Odyometri Nedir? İşitme Testi ve Değerlendirme Süreci

Odyometri, bireyin işitme eşiklerini ve konuşmayı anlama yetisini ölçerek işitme kaybının varlığını, derecesini ve tipini belirlemeye yarayan standart bir değerlendirme yöntemidir. Saf ses ve konuşma odyometrisinin yanı sıra timpanometri ve akustik refleks testleri, orta kulak mekaniklerini ve işitme siniri-beyinsapı refleks yollarını inceleyerek tanısal doğruluğu artırır. Sonuçlar odyogram üzerinde desibel düzeyleriyle sınıflandırılır ve 0–25 dB normalden 71 dB ve üzerine kadar çok ileri kayba uzanan bir spektrumda yorumlanır. Test, sessiz ortam ve uygun uygulama koşullarında güvenilir olup, işitme cihazı veya koklear implant ihtiyacını belirlemede klinik karar destek sağlar. Gerekli durumlarda ek odyolojik ölçümler ve görüntüleme, altta yatan nedenin saptanmasına katkı sunar.

Odyometri Nedir?

Odyometri, kişinin işitme duyarlılığını ölçmek ve olası işitme kaybını derecelendirmek için kullanılan bir dizi testtir. Uygulama çoğunlukla odyolog veya KBB uzmanı tarafından sessiz bir ortamda yapılır ve işitme eşikleri odyogram adlı grafikte gösterilir.

Değerlendirme sayesinde kaybın tipi (iletim, sensörinöral veya mikst), hangi frekanslarda yoğunlaştığı ve günlük yaşama etkileri belirlenir. Bulgulara göre işitme cihazı, koklear implant ya da diğer tedavi seçenekleri planlanabilir.

Odyometri Testi Nasıl Yapılır?

Odyometri Testi Öncesi Hazırlık

Testten önce kulak kanalı yabancı cisim, tıkaç veya enfeksiyon açısından kontrol edilir. Sonuçların güvenilir olması için kişi gürültüden uzak durmalı ve rahat bir şekilde teste girmelidir.

Odyometri Testinin Uygulanışı

Hastaya kulaklık takılır ve farklı frekans-şiddet kombinasyonlarında sesler verilir. Kişi duyduğu her sesi bir butonla veya sözlü olarak bildirir; her iki kulak ayrı değerlendirilir ve eşikler kaydedilir.

Odyometri Testi Sonuçlarının Değerlendirilmesi

Elde edilen veriler odyogramda grafiksel olarak sunulur. Bu grafik, hangi frekanslarda ne düzeyde işitildiğini gösterir ve tedavi/rehabilitasyon planlamasına temel oluşturur.

Odyometri Testi Neden Yapılır?

Odyometri, işitme duyusunu nesnel olarak ortaya koymak ve ilgili şikayetlerin nedenini aydınlatmak için kullanılır. Başlıca endikasyonlar:

İşitme kaybının varlığını ve derecesini belirleme
Kulak çınlaması (tinnitus) ve baş dönmesi (vertigo) şikayetlerini değerlendirme
İletim, sensörinöral veya mikst kaybı ayırt etme
Orta/iç kulak hastalıklarında tanısal destek
Gürültü maruziyetine bağlı mesleki taramalar
Travma sonrası işitme fonksiyonunu izleme
İşitme cihazı ya da koklear implant gereksinimini belirleme
Çocuklarda işitsel gelişimi ve konuşma gecikmesini değerlendirme

Odyometri Testi Türleri Nelerdir?

İşitme sistemini bütüncül değerlendirmek için farklı testler birlikte kullanılır.

Saf Ses Odyometrisi

Farklı frekanslarda saf tonlar verilerek işitme eşikleri belirlenir. Her kulak ayrı ayrı test edilerek kaybın derecesi ve frekans dağılımı saptanır.

Konuşma Odyometrisi

Kelime ve cümlelerin farklı şiddetlerde sunulmasıyla konuşmayı algılama ve ayırt etme performansı ölçülür. Günlük iletişim üzerindeki etkileri ortaya koymada önemlidir.

Timpanometri (Orta Kulak Testi)

Orta kulak basıncı ve kulak zarı hareketliliği değerlendirilir. Orta kulakta sıvı, zar perforasyonu veya östaki disfonksiyonu gibi durumlara işaret eder.

Akustik Refleks Testi

Yüksek şiddetteki seslere karşı stapes refleksi yanıtı ölçülerek işitme siniri ve beyin sapı refleks yolları hakkında bilgi sağlanır.

Odyometri Testi Kimlere Yapılır?

Yetişkinler İçin Odyometri

Yaşa bağlı, gürültüye maruz kalma, enfeksiyonlar veya genetik nedenlerle gelişen işitme şikayetlerinin değerlendirilmesinde kullanılır. Uygun tedavi ve cihaz planlamasını destekler.

Çocuklar İçin Odyometri

İşitme kaybı dil ve öğrenmeyi etkileyebileceğinden, konuşma gecikmesi ya da sık kulak enfeksiyonu olan çocuklarda erken değerlendirme önerilir. Yaşa uygun yöntemlerle eşikler belirlenir.

Yenidoğan İşitme Taraması

Doğumsal işitme kaybını erken saptamak için doğumdan sonraki günlerde yapılan rutin taramadır. Erken tanı, işitsel ve dil gelişimi için kritik önemdedir.

Odyometri Testi Sonuçları Ne Anlama Gelir?

Sonuçlar desibel (dB) cinsinden odyogramda gösterilir ve işitme seviyeleri aşağıdaki şekilde sınıflanır:

Normal İşitme: 0–25 dB
Hafif İşitme Kaybı: 26–40 dB
Orta Derecede İşitme Kaybı: 41–55 dB
İleri Derecede İşitme Kaybı: 56–70 dB
Çok İleri Derecede İşitme Kaybı: 71 dB ve üzeri

Normal İşitme Seviyesi

0–25 dB aralığındaki seslerin duyulabildiği aralıktır; günlük iletişimde belirgin sorun beklenmez.

Hafif İşitme Kaybı

26–40 dB eşiklerinde, özellikle fısıltı ve arka plan gürültüsünde konuşmayı anlamada güçlük olabilir.

Orta Derecede İşitme Kaybı

41–55 dB eşiklerinde normal konuşma sesleri zor algılanır; işitme cihazı çoğu kişide yararlıdır.

İleri Derecede İşitme Kaybı

56–70 dB eşiklerinde yüksek sesler dahi zor duyulur; işitme cihazı genellikle gereklidir.

Çok İleri Derecede İşitme Kaybı

71 dB ve üzerindeki eşiklerde konuşma algısı belirgin bozulur; koklear implant gibi ileri çözümler değerlendirilebilir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Odyometri Testi Acı Verir mi?

Hayır. Test invazif değildir ve ağrıya yol açmaz; kulaklıkla verilen seslere yanıt vermeniz istenir.

Odyometri Testi Kaç Dakika Sürer?

Genellikle 15–30 dakika arası sürer; ek ölçümler gerektiğinde süre uzayabilir.

Odyometri Testi Sonuçları Güvenilir mi?

Sessiz ortam, uygun kalibrasyon ve deneyimli uygulayıcı ile yüksek güvenilirlik sağlar. Gerekirse ek testlerle desteklenir.

İşitme Kaybı Odyometri ile Kesin Olarak Tespit Edilebilir mi?

Odyometri derecelendirme ve frekans dağılımını netleştirir; nedenin aydınlatılması için ek muayene ve görüntüleme gerekebilir.

Odyometri Testi Hangi Durumlarda Yapılmalıdır?

İşitme şüphesi, kulak çınlaması, baş dönmesi, gürültü maruziyeti olan meslekler ve çocuklarda konuşma gecikmesi gibi durumlarda uygulanmalıdır.