıya ışık tutar.

İdrar Testleri

İdrarda Bence Jones proteinlerinin ve toplam protein atılımının değerlendirilmesi yararlıdır.

Kemik İliği İncelemesi

Kemik iliği aspirasyon/biyopsisi ile artmış plazma hücresi oranı gösterilir; sitogenetik ve moleküler analizler risk sınıflaması için kullanılır.

Görüntüleme Testleri

Kemik lezyonlarını saptamak için röntgen, MR, BT veya PET/BT uygulanabilir.

Multipl Miyelom Tedavisi

Tedavi, hastalığın aktivitesi, evresi, risk profili ve hastanın genel durumuna göre bireyselleştirilir. Amaç hastalığı kontrol altına almak, semptomları azaltmak ve yaşam kalitesini artırmaktır.

Hedefe yönelik tedavi: Miyelom hücrelerinde belirli yolakları hedefleyen ilaçlar.
İmmünoterapi/biyolojik tedavi: Bağışıklık sistemini güçlendiren veya miyelom hücrelerini işaretleyen ajanlar.
Kemoterapi: Hızlı çoğalan hücreleri öldüren ilaçlar; nakil öncesi yüksek doz rejimler uygulanabilir.
Kortikosteroidler: Anti-miyelom etkisi ve inflamasyon kontrolü sağlar.
Radyoterapi: Ağrılı veya lokal yükü yüksek odaklarda tümör yükünü azaltır.
Otolog kök hücre (kemik iliği) nakli: Uygun hastalarda indüksiyon tedavisini takiben yüksek doz kemoterapi ve kendi kök hücrelerinin geri verilmesi.

Kök Hücre (Kemik İliği) Nakli Nasıl Uygulanır?

İndüksiyon tedavisinin ardından periferik kandan kök hücre toplanır, yüksek doz kemoterapi ile kemik iliği temizlenir ve kök hücreler geri infüze edilir. Ardından idame tedavisiyle remisyon süresi uzatılabilir.

Destekleyici Bakım

Ağrı kontrolü, enfeksiyon profilaksisi, kemik sağlığı için bifosfonatlar/denosumab ve böbrek fonksiyonlarını koruyucu önlemler tedavinin tamamlayıcı bileşenleridir.

Multipl Miyelom Hakkında Sık Sorulan Sorular

Hangi Yaş Grubu Daha Risklidir?

Multipl miyelom en sık 60 yaş ve üzerinde görülür; daha genç yaşlarda nadirdir.

Multipl Miyelom Genetik mi?

Aile öyküsü riski artırabilir ancak tek başına hastalığın gelişeceğini garanti etmez.

Multipl Miyelom Bulaşıcı mı?

Hayır. Multipl miyelom bulaşıcı değildir; kişiden kişiye geçmez.

En Yaygın Belirtiler Nelerdir?

Kemik ağrısı, halsizlik, anemi, sık enfeksiyonlar ve böbrek fonksiyon bozukluğu en sık görülen bulgulardır.

Beslenme Önerileri Nelerdir?

Dengeli protein alımı, yeterli D vitamini ve kalsiyum (böbrek fonksiyonlarına uygun), antioksidan ağırlıklı beslenme ve aşırı tuz/şekerden kaçınma önerilir.

Multipl Miyelom Tamamen İyileşir mi?

Hastalık kroniktir; güncel tedavilerle uzun süreli remisyonlar ve yaşam kalitesinde belirgin iyileşme sağlanabilir.