Pelvik Ağrı ve Fonksiyon Bozuklukları
Pelvik taban bozuklukları, idrar ve dışkılama işlevlerini etkileyebilen kas temelli sorunlardır. Levator sendromu, proktalgia fugaks ve koksigodini anorektal/pelvik ağrının sık görülen nedenleri arasında yer alır. Levator sendromunda ağrı ataklar halinde, sıklıkla sol tarafta hissedilir ve dışkılama ile şiddetlenebilir; proktalgia fugaks ise geceleri ani başlayan kramp şeklinde ağrı ile seyreder. Koksigodini kuyruk sokumu bölgesinde ağrı ve spazm ile karakterizedir. Tanıda rektal muayene, koksiks grafileri ve seçilmiş olgularda pelvik MR kullanılabilir. Tedavide sıcak oturma banyoları, kas gevşeticiler, elektro-galvanik akım, levator masajı, steroid enjeksiyonu, biofeedback, botoks ve koksigodinide antidepresanlar öne çıkar.
Genel bakış: Pelvik ağrı ve fonksiyon bozuklukları
Pelvik taban, leğen kemiğinin alt kısmında destek sağlayan bir kas ve bağ dokusu ağıdır. Bu yapıda gelişen fonksiyon bozuklukları idrar ve dışkılama süreçlerini olumsuz etkileyebilir. Pelvik dissinergi, levator sendromu, proktalgia fugaks ve koksigodini bu bölgede görülen başlıca sorunlardır.
Başlıca ağrı sendromları
Levator sendromu (makatta ağrı)
Levator kasının spazmına bağlı olarak anal bölgede derin, ataklar halinde ve kimi zaman uykudan uyandıran ağrı ortaya çıkar. Ağrı çoğunlukla makatın sol tarafında hissedebilir ve dışkılama ile artabilir.
Risk ve tetikleyici durumlar şunlardır:
- İshal, kronik ıkınma, tuvalette uzun süre oturma
- Uzun mesafe bisiklet sürme, ata binme
- Doğum, pelvik-anal-spinal cerrahi öyküsü
- Psikiyatrik bozukluklar veya irritabl bağırsak sendromu
- Bazı cinsel ilişki biçimleri
Koksigodini (kuyruk sokumu ağrısı)
Kuyruk sokumu (koksiks) bölgesinde ağrı ve spazm ile seyreder; oturma ve pozisyon değişiklikleriyle belirginleşebilir.
Proktalgia fugaks (anorektal gece ağrısı)
Levator sendromunun bir varyantı olarak kabul edilir. Aniden başlayan, çoğunlukla gece ortaya çıkan kramp tarzı anorektal ağrı tipiktir. Masaj, dışkılama ve sıcak banyo ile şikayetler kısa süre içinde hafifleyebilir.
Tanı ve değerlendirme
Levator sendromu
Rektal muayenede levator kasında “sicim/gitar teli” benzeri belirgin spazm palpe edilebilir.
Koksigodini
Tanı için koksiksin radyolojik değerlendirmesi (örneğin grafi) istenir. Ayırıcı tanıda nadiren retrorektal kitleler gibi durumları dışlamak amacıyla pelvik MR gerekebilir.
Tedavi ve yaklaşım
Levator sendromu
Öncelikli yaklaşım, semptomları hafifletmeye ve kas spazmını azaltmaya yöneliktir.
- Sıcak oturma banyoları
- Düşük doz kas gevşetici ve yatıştırıcı ilaçlar
- Dirençli olgularda elektro-galvanik akım uygulaması
- Genel anestezi altında levator masajı
- Levator kasına steroid enjeksiyonu
- Biofeedback ile kas eğitimi
- Botoks enjeksiyonu
Kuyruk sokumu ağrısı (koksigodini)
Hastaların önemli bir kısmında antidepresan tedavisiyle ağrı gerileyebilir. Süreçte ağrı kesiciler ve bölgeye sıcak uygulamalar semptom kontrolüne yardımcı olur.
Ne zaman doktora başvurmalı?
Gece uykudan uyandıran, tekrarlayan ya da şiddetli anorektal/pelvik ağrı, dışkılama alışkanlığında belirgin değişiklik veya kuyruk sokumunda kalıcı ağrı varlığında bir sağlık profesyoneline başvurulması önerilir.