Orta Kulak Cerrahisi Nedir? Ameliyat Türleri ve Süreci

Orta kulak cerrahisi; kulak zarı perforasyonları, osiküler zincir disfonksiyonu, kronik otitis media, kolesteatoma ve otoskleroz gibi patolojilerde yapısal bütünlüğü onarmak ve işitmeyi iyileştirmek için uygulanır. Myringoplasti/timpanoplasti zarı kapatarak enfeksiyon riskini azaltır ve iletim işitmesini destekler; osiküloplasti kemikçiklerin rekonstrüksiyonunu sağlar. Otosklerozda stapedektomi veya stapedotomi ile stapes işlevi protezle restore edilir; mastoidektomi ise enfekte mastoid hava hücrelerini temizler. Endoskopik yaklaşımlar daha az invaziv seçenek sunarak iyileşmeyi hızlandırabilir ve görüş alanını genişletir. Komplikasyonlar arasında enfeksiyon, işitme kaybı, vertigo, tinnitus, timpanik membran iyileşme sorunları, chorda tympani etkilenmesine bağlı tat değişikliği ve nadiren fasiyal sinir yaralanması bulunur.

Orta Kulak Cerrahisi Nedir?

Orta kulak cerrahisi; kulak zarı ve işitme kemikçiklerini etkileyen yapısal bozuklukları düzeltmek, kronik enfeksiyonları kontrol altına almak ve işitmeyi iyileştirmek amacıyla uygulanan cerrahi işlemlerin genel adıdır. Tedavi seçenekleri arasında zarı onaran myringoplasti/timpanoplasti, kemikçikleri yeniden yapılandıran osiküloplasti, otoskleroz için stapedektomi veya stapedotomi, enfekte mastoid hava hücrelerini temizleyen mastoidektomi ve minimal invaziv endoskopik yaklaşımlar yer alır.

Orta Kulak Cerrahisi Hangi Durumlarda Yapılır?

Ameliyat endikasyonları, işitmenin korunması/iyileştirilmesi ve enfeksiyonların yayılmasının önlenmesi hedefleriyle belirlenir. Aşağıdaki durumlarda cerrahi düşünülebilir:

Kronik orta kulak iltihabı ve buna bağlı kulak zarı hasarı.
Kalıcı timpanik perforasyonun kapatılması gereksinimi.
Osiküler zincir hasarına bağlı iletim tipi işitme kaybı.
Otoskleroz nedeniyle stapes hareketinin kısıtlanması.
Kolesteatoma varlığı ve orta kulak/mastoid erozyonu riski.
Mastoidit ve mastoid hava hücrelerine yayılmış enfeksiyon.
Orta kulakta sıvı birikimi için ventilasyon tüpü gereksinimi.
Travma sonrası zara veya kemikçiklere yönelik rekonstrüktif gereksinimler.

Orta Kulak Cerrahisi Türleri

Uygulanacak prosedür, patolojinin türüne ve yaygınlığına göre seçilir. Sıklıkla kullanılan yöntemler ve kısa açıklamaları aşağıdadır.

Myringoplasti (Kulak Zarı Delik Onarımı)

Kulak zarındaki küçük delik ve yırtıkların yamayla kapatılmasını hedefler. Genellikle lokal anestezi altında yapılır, enfeksiyonların tekrarlamasını azaltır ve işitme iletimini destekler.

Timpanoplasti (Kulak Zarı ve Orta Kulak Onarımı)

Daha geniş zar defektlerinde ve eşlik eden orta kulak sorunlarında uygulanır. Gerektiğinde osiküloplasti ile kombine edilir; amaç hem zarı kapatmak hem de iletim mekanizmasını onarmaktır.

Osiküloplasti (İşitme Kemikçiklerinin Onarımı)

Malleus, inkus ve stapes zincirindeki hasarların hastanın dokusu veya biyouyumlu protezlerle rekonstrüksiyonudur. Başarı, kemikçik hareketliliğinin ve orta kulak havalanmasının sağlanmasına bağlıdır.

Stapedektomi (Otoskleroz Tedavisi)

Stapesin sabitlenmesi sonucu gelişen iletim tipi işitme kaybında, stapesin çıkarılıp protezle değiştirilmesidir. Lazer yardımlı teknikler güvenliği ve öngörülebilirliği artırabilir.

Stapedotomi (Stapes Hareketinin Kazandırılması)

Stapes tamamen çıkarılmaz; tabanda küçük bir pencere açılarak protez yerleştirilir. Anatomik dokuların daha fazla korunması amaçlanır.

Mastoidektomi (Enfekte Mastoid Hücrelerin Temizlenmesi)

Kronik enfeksiyon ve kolesteatoma tedavisinde mastoid hava hücrelerindeki hastalıklı dokular temizlenir. Komplikasyonları önlemek için dikkatli anatomik diseksiyon esastır.

Endoskopik Orta Kulak Cerrahisi (Minimal İnvaziv)

Kulak kanalından yüksek çözünürlüklü kamera ile geniş görüş sağlanır. Daha küçük kesiler, daha az doku travması ve hızlanan iyileşme olasılığı sunar.

Orta Kulak Ameliyatı Nasıl Yapılır?

İşlem, hastanın durumuna göre lokal veya genel anestezi altında yapılır. Cerrahi yol, kulak kanalından endoskopik/mikroskobik veya kulak arkasından küçük bir kesi ile oluşturulabilir.

Anestezi ve hazırlık: Uygun anestezi seçilir, ameliyat alanı sterilize edilir.
Giriş ve onarım: Patolojiye göre zar onarımı (myringoplasti/timpanoplasti), osiküloplasti, stapedektomi/stapedotomi ya da mastoidektomi uygulanır; gerekiyorsa ventilasyon tüpü yerleştirilir.
Kapatma: Onarımlar stabilize edilir, kesi kapatılır ve kulak kanalına tampon/koruyucu materyal konabilir.
Erken dönem izlem: İlk günlerde baş dönmesi, hafif ağrı ve dolgunluk hissi görülebilir; ilaç tedavisi ve koruyucu öneriler verilir.

Orta Kulak Ameliyatı Sonrası Süreç

İyileşme genellikle birkaç hafta sürer ve işitme düzelmesi kademeli olabilir. Kulağı kuru tutmak, ağır egzersizden kaçınmak, burnu kuvvetli sümkürmemek, reçete edilen ilaçları düzenli kullanmak ve kontrol randevularını aksatmamak önerilir.

Orta Kulak Cerrahisinin Riskleri

Prosedürler genel olarak güvenlidir; yine de bazı komplikasyonlar gelişebilir. Deneyimli cerrahi ekip ve uygun takip ile riskler azaltılabilir.

İşitme değişiklikleri: Nadir de olsa kalıcı işitme kaybı gelişebilir.
Baş dönmesi ve denge sorunları: İç kulak etkilenmesine bağlı geçici veya kalıcı vertigo.
Fasiyal sinir yaralanması: Orta kulaktan geçen sinirin hasarı yüz kaslarında güçsüzlüğe yol açabilir.
Tinnitus: Çınlama yeni başlayabilir veya artabilir.
Enfeksiyon ve kanama: Antibiyotik/kanama kontrolü gerekebilir.
Timpanik membran iyileşme sorunları: Yetersiz iyileşme veya tekrar perforasyon.
Tat duyusunda değişiklik: Chorda tympani etkilenmesine bağlı geçici/kalıcı tat değişikliği.
Revizyon gereksinimi: İşitme yeterince düzelmeyebilir veya zamanla bozulabilir.

Orta Kulak Ameliyatı Sonrası Sıkça Sorulan Sorular

İşitme ne zaman düzelir?

İşitme düzelmesi ameliyatın türüne göre değişir; çoğunlukla haftalar içinde başlar ve birkaç ayda stabilize olur.

Banyo ne zaman yapabilirim?

Genellikle en az 2–4 hafta boyunca kulak suyla temas ettirilmemelidir; kişisel planlama için hekiminizin önerisini izleyin.

Ameliyat sonrası ağrı olur mu?

Hafif-orta düzey ağrı ve dolgunluk hissi sık görülür; reçeteli ağrı kesicilerle genellikle kısa sürede kontrol altına alınır.

Günlük yaşama ne zaman dönebilirim?

Çoğu hasta 1–2 hafta içinde hafif aktivitelere döner; ağır egzersiz ve basınç artışına yol açan sporlardan hekim onayı gelene kadar kaçınılmalıdır.

Başarı oranları nelerdir?

Başarı oranları işleme, patolojiye ve cerrahın deneyimine göre değişir; timpanoplasti/osiküloplasti için genellikle yüksek, stapes cerrahilerinde ise çoğu olguda belirgin işitme kazanımı beklenir.